Α ! Σε πρόσφατο άρθρο μου, που δημοσιεύθηκε στον έντυπο αλλά και τον ηλεκτρονικό Τύπο, και με τον τίτλο ‘’ ΌΤΑΝ ΠΑΡΑΤΗΡΩ, ΟΤΑΝ ΒΙΏΝΩ ‘’, ασχολήθηκα με την καταγραφή πολλών, κατά περίπτωση, ανθρώπινων χαρακτήρων. Στην συνέχεια των σκέψεών μου που εκεί είχα καταθέσει, προσέκρουσα, και νομίζω εύλογα, σʼ ένα καίριο και πανάρχαιο ερώτημα :

Πώς και πότε διαμορφώνεται ένας ανθρώπινος χαρακτήρας, ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν ΑΜΕΣΑ και ΚΥΡΙΑ σε αυτή την διαμόρφωση ;;;

1 - Χωρίς φυσικά να διεκδικώ δάφνες ειδικού, αλλά με βάση την εν γένει κοινωνική μου εμπειρία, τα διαβάσματά μου και την – όσο το δυνατόν – κριτική μου σκέψη, νομίζω πως το ερώτημα αυτό, υπάρχει πλέον ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ, απολύτως ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ απάντηση.

Ειδικότερα : παλαιότερα ήταν παγιωμένη η άποψη, ότι ο χαρακτήρας του ανθρώπου, ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ κατά τρόπον ΟΡΙΣΤΙΚΟ, μέχρι και την ηλικία 6 -7 χρόνων ενός εκάστου, και ότι η διαμόρφωση αυτή ήταν αποτέλεσμα, αφ ΄ενός μεν κληρονομικών αιτίων και αφ ΄ετέρου, επιδράσεων του στενού περιβάλλοντος και κύρια του οικογενειακού. Όμως αυτή η άποψη, βάσιμα πλέον θεωρείται ΑΝΑΚΡΙΒΗΣ και ΞΕΠΕΡΑΣΜΕΝΗ, και ο γράφων ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ με αυτή την διαπίστωση…

2 - Πλέον ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΟ, ότι η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ του ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ενός ανθρώπου, είναι μία συνεχής, διαρκής και ΔΥΝΑΜΙΚΗ λειτουργία ΣΥΝΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ, αρχής γενομένης, από της βρεφικής ηλικίας και στο διηνεκές, και περιλαμβάνει κληρονομικά στοιχεία και όμοια του οικογενειακού περιβάλλοντος αφʼ ενός, και αφʼ ετέρου στοιχεία που είναι ΑΠΟΤΟΚΑ του ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ, τα οποία δημιουργούνται κυρίως από την ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ των εκάστοτε θεσπιζομένων ΘΕΣΜΩΝ …

Οι θεσμοί αυτοί θεσπίζονται από το ΚΡΑΤΟΣ, από την ΠΟΛΙΤΕΙΑ και είναι θεσμοί ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ, θεσμοί ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ, θεσμοί ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, θεσμοί ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΙ, θεσμοί ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ. Με άλλα λόγια οι παραπάνω θεσμοί είναι τα ΟΡΓΑΝΑ, με τα οποία εφαρμόζονται συγκεκριμένες πολιτικές σε όλα τα παραπάνω αντικείμενα. Σύμφωνα πλέον με πολύχρονες εμπεριστατωμένες και επιστημονικά θωρακισμένες, κοινωνιολογικές μελέτες, αλλά και σύγχρονες κοινωνιολογικές αποκαλύψεις, οι ΘΕΣΜΟΙ, δηλ. οι ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ως ΠΛΑΙΣΙΑ ΖΩΗΣ και ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ, διαμορφώνουν με τη σειρά τους, την συνείδηση των ανθρώπων και άρα, τον τρόπο που αυτοί αντιλαμβάνονται τους άλλους συνανθρώπους τους, και διαμορφώνουν έτσι τον κώδικα συμπεριφοράς τους, δηλαδή τον ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ τους.

Αλήθεια, πόσο ΚΑΙΡΙΟΣ και ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟΣ ( επιστημονικά – κοινωνιολογικά ) είναι ο ‘’ ορισμός ‘’ που έδωσε ο ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ, ότι δηλαδή : ‘’ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΟΥΣΙΑ ( χαρακτήρας, συνείδηση, συμπεριφορά ) ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΩΝ ‘’…

3 - Είναι δεδομένο πλέον, και γενικά παραδεκτό, ότι οι ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ και συνεπώς οι συμπεριφορές των ανθρώπων, πρέπει να ερμηνεύονται ΚΑΙ κοινωνιολογικά όπως προανέφερα, πέραν των όποιων κληρονομικών και αυτών του οικογενειακού περιβάλλοντος στοιχείων. Ο ανθρώπινος χαρακτήρας, η ανθρώπινη ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ διαμορφώνεται, πλάθεται μέσα σε ένα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ, μέσα σε συνεχή και διαρκή ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ και ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ, και μέσα από θεσμούς που κάθε φορά ισχύουν. Εν τέλει οι επιλογές, μέσω της διαμορφωμένης με αυτόν τον τρόπο ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ και ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ, μετουσιώνονται και παίρνουν την μορφή ως ΑΞΙΕΣ ΖΩΗΣ, ως ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ, γιʼ αυτούς που τις ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ, αυτές τις επιλογές, αλλά και τις ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΝ …

4 - Στο σημείο αυτό, θα πρέπει οπωσδήποτε να σημειώσουμε, ότι οι ΘΕΣΜΟΙ, επηρεάζουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, ανθρώπους που το γνωστικό, το κοινωνικό και το εν γένει πολιτικό επίπεδο συνειδητοποιήσεως τους, ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ σε αυτούς να ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΝ με ΚΑΘΑΡΗ ΜΑΤΙΑ, να συνειδητοποιήσουν πλήρως, ποια είναι η πραγματική τους ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ, και ποιες είναι οι πραγματικές ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ τους ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ. Η δε ‘’ αποδοχή ‘’ και η ‘’συναίνεσή ‘’ τους, ακόμα και προς τους κοινωνικούς και πολιτειακούς ΘΥΤΕΣ τους, εκεί ακριβώς στηρίζεται, δηλαδή εις την έλλειψη ΓΝΩΣΗΣ, αλλά και στην έλλειψη συνειδητοποίησης, ότι ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ. Στις παραπάνω ελλείψεις, θα πρέπει να προσθέσουμε και τα στοιχεία του ΦΟΒΟΥ και της ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, που διέπουν τους εκάστοτε εξουσιαζομένους, και που είναι όπλα στα χέρια της ΕΞΟΥΣΙΑΣ, της όποιας ΕΞΟΥΣΙΑΣ, μέσω της θεσπίσεως συγκεκριμένων ΘΕΣΜΩΝ, και δημιουργίας αναλόγου ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.

Εννοείται βεβαίως, ότι η ΑΓΝΟΙΑ και ο ΦΟΒΟΣ των εξουσιαζομένων , οφείλονται στο γεγονός ότι η ΕΞΟΥΣΙΑ, το ΚΡΑΤΟΣ και οι παραγόμενοι και χειραγωγήσιμοι από αυτό ΘΕΣΜΟΙ ( Νόμοι, κοινωνικό περιβάλλον, Μ.Μ.Ε κ.λ.π.) ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ τι ακριβώς θα ‘’ πληροφορείται ‘’ ο πολίτης, η κοινωνία, και πως αυτός θα νιώθει, συνεπεία των παραπάνω.

5 - Περαιτέρω, ένα άλλο στοιχείο που συντείνει μέσω των ΘΕΣΜΩΝ, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, είναι η ‘’ανάγκη’’ των ανθρώπων, ανθρώπων της παραπάνω κατηγορίας…, είτε από ΑΔΥΝΑΜΙΑ ( φτώχεια) είτε από ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ( συμφέρον ), να ανήκουν σε ΟΜΑΔΑ ( κύρια πολιτική..) και στον ηγέτη της ΟΜΑΔΑΣ, οπότε για τους ίδιους λόγους, τους κάνει να ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ απόψεις, είτε ΗΛΙΘΙΕΣ, είτε ΑΝΑΠΟΔΕΙΚΤΕΣ, είτε ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ακόμα και για τους ίδιους, φοβούμενοι τα ‘’ χειρότερα’’ αν βρεθούν ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ…

6 - Συνεπεία της παραπάνω ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ, παρατηρούμε ότι μπροστά σε αυτές τις ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ και φυσικά μπροστά στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ, παρελαύνει ( Μ.Μ.Ε., διαδίκτυο )κ.λ.π. η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ως ΘΕΑΜΑ και μόνο … ακόμα και η πιο ΤΡΑΓΙΚΗ, η πιο ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ, η πιο ΚΥΝΙΚΗ … Έτσι λοιπόν προβάλλει και γεννάται με τρόπο έντονο, η ΑΠΑΘΕΙΑ κοινωνιών και λαών, απέναντι ακόμα και στην εξαφάνιση και γενοκτονία ολόκληρων λαών ( Γάζα, Παλαιστίνη, Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, κ.λ.π. ). Μ ε τον τρόπο αυτόν αλλά και την συχνή επανάληψη του φαινομένου από ΑΥΤΑΡΧΙΚΕΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, οι ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ καθίστανται απολύτως ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΙΜΕΣ, ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΕΝΕΣ και ΑΠΑΘΕΙΣ σε όλα τα δεινά που τους συμβαίνουν.

7 - Αν σήμερα αφήσουμε το βλέμμα μας – ένα βλέμμα όμως απαλλαγμένο από κάθε είδους παρωπίδες – να πλανηθεί σε ΟΛΟΝ τον κοινωνικό περίγυρο, σε όλη την χώρα, εκείνο που χωρίς δισταγμό θα συμπεράνουμε, είναι ότι :

Όλη η χώρα, είναι ‘’ βουτηγμένη ‘’ στην ΔΙΑΦΘΟΡΑ, στην ΣΗΨΗ και στην ΑΝΥΠΟΛΗΨΙΑ, και βαδίζει ΟΛΟΤΑΧΩΣ στην ΠΛΗΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ. Η ΒΙΑ και Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ της εξουσίας ογκούται καθημερινά. Η ίδια Η ΒΙΑ και Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ διαχέονται άμεσα και σε ικανό αριθμό απλών ανθρώπων, ενήλικους, ανήλικους, και η οποίες καθημερινά γιγαντώνονται. Εγκληματικές συμμορίες, σε κάθε αντικείμενο σε Δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες, κυριολεκτικά οργιάζουν. Μέσα δε σε αυτές τις Συμμορίες, περίοπτη θέση έχουν, τουλάχιστον σε επίπεδο σχηματισμού ποινικών δικογραφιών, Υπουργοί, Υφυπουργοί, Βουλευτές και άλλοι παρατρεχάμενοί τους. Αστυνομικοί συλλαμβάνονται ως μέλη συμμοριών και εγκληματικών οργανώσεων. Από κοντά και τα Κρατικά εγκλήματα Πύλου,Τεμπών, Novartis, ανεμογεννήτριες, Ο.πε.κε.πε. κ.λ.π., και ο κατάλογος μακρύς …

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια πολιτειακή και κοινωνική εικόνα, απολύτως ζοφερή, μια εικόνα που ‘’βρωμάει και ζέχνει..’’. Φυσικά αυτή η εικόνα, αυτή η σήψη δεν έγινε από την μια στιγμή στην άλλη, αλλά διαμορφώθηκε και αναπτύχθηκε σιγά – σιγά και κυρίως τα τελευταία χρόνια. Ούτε φυσικά οι άνθρωποι ξυπνήσανε κάποιο πρωῒ και είπανε, ‘’ ας βγάλουμε τώρα τον κακό εαυτό μας ‘’. Η Διαφθορά και η Βία που παρατηρούνται σήμερα σε πολύ μεγάλη κλίμακα ΚΑΙ στους απλούς πολίτες, γίνεται ΣΤΑΔΙΑΚΑ και ΒΑΘΜΙΑΙΑ, οφείλονται δε και εκπορεύονται ( όπως προανέφερα ), από το ΘΕΣΜΙΚΟ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, που έχει διαμορφώσει, και διαμορφώνει συνεχώς, η εκάστοτε ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ, το οποίον πλαίσιο, συν τοις άλλοις οδηγεί αναπόφευκτα στη ΦΤΩΧΕΙΑ ( ακρίβεια, πενιχροί μισθοί – συντάξεις κ.λ.π. ). Όλοι δε κατανοούμε, πως εξαιτίας της δεδομένης ΦΤΩΧΕΙΑΣ, της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού, μια φτώχεια αποτέλεσμα ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ( δηλ. ΘΕΣΜΩΝ…), δημιουργεί ΕΝΤΑΣΗ, ΒΙΑ, ΔΙΑΦΘΟΡΑ, πρώτα- πρώτα στο κάθε σπίτι και μετά, είτε από τους ενήλικες του κάθε σπιτιού, είτε από τους ανήλικους, διαχέεται ( εξάγεται ..) στην κοινωνία.

