Η μέθοδος των "5 Γιατί" ως εργαλείο επίλυσης προβλημάτων| Γράφει ο Γιάννης Στάθης

Ο Σακίτσι Τογιοντά, ( Sakichi Toyoda,) ιδρυτής της Toyota Industries , χρησιμοποιούσε συχνά αυτό που ονόμαζε «Ο Κανόνας των Πέντε Γιατί». Κάθε φορά που αντιμετώπιζε σύγχυση ή μια δύσκολη απόφαση, ρωτούσε τον εαυτό του «γιατί;»… πέντε φορές στη σειρά. Μέχρι την πέμπτη απάντηση, η πραγματική αλήθεια πάντα αποκαλυπτόταν.

Η μέθοδος των «5 Γιατί» είναι μια τεχνική επίλυσης προβλημάτων η οποία βασίζεται στη διαδοχική ερώτηση "Γιατί;" (συνήθως πέντε φορές) για να φτάσει στην πραγματική αιτία ενός προβλήματος. Ο στόχος είναι να ξεπεραστούν τα συμπτώματα και να εντοπιστεί η ρίζα του προβλήματος, επιτρέποντας την αποτελεσματική αντιμετώπισή του και την αποτροπή μελλοντικών παρόμοιων συμβάντων.

Οι περισσότεροι δεν ξεπερνούν ποτέ το πρώτο γιατί, διότι συνήθως η απάντηση είναι εύκολη. Το πέμπτο; Εκεί πραγματικά εξαντλούνται όλες οι δικαιολογίες.

Παράδειγμα: Ας πούμε ότι ξαφνικά αποφασίζεις πως χρειάζεσαι ένα πολυτελές ρολόι χειρός. Ας εφαρμόσουμε τον κανόνα των "πέντε γιατί" του Τογιοντά:

Πρώτο Γιατί: Γιατί θέλω αυτό το ρολόι?

Επειδή θέλω να εντυπωσιάσω τους ανθρώπους.

Δεύτερο Γιατί: Γιατί θέλω να εντυπωσιάσω τους ανθρώπους?

Επειδή θέλω να με προσέξουν.

Τρίτο Γιατί: Γιατί χρειάζομαι να με προσέξουν?

Επειδή αισθάνομαι ανασφαλής.

Τέταρτο Γιατί: Γιατί αισθάνομαι ανασφαλής?

Επειδή δεν έχω πετύχει ακόμα αυτά που θέλω. Νιώθω ότι υστερώ και υπολείπομαι των στόχων μου.

Πέμπτο Γιατί: Γιατί δεν έχω πετύχει αυτά που θέλω?

Επειδή, πιθανόν,κάνω κάτι που δεν αγαπώ πραγματικά.

(Φυσικά οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν)

Ο Σακίτσι Τογιοντά διατύπωσε την άποψη ότι, το πέμπτο "γιατί ", αποκαλύπτει την ρίζα — την αλήθεια κάτω από τις παρορμητικές αγορές, τα μικρά ψέματα που λέμε στον εαυτό μας.

Το πέμπτο «επειδή» ρίχνει φως σε αυτό που δεν θέλουμε να παραδεχτούμε: Ότι μερικές φορές κυνηγάμε πράγματα όχι επειδή τα θέλουμε, αλλά επειδή προσπαθούμε να αποφύγουμε κάτι άλλο.

Η μέθοδος των πέντε "γιατί" είναι εύκολη στην κατανόηση και την εφαρμογή. Μπορεί να φτάσει γρήγορα στη ρίζα του προβλήματος, αντί να αντιμετωπίσει μόνο τα συμπτώματα. Βοηθάει να εντοπιστούν οι βαθύτερες αιτίες ο οποίες οδηγούν σε επαναλαμβανόμενα προβλήματα.

Και φυσικά έχει εφαρμογή σε όλους τους τομείς , στους οποίους απαιτείται έρευνα, με σκοπό τη λήψη απόφασης ή διορθωτικών ενεργειών.

Αθήνα Νοέμβριος 2025

Γιάννης Στάθης