8 - Θα ήταν παράλειψή μου, αν στα παραπάνω δεν προσέθετα ότι ΜΕΓΑΣ ΑΡΩΓΟΣ σε αυτά είναι και η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ( καμία σχέση με την έννοια της Δικαιοσύνης …), μια εξουσία απόλυτα χειραγωγημένη στις εντολές της Εκτελεστικής εξουσίας ( κυβέρνηση ). Φυσικά συνεπεία των παραπάνω, είναι λογικό να δημιουργείται και να καλλιεργείται και στους πολίτες, μία κουλτούρα, και μάλιστα με βεβαιότητα, ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑΣ και ΣΥΓΚΑΛΥΨΗΣ αναφορικά με τους εκάστοτε ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ, όταν αυτοί παρανομούν … Οπότε δικαίως ( κατά την άποψή τους ) μεγάλος αριθμός απλών πολιτών να αναρωτιούνται σχεδόν φωναχτά : ‘’ Γιατί αυτοί και όχι εμείς ;;; …‘’

9 - Όπως είναι φυσικό, μέσα σε αυτό το παραπάνω κοινωνικό πλαίσιο, με σχεδόν ανύπαρκτο κράτος δικαίου και έλλειψη στοιχειωδών δημοκρατικών αντιλήψεων, οι ΦΑΣΙΣΤΙΚΕΣ, ΑΥΤΑΡΧΙΚΕΣ αλλά και ΠΟΙΝΙΚΑ ΚΟΛΑΣΙΜΕΣ αντιλήψεις των πολιτικών ΙΘΥΝΟΝΤΩΝ, βρίσκουν, ΔΥΣΤΥΧΩΣ πρόσφορο έδαφος για την διεύρυνση και το μεγάλωμα αυτών των αντιλήψεων και πρακτικών, σε μια κοινωνία που συνεχώς διολισθαίνει στον αυταρχισμό και στον φασισμό …

10 - Είχα, έχω, αλλά και πάντα θα έχω, μία βασική κοινωνιολογική και πολιτική ΑΡΧΗ : Καμία κοινωνική δυσπλασία ή και απλή κοινωνική ασθένεια, δεν μπορεί να θεραπευτεί, αν δεν γνωρίζουμε τα αίτια που την προκαλούν. Συνεπώς : Είναι βαθύτατα αναποτελεσματικό, αν όχι βαθύτατα υποκριτικό, να εκφράζει κάποιος την υποτιθέμενη ή έστω πραγματική αντίθεσή του, στη ΒΙΑ, στη ΔΙΑΦΘΟΡΑ, στον ΦΑΣΙΣΜΟ, σε όποιον τομέα και αν ασχολείται, χωρίς να αναφέρεται, να ψάχνει τα ΑΙΤΙΑ που τα γεννούν… Ο γράφων, με το παρόν άρθρο, επιχειρεί ή έστω προσπαθεί, ΑΥΤΟ ΝΑ ΠΡΑΞΕΙ …

11 - Κλείνοντας την παράθεση των παραπάνω απόψεών μου, νομίζω ότι έγινε απολύτως φανερό, το πόσο ΑΝΑΓΚΑΙΟ είναι, όχι απλά νʼ αλλάξει, αλλά κυρίως να ‘’ ΓΚΡΕΜΙΣΤΕΙ ‘’ η ισχύουσα σήμερα ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ πραγματικότητα, η ΖΟΦΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ μέσα στην οποία διαβιούμε ως κοινωνία. ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ ΟΥ ΜΕΝΕΤΟΙ, όπως μας διδάσκει ο ΘΟΥΚΙΔΙΔΗΣ. Απαιτούνται ενέργειες, ΠΡΑΞΕΙΣ δηλαδή, και μάλιστα ΑΜΕΣΕΣ πριν είναι αργά για όλη την ΚΟΙΝΩΝΙΑ … Μια κοινωνία, που είναι ένα μόλις βήμα, πριν την ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΗΘΙΚΗ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ της… Μια κοινωνία, η οποία είναι ένα μόλις βήμα, πριν από τον, τρομακτικό σε ήχο, ‘’επιθανάτιο ρόγχο ‘’ της… Μια κοινωνία, στην οποία είναι ορατά πλέον, τα σημεία της ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ και της ΑΠΟΚΟΠΗΣ, από τους ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥΣ, που διαχρονικά είχαμε, ως ΠΟΛΙΤΕΣ, ως ΛΑΟΣ, ως ΙΣΤΟΡΙΑ …

Η ομόφωνη ανακήρυξη της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας από την 43η Γενική Διάσκεψη της UNESCO, η οποία ολοκληρώθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2025, στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν και έλαβε την υποστήριξη 90 κρατών–μελών, συνιστά εξέλιξη υψίστης εθνικής σημασίας για την Ελλάδα και τον διεθνή της ρόλο.

Παρά τη σημασία της, το ζήτημα στο δημόσιο διάλογο προσεγγίστηκε κυρίως σε σχέση με τη συμβολή της ελληνικής γλώσσας στην επιστήμη, στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας του απόδημου ελληνισμού, χωρίς να αναδειχθούν οι βαθύτερες γεωπολιτικές και στρατηγικές του προεκτάσεις.

Για του λόγου το αληθές, οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ κ. Νίκου Ανδρουλάκη, της Υπουργού Παιδείας κας Ζαχαράκη και οι ανακοινώσεις του ΥΠΕΞ και ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαιώνουν τον ανωτέρω ισχυρισμό.

Συγκεκριμένα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ιστορική αυτή απόφαση, προσφέρει στην Ελλάδα τη στρατηγική ευκαιρία να αξιοποιήσει την ελληνική γλώσσα ως συντελεστή ήπιας ισχύος και μέσο άσκησης διεθνούς επιρροής για την ενίσχυση της γεωπολιτικής της θέσης.

Υπό αυτή την οπτική, η ελληνική γλώσσα αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της ήπιας ισχύος, η οποία, όπως επισημαίνει ο Joseph Nye (Βλέπε: Nye, J. S. Jr. Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs, 2004), συνίσταται στην ικανότητα ενός κράτους να «παίρνει αυτό που θέλει μέσω της ελκυστικότητάς του, παρά μέσω καταναγκασμού ή πληρωμών και υλικών ανταλλαγμάτων».

Η ήπια ισχύς πηγάζει από την ελκυστικότητα του πολιτισμού, των πολιτικών αξιών και της εξωτερικής πολιτικής μιας χώρας, ενώ προϋποθέτει ότι οι στόχοι και οι πολιτικές της κρίνονται νομιμοποιημένες από τους διεθνείς αποδέκτες.

Σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, η ήπια ισχύς αποτελεί έναν έμμεσο τρόπο άσκησης επιρροής, επιτρέποντας σε ένα κράτος να διαμορφώνει τις προτιμήσεις των άλλων, ώστε να επιδιώκουν στόχους συμβατούς με τα δικά του συμφέροντα, χωρίς τη χρήση εξαναγκασμού.

Ως βασικές πηγές της ήπιας ισχύος, ο Joseph Nye, αναγνωρίζει την κουλτούρα, τον πολιτισμό, τις πολιτικές αξίες και την εξωτερική πολιτική ενός κράτους, στοιχεία τα οποία η Ελλάδα, μπορεί να ενισχύσει και να προβάλει διεθνώς μέσω της ελληνικής γλώσσας.

Συνεπώς, η στρατηγική χρήση της ήπιας ισχύος από ένα κράτος και η αξιοποίηση της γλώσσας του ως μέσο επικοινωνίας και δημόσιας διπλωματίας, δύναται να συμβάλει στην ενίσχυση της διεθνής του νομιμοποίησης, στη σφυρηλάτηση στενότερων σχέσεων με επιλεγμένα διεθνή ακροατήρια και στην προώθηση των εθνικών του συμφερόντων.

Ενδεικτικό της δυναμικής που μπορεί να αποκτήσει μια γλώσσα ως συντελεστής ήπιας ισχύος και μέσο δημόσιας διπλωματίας αποτελεί το παράδειγμα της Τουρκίας, η οποία τα τελευταία χρόνια αξιοποιεί στρατηγικά την τουρκική γλώσσα ως εργαλείο πολιτιστικής επιρροής και διπλωματικής διείσδυσης, ενισχύοντας τη διεθνή της παρουσία και νομιμοποίηση.

Συγκεκριμένα, η Τουρκία αξιοποιεί στρατηγικά την τουρκική γλώσσα ως εργαλείο ήπιας ισχύος μέσω του δημόσιου Ινστιτούτου Yunus Emre, το οποίο ιδρύθηκε το 2007 με σκοπό την προώθηση της τουρκικής γλώσσας, του πολιτισμού, της ιστορίας και της τέχνης σε διεθνή ακροατήρια.

Το ινστιτούτο οργανώνει μαθήματα γλώσσας, πολιτιστικές δραστηριότητες, εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέδρια και εκθέσεις σε περισσότερες από 50 χώρες, προσφέροντας παράλληλα υποτροφίες και υποστήριξη σε Τουρκολόγους και ακαδημαϊκούς. Μέσω αυτών των δράσεων, η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει τη διεθνή της παρουσία και νομιμοποίηση, να επηρεάσει θετικά την αντίληψη των ξένων για τη χώρα και να σφυρηλατήσει μακροχρόνιες σχέσεις με επιλεγμένα διεθνή ακροατήρια.

Η πολιτιστική διπλωματία και η εκμάθηση της γλώσσας χρησιμοποιούνται ως μέσο διαμόρφωσης κοινών αξιών, αντιλήψεων και ταυτοτήτων, επιτρέποντας στην Τουρκία να αναδείξει τη θέση της στον παγκόσμιο χώρο χωρίς την ανάγκη άμεσου καταναγκασμού ή οικονομικής πίεσης.

Σήμερα, περίπου 220 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως μιλούν τουρκικά, και η εκμάθησή τους γνωρίζει σημαντική άνοδο, αντανακλώντας τη συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να συνδέσει την γλωσσική επιρροή με στρατηγικούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς στόχους.

Παρόμοια, χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Κίνα αξιοποιούν τη γλώσσα τους ως βασικό εργαλείο ήπιας ισχύος, χρησιμοποιώντας την για να διαμορφώσουν ιστορικές αφηγήσεις, πολιτισμικά πρότυπα, τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς, ενισχύοντας παράλληλα τη γεωπολιτική τους θέση και την προώθηση των εθνικών τους συμφερόντων.

Συγκεκριμένα, η Βρετανία χρησιμοποιεί τη γλώσσα της ως εργαλείο ήπιας ισχύος και μέσω των Βρετανικών Συμβουλίων (British Council) προωθεί την αγγλική γλώσσα και τον βρετανικό πολιτισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Γαλλία επίσης, μέσω των Γαλλικών Ινστιτούτων (INSTITUT FRANCAIS) προωθεί τη γαλλική γλώσσα, την κουλτούρα και τις πολιτιστικές της αξίες διεθνώς, ενισχύοντας την επιρροή και τη διεθνή νομιμοποίησή της.

Αντίστοιχα, η Γερμανία αξιοποιεί τα Ινστιτούτα Γκαίτε (Goethe-Institut) για τη διδασκαλία της γερμανικής γλώσσας, την προώθηση της γερμανικής κουλτούρας και επιστήμης, και την ενίσχυση των σχέσεων με διεθνή ακροατήρια.

Ομοίως και η Κίνα αξιοποιεί τα Ινστιτούτα Κομφούκιος (Confucius Institute), για να προωθήσει την κινεζική γλώσσα, τον πολιτισμό και τις αξίες της Κίνας, ενισχύοντας την πολιτιστική επιρροή και το διεθνές της αποτύπωμα.

Συνοψίζοντας, σε όλες τις εν λόγω περιπτώσεις, η γλώσσα λειτουργεί ως κρίσιμο εργαλείο δημόσιας διπλωματίας, ενισχύοντας την ήπια ισχύ, την διεθνή επιρροή και τη νομιμοποίηση των κρατών αυτών.

Μέσω αυτών των Ινστιτούτων και της ανάπτυξης δικτύων (με πανεπιστήμια, think tanks, πολιτιστικούς φορείς, διαμορφωτές κοινής γνώμης κ.ά.), οι χώρες αυτές προβάλλουν όχι μόνο τον πολιτισμό και τη γλώσσα τους, αλλά και σύγχρονες αξίες και μορφές συνεργασίας που εξυπηρετούν τα μακροπρόθεσμα γεωπολιτικά τους συμφέροντα.

Με αυτόν τον τρόπο, επηρεάζουν ουσιαστικά τη στάση στοχευμένων διεθνών ακροατηρίων, προβάλλοντας τον πολιτισμό, τις αξίες και τις στρατηγικές τους επιδιώξεις, ενώ ταυτόχρονα οικοδομούν σχέσεις εμπιστοσύνης και διαρκούς συνεργασίας που εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμη υποστήριξη στις εθνικές τους πρωτοβουλίες.

Με βάση αυτή την προσέγγιση, η ελληνική γλώσσα, με τη διαχρονική της πολιτισμική ακτινοβολία και την ιστορική της συνέχεια, μπορεί να λειτουργήσει ως στρατηγικό εργαλείο ήπιας ισχύος, ενισχύοντας την εικόνα, το κύρος, την αξιοπιστία και τη διεθνή επιρροή της Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, η διεθνής αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας από την διακήρυξη της UNESCO προσφέρει στην Ελλάδα ένα νομιμοποιημένο διεθνές θεσμικό αφήγημα που αναγνωρίζει τη συμβολή της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση της παγκόσμιας νόησης.

Σύμφωνα με την εν λόγω διακήρυξη η ελληνική γλώσσα παρουσιάζεται ως θεμέλιο της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας διανόησης, εργαλείο επιστημονικής ορολογίας, βάση της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού, καθώς και γλωσσικό φορέα ιστορίας 3.500 ετών.

Το γεγονός αυτό, αναδεικνύει την ελληνική γλώσσα σε πυλώνα εθνικής ισχύος και στο ισχυρότερο «Soft Power Brand» της χώρας, στοιχείο που πρέπει να αξιοποιηθεί στρατηγικά από τους διαμορφωτές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και την πολιτική ηγεσία, ώστε η Ελλάδα να κεφαλαιοποιήσει πλήρως το γλωσσικό της κεφάλαιο ως εργαλείο διεθνούς επιρροής.

Συνεπώς, κρίνεται αναγκαία η διαμόρφωση μιας συνεκτικής και θεσμικά ολιστικής στρατηγικής δημόσιας διπλωματίας (πολιτισμός, εκπαίδευση, απόδημος ελληνισμός κ.λπ.), που θα μετατρέψει την ελληνική γλώσσα σε πολλαπλασιαστή ισχύος, επιτρέποντας στη χώρα να επηρεάσει κρίσιμα διεθνή ακροατήρια και να προωθήσει αποτελεσματικά τα εθνικά της συμφέροντα.

Υπό το πλαίσιο αυτό, η εμπειρία διεθνών Ινστιτούτων γλώσσας και πολιτισμού (Βρετανικό Συμβούλιο, Γαλλικό Ινστιτούτο κ.ά.) μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για την Ελλάδα, παρέχοντας καθοδήγηση για τη δημιουργία ενός διεθνούς δικτύου ελληνικών ινστιτούτων και δράσεων που θα ενσωματώνουν τη διδασκαλία, τον πολιτισμό, την ελληνική διασπορά και την ψηφιακή προβολή της ελληνικής γλώσσας.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει φορείς που προωθούν τη γλώσσα και τον πολιτισμό, όπως το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), πανεπιστημιακά κέντρα διδασκαλίας ελληνικών και υποστηρικτικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εξωτερικών, δεν υπάρχει σήμερα ένας οργανισμός με ολοκληρωμένο διεθνές δίκτυο που να προωθεί τη γλώσσα, τον πολιτισμό και τις στρατηγικές αξίες της χώρας. Απουσιάζει, επίσης, μια συνεκτική και ολιστική στρατηγική δημόσιας διπλωματίας που να συνδυάζει διδασκαλία, πολιτιστικές δράσεις, διασπορά και διεθνή δικτύωση.

Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η θεσμική ενοποίηση και ο συντονισμός των υφιστάμενων πρωτοβουλιών, ώστε η Ελλάδα να μιλά με μία συνεκτική φωνή στο διεθνές περιβάλλον.

Για την κάλυψη του εν λόγω κενού, η δημιουργία ενός ελληνικού Ινστιτούτου Γλώσσας και Πολιτισμού διεθνούς εμβέλειας θα λειτουργήσει ως στρατηγικός μηχανισμός προβολής της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού, με τους εξής στόχους:

1. Ίδρυση διεθνούς δικτύου παραρτημάτων: Δημιουργία Ινστιτούτων και πολιτιστικών κέντρων σε κρίσιμες γεωπολιτικά και πολιτιστικά χώρες, αξιοποιώντας τη διεθνή αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας από την UNESCO. Ιδιαίτερη σημασία έχει η δημιουργία Ινστιτούτων στις 90 χώρες που υποστήριξαν την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.

2. Προώθηση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας: Προώθηση της διδασκαλίας των ελληνικών σε διεθνές επίπεδο, καλύπτοντας όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και παρέχοντας εξειδικευμένα προγράμματα για πανεπιστημιακούς, ερευνητές και επαγγελματίες. Διαμόρφωση μηχανισμού πιστοποίησης της ελληνομάθειας και υποστήριξη των διδασκόντων και των εκπαιδευτικών φορέων στο εξωτερικό, διασφαλίζοντας υψηλά πρότυπα διδασκαλίας και συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς και σχολεία. Παράλληλα, παράγεται και διανέμεται εκπαιδευτικό υλικό, αναπτύσσονται ψηφιακές πλατφόρμες και διεξάγονται μαθήματα μέσω e‑Learning, ενώ δημιουργείται ψηφιακό περιεχόμενο για μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό.

3. Συνεργασία με διεθνείς φορείς και ανάπτυξη δικτύων: Δικτύωση με πανεπιστήμια, think tanks, πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς οργανισμούς καθώς και άλλους διεθνείς φορείς και ανάπτυξη θεσμών όπως τα UNESCO Chairs, για την υποστήριξη της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, την παραγωγή εκπαιδευτικού και πολιτιστικού υλικού, τις ανταλλαγές και τα προγράμματα κινητικότητας (residencies) για καλλιτέχνες, συγγραφείς, επιστήμονες και ερευνητές. Η δημιουργία συνεργασιών και η ένταξη σε διεθνή δίκτυα επιτρέπει την ανάπτυξη κοινών δράσεων, την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και ενισχύει τη διεθνή εικόνα και την ήπια ισχύ της Ελλάδας σε κρίσιμες γεωπολιτικά και πολιτιστικά χώρες.

Η επιτυχία ενός τέτοιου σχεδίου απαιτεί μετρήσιμους δείκτες απόδοσης (Key Performance Indicators – KPIs), ώστε η ήπια ισχύς να αποτιμάται ως πραγματικός πολλαπλασιαστής ισχύος και να μετατρέπεται σε μετρήσιμο εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Ενδεικτικά, μπορούν να αξιολογηθούν ο αριθμός μαθητών που μαθαίνουν ελληνικά στο εξωτερικό, ο αριθμός συνεργασιών με πανεπιστήμια ή ξένους φορείς, η επισκεψιμότητα του ψηφιακού περιεχομένου, το δυνητικό κοινό των εκστρατειών (Media reach), οι συμμετοχές σε προγράμματα κινητικότητας (residencies), καθώς και η αύξηση των θετικών αφηγήσεων για την Ελλάδα στα διεθνή ΜΜΕ.

Παράλληλα, η Ελλάδα οφείλει να εκπονήσει και υλοποιήσει εθνικές πρωτοβουλίες δημόσιας διπλωματίας, οι οποίες θα ενισχύσουν τη διεθνή εικόνα της χώρας και θα συνδέουν την πολιτιστική διπλωματία με τη συνολική στρατηγική εξωτερικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, απαιτείται:

1. Εκπόνηση και υλοποίηση ολιστικής στρατηγικής δημόσιας διπλωματίας: Στρατηγική που θα συνδυάζει τη γλώσσα, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, τον απόδημο ελληνισμό και τα ψηφιακά μέσα, προκειμένου να επιτευχθεί συντονισμένη προβολή και παρουσίαση της Ελλάδας, με στόχο την ενίσχυση της διεθνούς εικόνας, της αξιοπιστίας και επιρροής της χώρας σε κρίσιμα διεθνή ακροατήρια.

2. Εκπόνηση και υλοποίηση διεθνούς εκστρατείας Στρατηγικής Επικοινωνίας: Εκστρατεία που θα διασφαλίζει την αποστολή του σωστού μηνύματος, μέσω των πλέον κατάλληλων διαύλων επικοινωνίας, στο κατάλληλο ακροατήριο, τη σωστή χρονική στιγμή και με τη μέγιστη δυνατή επίδραση.

Συνοψίζοντας, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η γλώσσα δεν είναι απλώς ένα μέσο μετάδοσης πληροφοριών και γνώσης, αλλά εργαλείο που διαμορφώνει ταυτίσεις, κοινωνικές σχέσεις, συλλογικές αξίες και εθνικές ταυτότητες.

Είναι φορέας και μέσο έκφρασης ενός συγκεκριμένου πολιτισμού και άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τρόπο που ερμηνεύουμε τον κόσμο, καθώς και με τον τρόπο που διαμορφώνονται οι αξίες, οι κοινωνικές σχέσεις και ο πολιτισμός ενός έθνους.

Όπως επισημαίνει ο Norman Fairclough (Norman Fairclough, Language and power, Longman, London, 1989.), η γλώσσα αποτελεί μέσο άσκησης εξουσίας, μέσω του οποίου κοινωνικές και πολιτικές αξίες γίνονται αντιληπτές και νομιμοποιούνται.

Ειδικότερα, η γλώσσα δεν περιορίζεται στη μεταφορά πληροφοριών, αλλά λειτουργεί ως εργαλείο κατασκευής νοήματος, δημιουργίας ταυτοτήτων και διαμόρφωσης αφηγήσεων, με άμεσες επιπτώσεις στη διαμόρφωση στρατηγικών πολιτικών, στην ήπια ισχύ και στη διεθνή εικόνα ενός κράτους.

Υπό αυτή την οπτική, η απόφαση της UNESCO για την ανακήρυξη της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας δεν αποτελεί ένα απλό τρόπαιο προς επίδειξη, αλλά εργαλείο υψίστης στρατηγικής σημασίας.

Η ελληνική γλώσσα πλέον αποτελεί συντελεστή της εθνικής ισχύος και δύναται να λειτουργήσει ως μέσο σύνδεσης ατόμων διαφορετικών εθνοτήτων και πολιτισμών με τον ελληνικό πολιτισμό, επιτρέποντας την ουσιαστική κατανόηση και βιωματική συμμετοχή τους στις πνευματικές, ηθικές και πολιτιστικές αξίες του, ενώ διασφαλίζει τη μετάδοση και διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων που συγκροτούν τον ελληνικό πολιτισμό.

Η Ελλάδα έχει την ευλογία και το προνόμιο να διαθέτει μια γλώσσα με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και αποδοχή.

Σε ένα διεθνές περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού αφηγήσεων, η χώρα οφείλει να αξιοποιήσει στρατηγικά την ελληνική γλώσσα ως πηγή νοήματος, αξιών και σύγχρονης δημιουργίας και πολιτισμού για να διαμορφώσει και προβάλλει το δικό της στρατηγικό αφήγημα, ενισχύοντας την εικόνα, την αξιοπιστία και την επιρροή της σε κρίσιμα διεθνή ακροατήρια.

Απαιτείται, η συνειδητοποίηση και ενεργοποίηση αυτού του πλούτου από την ελληνική πολιτεία και όλους τους εθνικούς φορείς, μέσα από ολοκληρωμένες πολιτικές δημόσιας διπλωματίας και στρατηγικής επικοινωνίας, ώστε η γλώσσα να μετατραπεί σε πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος και μέσο προώθησης των εθνικών συμφερόντων.

Η ελληνική γλώσσα δεν είναι απλώς ένα πολιτιστικό αγαθό, αλλά πυλώνας εθνικής ισχύος, ικανός να ενισχύσει αποφασιστικά τη θέση της χώρας στο διεθνές σύστημα.

Η «Αρχή του Τελευταίου Βαρελιού» είναι μια μεταφορά που περιγράφει την αδιάκοπη επιμονή του John D. Rockefeller στην αποδοτικότητα και την εξάλειψη της σπατάλης στη βιομηχανία πετρελαίου, την οποία εφάρμοσε σε κάθε μέρος της επιχείρησής του.

Αντί να απορρίπτει τα υποπροϊόντα της διύλισης, η εταιρεία του βρήκε χρήσεις για αυτά — όπως βενζίνη για καύσιμο, πίσσα για ασφαλτόστρωση και παραφίνη για κεριά.

Αυτή η προσέγγιση, που αποτέλεσε βασικό στοιχείο της στρατηγικής του για να κυριαρχήσει στον κλάδο, σήμαινε ότι τίποτα δεν πήγαινε χαμένο και ότι κάθε σταγόνα ενός βαρελιού αργού πετρελαίου χρησιμοποιούνταν για τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Στα τέλη του 1800, η Αμερική ζούσε μια πετρελαϊκή έκρηξη.Παντού υπήρχαν γεωτρήσεις.

Παντού τυχοδιώκτες. Παντού ανταγωνισμός. Κανείς ωστόσο δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τον John D. Rockefeller ιδιοκτήτη της Standard Oil.

Ο Rockefeller παρατήρησε ότι άλλες εταιρείες "πετούσαν" το παχύ υπόλειμμα το οποίο κολλούσε στο εσωτερικό των βαρελιών, γιατί θεωρούνταν «μη χρησιμοποιήσιμο».

Ο Rockefeller δεν το δέχτηκε αυτό.Έδωσε εντολή στους μηχανικούς να μελετήσουν τη "λάσπη" την οποία όλοι οι άλλοι πετούσαν.Και αυτό που ανακάλυψαν άλλαξε για πάντα τον κόσμο των πετρελαικών επιχειρήσεων:

Το υπόλειμμα… αυτό το κολλώδες, άχρηστο « υλικό στον πάτο του βαρελιού»…

μπορούσε να υποστεί επεξεργασία και να μετατραπεί σε 19 διαφορετικά υποπροϊόντα.

Από αυτά τα «απόβλητα», η Standard Oil δημιούργησε:

• βαζελίνη

• λιπαντικά

• παραφίνη

• καλλυντικά

• μηχανέλαια

• πίσσα

• και ακόμα και πρώιμες μορφές βενζίνης

Οι ανταγωνιστές αντλούσαν και πετούσαν. Ο Rockefeller αντλούσε και πολλαπλασίαζε.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά σου συχνά κρύβεται στο μέρος της επιχείρησης που δεν κοιτάς ποτέ. Ενώ οι ανταγωνιστές εστιάζουν στο «κύριο προϊόν» τους, οι πιο έξυπνοι καινοτόμοι εστιάζουν στα "υπολείμματα".

Ο Rockefeller δεν νίκησε την πετρελαϊκή βιομηχανία σκάβοντας περισσότερες γεωτρήσεις…Τη νίκησε βρίσκοντας αξία εκεί όπου οι άλλοι έβλεπαν "σκουπίδια".

Το μυστικό δεν είναι περισσότεροι πελάτες.Το μυστικό είναι περισσότερη αξία ανά πελάτη.

Κύριες πτυχές της «Αρχής του Τελευταίου Βαρελιού»

Ενώ οι ανταγωνιστές πέταγαν το 40% των προϊόντων τους, η εταιρεία του Rockefeller έβρισκε χρήσεις γι’ αυτά. Αυτό περιλάμβανε την πώληση βενζίνης, λιπαντικών και παραφίνης, καθώς και τη χρήση πίσσας για ασφαλτόστρωση.

Η αρχή αυτή δεν περιοριζόταν στα υποπροϊόντα αλλά εφαρμοζόταν σε κάθε πτυχή της επιχείρησης — όπως η μείωση του κόστους για τα βαρέλια και η οικονομικότερη τοποθέτηση αγωγών, χάρη στην καθετοποίηση και στις αποδοτικές μεθόδους παραγωγής.

Εξαλείφοντας τη σπατάλη και βρίσκοντας χρήση για τα πάντα, ο Rockefeller μπορούσε να παράγει πετρέλαιο σε χαμηλότερο κόστος από τους ανταγωνιστές. Αυτό του έδωσε σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και του επέτρεψε να μειώνει τις τιμές ώστε να τους εκτοπίζει από την αγορά.

Η αρχή αυτή αποτελεί ισχυρό μάθημα για την αποδοτικότητα, την καθετοποίηση και τη μεγιστοποίηση της αξίας από κάθε πόρο. Δείχνει πώς ακόμη και οι οικονομίες σε επίπεδο λεπτομέρειας μπορούν, σε μεγάλη κλίμακα, να οδηγήσουν σε τεράστια κέρδη.

- Ο John D. Rockefeller (1839–1937) ήταν Αμερικανός επιχειρηματίας και ιδρυτής της Standard Oil, της εταιρείας που κυριάρχησε στην πετρελαϊκή βιομηχανία και τον έκανε τον πλουσιότερο άνθρωπο της εποχής του.

Ήταν πρωτοπόρος στην αποδοτικότητα, στη μείωση κόστους και στην αξιοποίηση κάθε υποπροϊόντος του πετρελαίου.

Μετά τη διάλυση της Standard Oil, αφιερώθηκε στη φιλανθρωπία, χρηματοδοτώντας πανεπιστήμια και επιστημονική έρευνα.

1. Είμαι σίγουρος, ότι κάθε φορά, οτιδήποτε εμφιλοχωρεί στη σκέψη μου, πότε συνεπεία γεγονότος, πότε συνεπεία μιας ιδέας, αυτό γίνεται για κάποιο λόγο, που με αφορά όμως ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ …

Αυτό γίνεται είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, αφού ακόμα και στην δεύτερη περίπτωση έχει σίγουρα ( έστω και δυσδιάκριτο…) λόγο σύνδεσης με το συνειδητό μας…

Έτσι λοιπόν και τώρα, στη σκέψη μου στροβιλίζει το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, όχι ένα συγκεκριμένο τραγούδι, αλλά γενικά …..και με ένα ερώτημα ( και όχι μόνο προς εμένα… ) : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, ως ανθρώπινη κατασκευή, ως ανθρώπινη έκφραση…

Είμαι από τους ανθρώπους, που επιθυμώ κάθε φορά που με απασχολεί κάτι, να θέλω να το ψάχνω, και όσο αυτό είναι δυνατόν, να έχω μία εν τέλει αξιόπιστη εικόνα και απάντηση… Βλέπετε παραμένει απαράβατη αρχή για μένα, η αυτονόητη, και ταυτόχρονα διαλεκτική θεώρηση των πραγμάτων, δηλαδή ο ΚΑΝΟΝΑΣ της σχέσεως ΑΙΤΙΟΥ και ΑΙΤΙΑΤΟΥ…

2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ;;;

α ) Πρώτο δεδομένο :

Κατʹαρχήν, το έχω αναφέρει πολλές φορές, οι μεγαλύτερες, οι κατʹεξοχήν ΤΕΧΝΕΣ, στον τομέα του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ είναι, αφʹενός μεν η ΠΟΙΗΣΗ, αφʹετέρου η ΜΟΥΣΙΚΗ, θέση που έχω διατυπώσει δημόσια, και σε άλλα κείμενά μου αλλά και σε διάφορες σχετικές εκδηλώσεις, στις οποίες είχα, κάποιας μορφής, συμμετοχή.

β ) Δεύτερο δεδομένο : Εάν ερωτηθεί κάποιος ( που λίγο – πολύ γνωρίζει , έστω και γενικά περί πολιτισμού ) ποιες είναι οι διάφορες μορφές Τέχνης και που σήμερα θεωρούνται ως αναγνωρισμένες, είναι βέβαιο ότι θα αναφέρει, την ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, την ΓΛΥΠΤΙΚΗ, το ΘΕΑΤΡΟ, την ΜΟΥΣΙΚΗ, την ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ – ΠΟΙΗΣΗ, το ΣΙΝΕΜΑ, την ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, την ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, το ΚΟΜΙΚ. ( Η απαρίθμηση δεν είναι ενδεικτική, αλλά είναι επισήμως ΠΑΡΑΔΕΚΤΗ και ΙΣΧΥΟΥΣΑ ). Είναι όμως το ίδιο βέβαιο, ότι ΔΕΝ πρόκειται να συμπεριλάβει το ΤΡΑΓΟΥΔΙ σαν μια ξεχωριστή μορφή ΤΕΧΝΗΣ…

3. ΚΙʹ ΟΜΩΣ …

Όπως είναι γνωστό, και χωρίς καμία αμφιβολία παραδεκτό, το ΤΡΑΓΟΥΔΙ , είναι αποτέλεσμα σύνθεσης ΗΧΩΝ και ΛΕΞΕΩΝ…

Με άλλα λόγια, οι δύο μεγαλύτερες μορφές ΤΕΧΝΗΣ ( για μένα τουλάχιστον …) δηλ. η ΜΟΥΣΙΚΗ και η ΠΟΙΗΣΗ, ‘’ συνεργάζονται και ενώνονται ‘’ κατά κάποιον τρόπο, για να παραχθεί το μαγικό αυτό τραγουδιστό αποτέλεσμα, που ονομάζεται ΤΡΑΓΟΥΔΙ …

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι μία εκπληκτική σύλληψη της ανθρώπινης δημιουργίας, δημιουργία που κάθε άλλο, παρά απλή είναι, θα έλεγα δε ότι είναι πολύ κοπιαστική, αφού απαιτείται, όσο το δυνατόν, αρτιότερη και ποιοτικότερη σύνδεση, ΗΧΩΝ και ΛΕΞΕΩΝ ( μουσική + ποίηση ), έτσι ώστε, να είναι δυνατή η παραγωγή, ενός αποτελέσματος υψηλής αισθητικής… Όταν δε μελοποιείται ένα ποίημα, και ο συνθέτης – μουσικός έχει την ικανότητα, το χάρισμα θα έλεγα, την ΚΑΘΕ έκφραση του ποιήματος, ακόμα και την ΚΑΘΕ ΛΕΞΗ του, να την μελοποιεί ανάλογα με το ΝΟΗΜΑ αυτής της λέξης, τότε το αποτέλεσμα, για τον ακροατή είναι μαγικό, είναι υψηλής αισθητικής. Αυτό το μαγικό αποτέλεσμα, γίνεται πιο έντονο, πιο ευδιάκριτο, όταν ο κάθε ακροατής μπορεί να θεωρεί ότι στο άκουσμα εμπεριέχονται και ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ του στοιχεία… ( Εννοείται φυσικά ότι εδώ δεν ομιλώ για ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΙΚΟ ΣΚΟΥΠΙΔΑΡΙΟ…). Η άποψή μου είναι, ότι αυτό θα πρέπει να συμβαίνει και σε άλλες μορφές τέχνης, π.χ. στο Θέατρο, όπου είτε ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΑ, είτε ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΑ θα πρέπει να αποδίδεται πάντοτε το νόημα της κάθε λέξης, και εντέλει το νόημα του κειμένου του δημιουργού…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι αυτό, που όταν το ακούμε, όταν οι ίδιοι το σιγοτραγουδάμε, μπορεί να μας αποκαλύψει, κάποιες πλευρές του εαυτού μας, που δεν είχαμε φανταστεί ποτέ προηγουμένως…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ είναι αυτό, που όταν το ακούμε, όταν οι ίδιοι το σιγοτραγουδάμε, μας αποκαλύπτει και μας δημιουργεί εικόνες, τις οποίες μπορούμε να κρατήσουμε για όλη μας την ζωή, και μάλιστα, με συχνές επαναλήψεις…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ είναι αυτό, που όταν το ακούμε, όταν οι ίδιοι το σιγοτραγουδάμε, το έχουμε συνδέσει ( το κάθε τραγούδι..) με διάφορα γεγονότα της ζωής μας, θετικά ή αρνητικά, του παρελθόντος μας, έτσι ώστε, με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουμε πλήρως ότι η ζωή μας, είναι ένα ταξίδι με αναρίθμητους σταθμούς…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι αυτό, μέσω του οποίου, ο απλός λαός, οι πολίτες, και ιδιαίτερα ο Έλληνας πολίτης, καθώς και οι πολίτες των χωρών της Μεσογείου, λόγω συγκεκριμένης ιδιοσυγκρασίας και ψυχοσύνθεσης, εξέφραζε και εκφράζει πολύ ΕΥΚΟΛΑ και ΑΜΕΣΑ, με βάση τους μελοποιημένους στίχους ( ΠΟΙΗΣΗ ) τα όποια συναισθήματά του …

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ λοιπόν με βάση την προηγούμενη διαπίστωση, όταν αυτό το τραγουδάει κάποιος που κατακλύζεται από τα συναισθήματα και την ευαισθησία, που αυτοί οι στίχοι γεννούν, τότε – και πολύ σωστά – λέμε, ότι αυτός, ΔΕΝ ΤΡΑΓΟΥΔΑ, αλλά ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ…, αφού η ενέργεια και το μήνυμα των στίχων, αποτυπώνεται στην φωνή (ένταση ή όχι, πάθος ή όχι ) στην κίνησή του, και βέβαια πολλές φορές αντιλαμβάνεσαι, ότι ο ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΣ πλέον, εκείνη την στιγμή, νοιώθει πως είναι ΜΟΝΟΣ ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων… και ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ανάμεσα και μέσα στα συναισθήματά του, στις αναμνήσεις του, στις ελπίδες, στις προσδοκίες του…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ( με τη βοήθεια της μουσικής βεβαίως..), είναι εκείνο, μέσω του οποίου η ΠΟΙΗΣΗ έγινε ΚΤΗΜΑ του λαού, των πολιτών, χωρίς απαραίτητα να χάνει το νόημά της, τα μηνύματά της, χωρίς δηλαδή να απλοποιείται κατά τρόπο πρόχειρο, και το χειρότερο, ευτελή…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ είναι εκείνο, που ασχολείται μέσω των στίχων (ΠΟΙΗΣΗΣ)και φυσικά με αυτόν τον τρόπο διαδίδεται ΕΥΚΟΛΟΤΕΡA, και με ζέοντα θέματα της καθημερινότητας των πολιτών, του λαού, ΑΜΕΣΑ, ΠΡΟΣΙΤΑ σε ΟΛΟΥΣ και ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ημέρα και ώρα, θέματα όπως ο ΕΡΩΤΑΣ, ΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΝΕΡΓΙΑ, ΦΙΛΙΑ, ΕΛΕΘΕΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΕΞΟΥΣΙΑ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, κ.λ.π.

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι όχημα, δίαυλος, ιμάντας μεταφοράς, στοιχείων Ιστορίας αλλά – κυρίως – Λαογραφίας ενός λαού, από το παρελθόν στο μέλλον, και με αυτόν τον τρόπο, μετατρέπεται σε ένα σημαντικό στοιχείο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ και ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, με κοινωνιολογικά και λαογραφικά στοιχεία άλλης εποχής.. π.χ. τραγούδια του γάμου, τραγούδια της ξενιτιάς, του θανάτου κ.λ.π.

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ .

Με βάση όλα τα παραπάνω, πιστεύω ακράδαντα :

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι μια ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ μορφή ΤΕΧΝΗΣ, μία τέχνη ΑΥΤΟΤΕΛΗ και ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ από τις δύο άλλες μορφές ( ΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΥΣΙΚΗ ), που απαιτήθηκε να ενωθούν για να παραχθεί αυτό…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι βέβαια ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ, όπως προανέφερα, μορφή ΤΕΧΝΗΣ, αλλά ταυτόχρονα είναι ΑΜΕΣΗ, ΠΡΟΣΙΤΗ σε όλους, και βέβαια είναι μία ΖΩΝΤΑΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΕΧΝΗΣ…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, είναι μία κατʹ εξοχήν κυτταρική έκφραση ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ των ανθρώπων και του λαού μιας χώρας, με διακριτά γνωρίσματα, από λαό σε λαό, από χώρα σε χώρα..

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ συνεπώς είναι μία μάλλον ‘’ υποτιμημένη ‘’ πολιτισμική δημιουργία με έντονα και μόνιμα ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ, που δεν συναντάς σε άλλες μορφές Τέχνης, είναι μία ανθρώπινη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, συνυφασμένη με την ύπαρξη του ανθρώπου με το παρελθόν, αλλά και το μέλλον της ανθρώπινης ύπαρξης…

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ λοιπόν, είναι ΤΕΧΝΗ, μία ΤΕΧΝΗ, όχι του παρακολουθήματος, όχι του πάρεργου, μία ΤΕΧΝΗ όχι του περιττού αλλά μία ΤΕΧΝΗ του ΑΝΑΓΚΑΙΟΥ… μία ΤΕΧΝΗ που συντροφεύει τον άνθρωπο σε όλες του τις εκδηλώσεις, και που μπορεί εύκολα και άμεσα, να σε κάνει να ονειρεύεσαι… και γιατί όχι, να σε καταστήσει ΥΦΑΝΤΗ ΟΝΕΙΡΩΝ, ακόμα και των πιο ωραίων, των πιο αληθινών, των πιο άπιαστων, ακόμα και των ουτοπικών ….

Το ΤΡΑΓΟΥΔΙ, αυτό, και μόνο αυτό, μπορεί πολλές φορές, να σε απελευθερώσει από τα δεσμά του ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΥ σου !!

5. Θα κλείσω αυτό μου το άρθρο, με λίγα λόγια ενός κατʼ εξοχήν ειδικού, του ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ :

‘’ Η Τέχνη του τραγουδιού, αποτελεί κοινωνικό λειτούργημα, γιατί αυτό μας ενώνει μέσα σε έναν μύθο κοινό. Κι όπως στον χορό ενώνουμε τα χέρια μεταξύ μας, για να ακολουθήσουμε ίδιες ρυθμικές κινήσεις, έτσι και στο τραγούδι, ενώνουμε τις ψυχές μας, για να ακολουθήσουμε μαζί, τις ΙΔΙΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ. ‘’

Ο ίδιος ο ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ζήτησε από τον φίλο του συνεργάτη και ποιητή ΝΙΚΟ ΓΚΑΤΣΟ, να αναγραφεί στον τάφο του, ο στίχος :

‘’ ΜΕ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΓΕΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ. ‘’

Κάποτε, σε ένα παλιό ιαπωνικό χωριό, ζούσε ένας "έξυπνος" άντρας ο οποίος είχε ένα πηγάδι, το οποίο δεν το χρησιμοποιούσε. Έτσι, αποφάσισε να το πουλήσει σε έναν αγρότη ο οποίος έμενε κοντά. Μια μέρα, καθώς περνούσε από εκεί και είδε τον αγρότη να αντλεί νερό από το πηγάδι , ο" έξυπνος" άντρας τον σταμάτησε αμέσως και δεν του επέτρεψε να πάρει νερό.

«Εγώ σου πούλησα μόνο το πηγάδι, όχι το νερό μέσα σε αυτό. Άρα, δεν μπορείς να πάρεις νερό από το πηγάδι», είπε ο"έξυπνος" άντρας.

Ο αγρότης στεναχωρήθηκε πάρα πολύ και δεν ήξερε τι να κάνει. Είχε αγοράσει το πηγάδι, αλλά δεν είχε πληρώσει για το νερό. Τώρα το πηγάδι ήταν γεμάτο νερό, αλλά εκείνος δεν μπορούσε να το χρησιμοποιήσει, ενώ η οικογένειά του και τα ζώα του χρειάζονταν πόσιμο νερό.

Αφού σκέφτηκε πολύ για το πώς να λύσει το πρόβλημα με τον "έξυπνο" άντρα, ο αγρότης αποφάσισε να απευθυνθεί στο τοπικό δικαστήριο, ελπίζοντας να βρει δικαιοσύνη. Στο δικαστήριο, ο αγρότης αφηγήθηκε ολόκληρη την ιστορία από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς να αποκρύψει τίποτα.

Ο δικαστής κάλεσε τον "έξυπνο" άντρα και τον ρώτησε:

«Γιατί δεν τον αφήνεις να χρησιμοποιήσει το νερό από το πηγάδι; Δεν του το πούλησες;»

«Μα, κύριε δικαστά, εγώ πούλησα μόνο το πηγάδι, όχι το νερό. Άρα δεν έχει δικαίωμα να πάρει νερό το οποίο μου ανήκει. Αν θέλει νερό, πρέπει να πληρώσει επιπλέον», απάντησε με σιγουριά ο "έξυπνος" άντρας.

Ο δικαστής τον κοίταξε, χαμογέλασε ελαφρά και είπε:

«Μάλιστα, το επιχείρημά σου ακούγεται σωστό. Όμως, όταν πούλησες το πηγάδι, αυτό έγινε ιδιοκτησία του αγρότη. Το νερό μπορεί να είναι δικό σου, αλλά δεν έχεις δικαίωμα να το αποθηκεύεις στο πηγάδι του αγρότη.»

«Έχεις λοιπόν δύο επιλογές: ή θα πληρώσεις τον αγρότη για να νοικιάζεις το πηγάδι ώστε να αποθηκεύεις το νερό σου, ή θα πρέπει να αφαιρέσεις όλο το νερό από το πηγάδι αμέσως», αποφάσισε ο δικαστής.

Ο έξυπνος άντρας έσκυψε το κεφάλι ταπεινωμένος, μην ξέροντας πώς να δικαιολογήσει την πράξη του. Είχε παγιδευτεί από την ίδια του την εξυπνάδα.

Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας είναι:

Όποιος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τους άλλους με πονηριά, τελικά παγιδεύεται από την ίδια του την εξυπνάδα.

Η ιστορία δείχνει ότι:

Η κουτοπονηριά δεν είναι πραγματική σοφία.

Η δικαιοσύνη βρίσκει τρόπους να αποκαθίσταται.

Η αδικία προς τους άλλους μπορεί να επιστρέψει σε αυτόν που την προκαλεί.

Πάντα θα υπάρχει κάποιος πιο έξυπνος ή πιο δίκαιος που θα αποκαλύψει την αλήθεια.

Με λίγα λόγια: Μην προσπαθείς να εξαπατήσεις — γιατί θα χάσεις από την ίδια σου την πονηριά.

Γι’ αυτό στη ζωή, όσο έξυπνος κι αν νομίζεις ότι είσαι, πάντα θα υπάρχει κάποιος εξυπνότερος από εσένα.

Μετάφραση και απόδοση της ιστορίας απο το διαδίκτυο.

Με το σχέδιο δράσης για το νέο πλαίσιο πληρωμής των κοινοτικών ενισχύσεων, η κυβέρνηση δηλώνει τη βούλησή της να στηρίξει τους έντιμους παραγωγούς μας, εκείνους που μοχθούν και παράγουν. 

Σε μια περίοδο όπου τον αγροτικό κόσμο εύλογα απασχολεί το να φτάνει το κοινοτικό χρήμα στις τσέπες αυτών που πράγματι το δικαιούνται, αξίζει να αναδειχθεί ένας άλλος σχετικός προβληματισμός που συζητείται ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο: 

Αν μπορεί να υπάρξει μια άλλη, ακόμα πιο ωφέλιμη κατανομή των πόρων της ΚΑΠ για μια χώρα όπως η Ελλάδα. 

Έτσι όπως είναι σχεδιασμένες σήμερα, οι άμεσες ενισχύσεις ωφελούν περισσότερο τους μεγαλύτερους και πιο ισχυρούς παραγωγούς. 

Έχοντας υπόψη το μικρό μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στη χώρα μας σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, έχει τεθεί στο τραπέζι η ανάγκη οι άμεσες ενισχύσεις να κατανέμονται πιο στοχευμένα σε μικρομεσαίους παραγωγούς, με έμφαση σε ορεινές, νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές. 

Μια τέτοια επιλογή θα μίκρυνε την ψαλίδα των ανισοτήτων -που έως έναν σημαντικό βαθμό δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με άλλα εργαλεία-, θα τόνωνε την τοπική παραγωγή και θα περιόριζε την εξάρτηση από εισαγωγές, ενισχύοντας την εσωτερική αυτάρκεια. 

Ένα άλλο ζήτημα, που δεν αφορά μόνο τη χώρα μας, είναι ότι ο αγροτικός πληθυσμός μειώνεται: 

Οι παππούδες και οι γονείς μεγαλώνουν και φεύγουν από το επάγγελμα, οι δυσκολίες του οποίου αποθαρρύνουν τους νέους από να το επιλέξουν. 

Αν ο αγροτικός πληθυσμός δεν ανανεώνεται και συνεχίσει να «φυλλοροεί», η αγροτική παραγωγή θα μειωθεί -όπως και η αυτάρκεια τροφίμων-, η ύπαιθρος θα ερημώσει και η περιφερειακή συνοχή θα αδυνατίσει. 

«Κλειδί» εδώ είναι ο περιορισμός των αντικινήτρων τα οποία οδηγούν τους νέους μακριά από το αγροτικό επάγγελμα και την οικογενειακή γη. 

Προκύπτει επομένως η ανάγκη να σχεδιαστούν και να «τρέξουν» πολιτικές και μέτρα για τους νέους αγρότες, που θα διασφαλίζουν ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, επαρκή τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση, διαφανείς διαδικασίες μίσθωσης γης και ευέλικτα σχήματα ασφαλιστικής κάλυψης. 

Μαζί με επενδύσεις σε υποδομές, καινοτομία και οικονομίες κλίμακος, το αγροτικό επάγγελμα μπορεί να γίνει πιο ελκυστικό στις επόμενες γενιές. 

Περισσότερες ενισχύσεις στους λιγότερο ισχυρούς αγρότες και στις πιο μειονεκτικές περιοχές, καθώς και μεγαλύτερη στήριξη στους νέους παραγωγούς, είναι δύο από τους στόχους που πρέπει να απασχολήσουν τη συζήτηση της επόμενης μέρας σχετικά με την κατανομή των κοινοτικών ενισχύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διασφαλίζοντας προηγουμένως ότι οι επιδοτήσεις στους αγρότες μας θα κατανέμονται με αξιόπιστα δεδομένα και διαφανή κριτήρια.

Η 6η σύνοδος της Partnership for Transatlantic Energy Cooperation (P-TEC), που έλαβε χώρα στο Ζάππειο (6-7/11/2025), με τη συμμετοχή του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας και του Global Energy Center του Atlantic Council, σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών στο πεδίο της ενεργειακής συνεργασίας.

Φέρνει την Ελλάδα στο επίκεντρο της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και της διατλαντικής συνεργασίας, αντανακλώντας την αναγνώρισή της ως πυλώνα σταθερότητας και ενεργειακού παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σε μια εποχή που η ενεργειακή ασφάλεια έχει αναδειχθεί σε ζήτημα ύψιστης γεωπολιτικής προτεραιότητας.

Η επιλογή της Αθήνας για τη φετινή σύνοδο της P-TEC δεν ήταν τυχαία. Αντανακλά τη στρατηγική βαρύτητα που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα ως σταθερό σύμμαχο και ασφαλή κόμβο στην περιφέρεια της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.

Παράλληλα, σηματοδοτεί την πλήρη ενσωμάτωση της Ελλάδας σε ένα διατλαντικό πλαίσιο συνεργασίας σε ζητήματα ενέργειας, επενδύσεων και τεχνολογικής καινοτομίας, με χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που αναζητούν την ενεργειακή τους απεξάρτηση από τη Ρωσία.

Μέσω των συμφωνιών που υπογράφηκαν, οι Ηνωμένες Πολιτείες εδραιώνουν θεσμικά την παρουσία τους στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη μέσω της Ελλάδας, που συνδυάζει γεωγραφική και γεωπολιτική σπουδαιότητα, θεσμική και πολιτική σταθερότητα και αξιοπιστία ως σύμμαχος.

Στο πλαίσιο αυτό, η πρώτη μακροχρόνια σύμβαση προμήθειας LNG μεταξύ της ΔΕΠΑ και της αμερικανικής Venture Global, καθώς και η ενεργοποίηση των ερευνών υδρογονανθράκων στο Ιόνιο από την ExxonMobil και την HELLENiQ Energy, αποτελούν ορόσημα που μετατρέπουν τη χώρα σε κόμβο εισόδου και παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη.

Οι εξελίξεις αυτές αναβαθμίζουν σημαντικά τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, εξασφαλίζουν την ενεργειακή επάρκεια της χώρας και επικυρώνουν τη στρατηγική της επιλογή να λειτουργεί ως μεταφορέας και ρυθμιστής ενεργειακών ροών προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη.

Για τις ΗΠΑ, η Ελλάδα μετατρέπεται πλέον σε στρατηγικό εταίρο στη Μεσόγειο. Όχι μόνο στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στο ευρύτερο πλαίσιο της διατλαντικής ασφάλειας.

Επιπλέον, η ενεργειακή συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ συνιστά, μια ισχυρή πολιτική ψήφο εμπιστοσύνης του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς την ελληνική κυβέρνηση, ενισχύοντας και νομιμοποιώντας τη στρατηγική του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη για ενεργειακή αυτονομία, διαφοροποίηση πηγών και μετατροπή της Ελλάδας σε βασικό παράγοντα του νέου ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει την ενεργειακή ασφάλεια ως μέσο άσκησης ισχύος και να μετατραπεί από παθητικός αποδέκτης ενεργειακών πόρων σε ρυθμιστή των ενεργειακών ροών, διαμορφώνοντας τις περιφερειακές ισορροπίες.

Ειδικότερα, μέσω του Κάθετου Άξονα (Vertical Gas Corridor), η Ελλάδα θα διοχετεύει φυσικό αέριο στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, υποκαθιστώντας τις ρωσικές ροές. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει τον πολιτικό και διπλωματικό της ρόλο, προσδίδοντας στην Αθήνα μια θέση που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια μιας περιφερειακής οικονομίας.

Επιπλέον, η Ελλάδα αναδεικνύεται ως ο φυσικός φορέας της διατλαντικής ενεργειακής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση και τις διεθνείς της συμμαχίες για να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας και σταθερότητας.

Η Αθήνα, ενισχύει τη θέση της μέσα από πολυμερή σχήματα όπως την πρωτοβουλία 3+1 (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ + ΗΠΑ), τα οποία αποτελούν πυλώνα ενεργειακής συνεργασίας και γεωπολιτικής σταθερότητας στην περιοχή, συνδέοντας τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου με τις ευρωπαϊκές αγορές μέσω ελληνικών υποδομών.

Η Ελλάδα, επομένως, δεν είναι πια «τελικός αποδέκτης» ενέργειας. Είναι παραγωγός, κόμβος και στρατηγικός ρυθμιστής της ενεργειακής ασφάλειας της ΝΑ Ευρώπης.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τα νέα ενεργειακά δίκτυα που διαμορφώνονται στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Παρά τις επίμονες προσπάθειες της Άγκυρας να αυτοπροβληθεί ως βασικός διάδρομος μεταφοράς ενεργειακών πόρων από την Ανατολή προς τη Δύση, οι εξελίξεις αποκαλύπτουν τη σταδιακή περιθωριοποίησή της από τις διατλαντικές ενεργειακές πρωτοβουλίες.

Η επιθετική της ρητορική, η αποστασιοποίηση από τη Δύση και οι αναθεωρητικές της βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, υπονομεύουν την αξιοπιστία της ως διαμετακομιστικού κόμβου και ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας ως σταθερού και θεσμικά αξιόπιστου εταίρου για την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία χάνει σταδιακά τη δυνατότητα να επηρεάζει τις αποφάσεις για τα ενεργειακά δίκτυα της περιοχής, περιορίζεται ο ρόλος της ως στρατηγικός κόμβος μεταφοράς και υποβαθμίζεται η διαπραγματευτική της ισχύς σε ευρωπαϊκό και διατλαντικό επίπεδο.

Η προοπτική συμμετοχής της σε νέες επενδύσεις υδρογονανθράκων και υποδομές μεταφοράς ενέργειας περιορίζεται σημαντικά, ενώ η Ελλάδα εδραιώνεται ως κεντρικός παράγοντας για τη διασφάλιση της ενεργειακής σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο.

Η αδυναμία της επίσης, να ενταχθεί σε δίκτυα όπως ο Κάθετος Άξονας ή η πρωτοβουλία 3+1 (Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ + ΗΠΑ) αποδυναμώνει την θέση της ως στρατηγικού παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο και αποδεικνύει ότι η Άγκυρα δεν ελέγχει πλέον τις ενεργειακές ροές προς την Ευρώπη.

Περαιτέρω, οι πρόσφατες ελληνικές πρωτοβουλίες, όπως η συμφωνία με την Chevron για έρευνες υδρογονανθράκων και γεωτρήσεις νότια της Κρήτης, ουσιαστικά ακυρώνουν de facto τις τουρκικές διεκδικήσεις για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου μέσω του παράνομου Τούρκο-Λιβυκού μνημονίου.

Ταυτόχρονα, οι ισραηλινοί σχεδιασμοί για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας ενισχύουν τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, παρακάμπτουν πλήρως την Τουρκία, ακυρώνουν τη στρατηγική της “Γαλάζιας Πατρίδας” και καθιστούν σαφές, ότι η Τουρκία δεν είναι πλέον απαραίτητη για τη μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Παράλληλα, δεν μπορούν να αγνοηθούν οι οικονομικές επιπτώσεις που συνεπάγονται για την Τουρκία οι πρόσφατες ενεργειακές και γεωπολιτικές εξελίξεις.

Ειδικότερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στην ενεργειακή της επάρκεια και στη διαφοροποίηση των προμηθευτών της, με αποτέλεσμα να εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία για την κάλυψη μεγάλου μέρους των ενεργειακών της αναγκών.

Αντίθετα, η Ελλάδα μέσω των στρατηγικών συνεργασιών της με τις ΗΠΑ διασφαλίζει μακροχρόνια προμήθεια LNG και πρόσβαση σε τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου.

Η Τουρκία χάνει παράλληλα σημαντικούς οικονομικούς και γεωπολιτικούς πόρους, λόγω της αδυναμίας συμμετοχής της στις νέες ενεργειακές εξελίξεις και τα δίκτυα μεταφοράς της περιοχής. Η ενεργειακή της απομόνωση ενισχύει την αίσθηση ότι η Άγκυρα χάνει έδαφος σε έναν τομέα που θεωρούσε μέχρι πρότινος στρατηγικό εργαλείο επιρροής, κάτι που αποτυπώνεται και στον εκνευρισμό που εκδηλώνει στις πρόσφατες δηλώσεις του ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.

Συγκεκριμένα, στην ομιλία του στην 41η Σύνοδο της Επιτροπής Οικονομικής και Εμπορικής Συνεργασίας του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ISEDAK), ο Τούρκος Πρόεδρος κατήγγειλε ότι «το νησί της Κύπρου προστίθεται στο μενού του νέου ιμπεριαλιστικού παιχνιδιού που σχεδιάζεται στην περιοχή». Κάλεσε μάλιστα τα κράτη–μέλη του Οργανισμού να «ενισχύσουν την αλληλεγγύη τους προς τον τουρκοκυπριακό λαό» και να στηρίξουν «τον αγώνα του για δικαιώματα, ελευθερία και δικαιοσύνη στη βάση μιας λύσης δύο κρατών», υπογραμμίζοντας ότι «η Τουρκία, ως μητέρα πατρίδα και εγγυήτρια δύναμη, δεν θα τον αφήσει ποτέ μόνο του».

Παράλληλα, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Αμπντουλχαμίντ Ντιμπέιμπε, ο κ. Ερντογάν επανέλαβε τη σημασία της διμερούς συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα διαβεβαιώνοντας, ότι η Άγκυρα «θα συνεχίσει να προστατεύει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας και της Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο».

Όλα τα ανωτέρω, συνθέτουν ένα περιβάλλον σταδιακής γεωπολιτικής υποβάθμισης για την Τουρκία, η οποία βλέπει τις πρωτοβουλίες της να περιορίζονται σε περιφερειακό επίπεδο, ενώ η Ελλάδα αναδεικνύεται σε αξιόπιστο ενεργειακό και στρατηγικό εταίρο της Δύσης.

Επιπλέον, η πρόσφατη Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία επιβεβαιώνει τον ανωτέρω ισχυρισμό. Συγκεκριμένα, η Έκθεση κατηγορεί την Άγκυρα ότι εξακολουθεί να αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ δεν συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση μιας βιώσιμης και δίκαιης λύσης στο Κυπριακό. Παράλληλα, επισημαίνεται η απομάκρυνση της Τουρκίας από τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου, η υποχώρηση στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η έλλειψη προόδου στις σχέσεις με την Ε.Ε..

Στις επισημάνεις αυτές, όπου αποτυπώνεται με σαφήνεια η έλλειψη εμπιστοσύνης και η δυσπιστία της Ε.Ε. προς την Τουρκία, το τουρκικό ΥΠΕΞ απάντησε χαρακτηρίζοντας την Έκθεση «αβάσιμη, μεροληπτική και προκατειλημμένη».

Υπό αυτό το πρίσμα, και παρά τα παραπλανητικά αφηγήματα που προβάλλονται εδώ και πολύ καιρό στην Ελλάδα από μερίδα πολιτικών, δημοσιολογούντων και μέσων ενημέρωσης, περί «γεωπολιτικής αναβάθμισης» της Τουρκίας και «γεωπολιτικής υποβάθμισης» της Ελλάδας, η πραγματικότητα τους διαψεύδει παταγωδώς και τους εκθέτει ανεπανόρθωτα.

Η Άγκυρα βιώνει σταδιακή απομόνωση και απώλεια επιρροής, ενώ η Ελλάδα εδραιώνει σταθερά τον ρόλο της ως θεσμικά αξιόπιστου και στρατηγικά αναβαθμισμένου εταίρου της Δύσης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της γεωστρατηγικής αναβάθμισης είναι η πρόσφατη ενεργειακή συμφωνία Ελλάδας – Ουκρανίας.

Μέσω της συμφωνίας που υπογράφηκε στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ της ΔΕΠΑ Εμπορίας και της ουκρανικής Naftogaz, η Ελλάδα αναλαμβάνει για πρώτη φορά ρόλο τροφοδότη φυσικού αερίου για την Ουκρανία, διασφαλίζοντας σταθερές ροές αμερικανικού LNG μέσω του Κάθετου Διαδρόμου.

Η εξέλιξη αυτή, ενισχύει όχι μόνο την ενεργειακή αλλά και την οικονομική διάσταση της συνεργασίας, καθώς τα οφέλη της συμφωνίας αναμένεται να αποτυπωθούν άμεσα.

Συγκεκριμένα, η επιλογή του Ουκρανού Προέδρου Ζελένσκι να αγοράσει LNG μέσω της Ελλάδας δικαιώνει την στρατηγική επιλογή του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και της Ελλάδας να στηρίξουν σθεναρά τον αμυνόμενο και τον αγώνα της Ουκρανίας κατά της παράνομης ρωσικής εισβολής.

Τώρα, η Ελλάδα αποκτά τον πρώτο λόγο στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουκρανίας και προετοιμάζεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της χώρας μετά τη λήξη του πολέμου.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι διεθνή μέσα όπως το Politico σημειώνουν πως η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ε.Ε. που συμμετέχει ενεργά στο σχέδιο απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, υιοθετώντας εκ των πραγμάτων την ενεργειακή ατζέντα των ΗΠΑ.

Με αυτή τη συμφωνία, η Ελλάδα παύει να είναι απλός διάδρομος και καθίσταται πλέον στρατηγικός κόμβος διαμετακόμισης ενέργειας, ενισχύοντας παράλληλα τη θέση της σε μια περιοχή όπου η Τουρκία βλέπει την ήδη περιορισμένη περιφερειακή της επιρροή να συρρικνώνεται περαιτέρω, υπογραμμίζοντας με δραματικό τρόπο την αναστροφή του γεωπολιτικού συσχετισμού δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Εν κατακλείδι, οι συμφωνίες του Ζαππείου (6–7 Νοεμβρίου 2025) και του Μεγάρου Μαξίμου (16 Νοεμβρίου 2025), δεν συνιστούν απλώς σημαντικές διμερείς πρωτοβουλίες, αλλά αποτελούν τον πυρήνα μιας νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας.

Η Ελλάδα παύει πλέον, να κινείται στην περιφέρεια του ενεργειακού χάρτη και καθίσταται κρίσιμος κρίκος του διατλαντικού άξονα.

Πρόκειται για μια γεωπολιτική τομή που κατοχυρώνει τον ρόλο της Ελλάδας ως εγγυήτριας της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, αξιόπιστου εταίρου των ΗΠΑ και ως παράγοντα σταθερότητας σε μια ασταθής περιοχή.

Σε μια εποχή αβεβαιότητας και αστάθειας, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε χώρα που δεν ακολουθεί απλώς τις εξελίξεις, αλλά τις επηρεάζει και τις διαμορφώνει, ενισχύοντας τη διεθνή της επιρροή και το γεωπολιτικό της αποτύπωμα.

Η γεωπολιτική αξία των συμφωνιών είναι επομένως διττή: ενεργειακή και πολιτική.

Η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον παθητικό κρίκο στην αλυσίδα των εξελίξεων, αλλά καθοριστικό παράγοντα της νέας ευρωπαϊκής και διατλαντικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας θέτοντάς την στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων.

Ο Σακίτσι Τογιοντά, ( Sakichi Toyoda,) ιδρυτής της Toyota Industries , χρησιμοποιούσε συχνά αυτό που ονόμαζε «Ο Κανόνας των Πέντε Γιατί». Κάθε φορά που αντιμετώπιζε σύγχυση ή μια δύσκολη απόφαση, ρωτούσε τον εαυτό του «γιατί;»… πέντε φορές στη σειρά. Μέχρι την πέμπτη απάντηση, η πραγματική αλήθεια πάντα αποκαλυπτόταν.

Η μέθοδος των «5 Γιατί» είναι μια τεχνική επίλυσης προβλημάτων η οποία βασίζεται στη διαδοχική ερώτηση "Γιατί;" (συνήθως πέντε φορές) για να φτάσει στην πραγματική αιτία ενός προβλήματος. Ο στόχος είναι να ξεπεραστούν τα συμπτώματα και να εντοπιστεί η ρίζα του προβλήματος, επιτρέποντας την αποτελεσματική αντιμετώπισή του και την αποτροπή μελλοντικών παρόμοιων συμβάντων.

Οι περισσότεροι δεν ξεπερνούν ποτέ το πρώτο γιατί, διότι συνήθως η απάντηση είναι εύκολη. Το πέμπτο; Εκεί πραγματικά εξαντλούνται όλες οι δικαιολογίες.

Παράδειγμα: Ας πούμε ότι ξαφνικά αποφασίζεις πως χρειάζεσαι ένα πολυτελές ρολόι χειρός. Ας εφαρμόσουμε τον κανόνα των "πέντε γιατί" του Τογιοντά:

Πρώτο Γιατί: Γιατί θέλω αυτό το ρολόι?

Επειδή θέλω να εντυπωσιάσω τους ανθρώπους.

Δεύτερο Γιατί: Γιατί θέλω να εντυπωσιάσω τους ανθρώπους?

Επειδή θέλω να με προσέξουν.

Τρίτο Γιατί: Γιατί χρειάζομαι να με προσέξουν?

Επειδή αισθάνομαι ανασφαλής.

Τέταρτο Γιατί: Γιατί αισθάνομαι ανασφαλής?

Επειδή δεν έχω πετύχει ακόμα αυτά που θέλω. Νιώθω ότι υστερώ και υπολείπομαι των στόχων μου.

Πέμπτο Γιατί: Γιατί δεν έχω πετύχει αυτά που θέλω?

Επειδή, πιθανόν,κάνω κάτι που δεν αγαπώ πραγματικά.

(Φυσικά οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν)

Ο Σακίτσι Τογιοντά διατύπωσε την άποψη ότι, το πέμπτο "γιατί ", αποκαλύπτει την ρίζα — την αλήθεια κάτω από τις παρορμητικές αγορές, τα μικρά ψέματα που λέμε στον εαυτό μας.

Το πέμπτο «επειδή» ρίχνει φως σε αυτό που δεν θέλουμε να παραδεχτούμε: Ότι μερικές φορές κυνηγάμε πράγματα όχι επειδή τα θέλουμε, αλλά επειδή προσπαθούμε να αποφύγουμε κάτι άλλο.

Η μέθοδος των πέντε "γιατί" είναι εύκολη στην κατανόηση και την εφαρμογή. Μπορεί να φτάσει γρήγορα στη ρίζα του προβλήματος, αντί να αντιμετωπίσει μόνο τα συμπτώματα. Βοηθάει να εντοπιστούν οι βαθύτερες αιτίες ο οποίες οδηγούν σε επαναλαμβανόμενα προβλήματα.

Και φυσικά έχει εφαρμογή σε όλους τους τομείς , στους οποίους απαιτείται έρευνα, με σκοπό τη λήψη απόφασης ή διορθωτικών ενεργειών.

Η θεωρία του χαλασμένου ρολογιού (The “broken watch theory” ή “broken clock theory”) είναι μια μεταφορική έννοια η οποία δηλώνει ότι ακόμη και ένα άτομο ή μια πηγή που συνήθως κάνει λάθος ή είναι αναξιόπιστη, μπορεί περιστασιακά να έχει δίκιο, αλλά όχι λόγω ορθής κρίσης — απλώς από τύχη ή συγκυρία.

“Even a broken clock is right twice a day”.

Όπως ένα χαλασμένο ρολόι δείχνει τη σωστή ώρα δύο φορές τη μέρα, έτσι κι ένας άνθρωπος που κάνει συνεχώς λάθος μπορεί κάποτε να “πέσει μέσα”, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει γενικά δίκιο.

Η φράση χρησιμοποιείται για να τονίσει τη διαφορά μεταξύ συνέπειας και σύμπτωσης, να υπενθυμίσει ότι μια μεμονωμένη επιτυχία δεν αποδεικνύει αξιοπιστία, και να προκαλέσει κριτική σκέψη απέναντι σε πρόσωπα ή ιδέες που “τυχαίνει” να δικαιώνονται.

Η «θεωρία του χαλασμένου ρολογιού» συνοπτικά:

Δεν αρκεί μια μεμονωμένη σωστή δήλωση ή πρόβλεψη για να θεωρηθεί κάποιος αξιόπιστος.

Η συνέπεια, η τεκμηρίωση και η ανάλυση έχουν μεγαλύτερη σημασία από μια τυχαία επιτυχία.

Μου είναι αδύνατο να προσπεράσω την ημερομηνία αυτή… ‘’ 17 ΝΟΕΜΒΡΗ…’’ ,

κάθε χρόνο που αυτή με συναντά.. Η μνήμη της ΑΣΒΕΣΤΗ, η μνήμη της ΠΥΞΙΔΑ για το σήμερα, για το αύριο, η μνήμη της ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ …

Η μνήμη της, με το γεγονός που περιέχει, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΖΕΙ και ΒΟΑ, σαν μία αναντίρρητη ΑΠΟΔΕΙΞΗ, ότι ο ΚΟΝΩΝΙΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΑΓΩΝΑΣ – που στηρίζεται σε γνήσιες και αναλλοίωτες ιστορικές αξίες, όπως η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ( όταν πραγματικά κρατεί, άρχει ο Δήμος , ο Λαός…) η κοινωνική αλληλεγγύη, το ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ, - είναι ο μόνος κινητήριος μοχλός, για να δημιουργηθεί μία ΑΥΤΟΝΟΜΗ, άρα γνήσια, ΛΑÏΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ μια ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ και μια ΕΞΕΓΕΡΣΗ, που σήμερα χρειάζονται ΟΣΟ ΠΟΤΕ…. Μια ΛΑÏΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ που θα έχει ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ την ίδια την ΚΟΙΝΩΝΙΑ, χωρίς διαμεσολαβητές και ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ, με μέλη της, απολύτως συνειδητοποιημένα ( όπως και τότε…) στη βάση μιας ΕΝΟΤΗΤΑΣ (όπως και τότε…) ενότητα στους ΣΤΟΧΟΥΣ, στα ΜΕΣΑ, στην ΤΑΚΤΙΚΗ, στην ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ…

Το έχω ξαναπεί, το έχω ξαναγράψει, όμως στην σημερινή κοινωνική και πολιτική συγκυρία, αισθάνομαι την ανάγκη να το καταθέσω και πάλι. Το πολιτικό και κοινωνικό ΣΗΜΕΡΑ, αλλά κυρίως το ΑΥΡΙΟ…, είναι απολύτως ΖΟΦΕΡΟ για το λαό μας, ανεξαρτήτως αν αυτό γίνεται αντιληπτό από την συντριπτική πλειοψηφία αυτού…( διατηρώ πλείστες όσες αμφιβολίες…). Στήνεται πλέον, ανεπαισθήτως αλλά αργά και σταθερά, ένα ΚΡΑΤΟΣ κυριολεκτικά ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ κατεύθυνσης σε όλους τους τομείς που αυτό, εκφράζεται : ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΥΓΕΙΑ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΛΑÏΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ κ.λ.π. Ένα κράτος που έχει για κυβέρνηση ένα μίγμα ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ και ΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ πολιτικής κατεύθυνσης, ένα κράτος που πρόσφατα ταυτίζεται ΠΛΗΡΩΣ και με το φασιστικό κράτος του Ισραήλ, που είναι υπεύθυνο για την φρικτή ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ του Παλαιστινιακού λαού… Ό, τι πιο αθλιότερο, ό, τι πιο απεχθές…

Με βάση λοιπόν την παραπάνω ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ συγκυρία, και ενώ κλείνουν 50 χρόνια από την μεγαλειώδη, εκείνη λαϊκή, εξέγερση του Νοέμβρη του 1973, ένα είναι το ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ μεταξύ όλων όσων υποτίθεται ότι είμαστε αντίθετοι με την παραπάνω συγκυρία στο επίπεδο, είτε καταγραφής πολιτικών απόψεων είτε – κυρίως.. – εκδήλωσης πολιτικής δράσης.

Το ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ λοιπόν είναι η ανεύρεση, - έστω σε έναν ελάχιστο βαθμό, ( αξίωση για απόλυτη σύμπτωση θα ήταν πολιτικός κρετινισμός… ) – ΚΟΙΝΩΝ ΟΡΩΝ και ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ, για να καταστεί δυνατή η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ενός γνήσιου ΛΑÏΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ( που σήμερα είναι ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ…). Ενός λαϊκού κινήματος, ικανού να φρενάρει την λαίλαπα του φιλελευθερισμού στην πιο βάρβαρη μορφή του, αυτή του απροκάλυπτου φασισμού, που εξαφανίζει μέρα την μέρα, ώρα την ώρα, και τα τελευταία αναχώματα, πολιτικής και κοινωνικής αντίδρασης και αντίστασης, απέναντι σε αυτήν την λαίλαπα…

Παράλληλα όμως, αισθάνομαι ΛΥΠΗ, ΠΙΚΡΙΑ, μα και ΟΡΓΗ ( και πιστέψτε με νομιμοποιούμαι προς τούτο…) για τους κοινωνικούς και ιδεολογικούς χώρους. ( όχι κομματικούς...) που γαλουχήθηκα – ΦΥΣΙΚΑ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΩ… - και που ΔΥΣΤΥΧΩΣ, απ΄ ότι φαίνεται, εξαντλούν την ΡΗΤΟΡΙΚΗ και την ΔΥΝΑΜΙΚΗ τους, κυρίως στην ΥΠΟΔΉΛΩΣΗ της όποιας ΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ τους ταυτότητας, και λιγότερο στην εξεύρεση των κοινών όρων και θέσεων..

Η κοινότητα των όρων, δημιουργεί ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΗΣ, δημιουργεί ΝΕΟ ή ΝΕΑ υποκείμενα ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ (όπως τον Νοέμβρη του 1973…) και το φως στο σημερινό σκοτεινό κοινωνικό τούνελ ,θα είναι πλέον ευδιάκριτο… Πιστέψτε με, είμαι απόλυτα πεπεισμένος, έχω ΑΚΛΟΝΗΤΗ ΠΙΣΤΗ, ότι ΑΥΤΟ και μόνο ΑΥΤΟ, είναι το μήνυμα που εξέπεμψε το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ του 1973 !!!

Αυτό το μήνυμα και συνεχίζει να εκπέμπει, και για το σήμερα και για το αύριο…

Η ιχθυοκαλλιέργεια βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη βιώσιμη διατροφή. Είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής παγκοσμίως, προσφέροντας υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη με το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα παραμένει πρωταγωνίστρια στην Ευρώπη: πρώτη σε παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού, με εξαγωγές σε πάνω από 40 χώρες.

Με την τριπλή ιδιότητα ως Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Ιχθυοκαλλιεργητών (FEAP), CEO των Ιχθυοτροφείων Κεφαλονιάς και μέλος της ΕΛΟΠΥ, η Λάρα Μπαράζι Γερουλάνου μιλά για τη στρατηγική σημασία του κλάδου, τη βιωσιμότητα ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, αυξάνεται η ζήτηση για υγιεινά και βιώσιμα τρόφιμα. Από την άλλη, η ήπειρός μας εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 70% από εισαγωγές αλιευτικών προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι, παρότι διαθέτουμε τη γνώση, την τεχνολογία και τα πρότυπα για υπεύθυνη παραγωγή, παραμένουμε ευάλωτοι στις διεθνείς αναταράξεις και στις διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η ιχθυοκαλλιέργεια είναι η πλέον ενδεικνυόμενη λύση αυτής της εξίσωσης. Είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος παραγωγής ζωικής πρωτεΐνης, με χαμηλότερη κατανάλωση πόρων και μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα σε σχέση με κάθε άλλη μορφή κτηνοτροφίας. Παράγει φρέσκο, ασφαλές και ιχνηλάσιμο τρόφιμο, συμβάλλοντας στην επισιτιστική ασφάλεια και στην ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα από την Πράσινη Συμφωνία και τη Στρατηγική «Από τη φάρμα στο πιρούνι», αναγνωρίζει πλέον την ιχθυοκαλλιέργεια ως πυλώνα του βιώσιμου διατροφικού συστήματος της Ευρώπης.

Η FEAP ενώνει 26 εθνικές ενώσεις από 23 χώρες, εκπροσωπώντας χιλιάδες παραγωγούς που καλλιεργούν πάνω από 2,8 εκατομμύρια τόνους ψαριών τον χρόνο. Η αποστολή μας είναι να αποτελούμε τη συλλογική φωνή αυτών των παραγωγών, να συνεργαζόμαστε με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και να διαμορφώνουμε πολιτικές που ενισχύουν τη βιωσιμότητα, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα του τομέα.

Η πρόκληση σήμερα δεν είναι μόνο να αυξήσουμε την παραγωγή, αλλά να το κάνουμε με τρόπο υπεύθυνο και τεκμηριωμένο. Οι κοινωνίες ζητούν διαφάνεια: θέλουν να γνωρίζουν όχι μόνο τι παράγουμε, αλλά και πώς. Γι’ αυτό και η FEAP επενδύει στη μετρήσιμη βιωσιμότητα μέσω αναλύσεων κύκλου ζωής, τεχνολογιών ιχνηλασιμότητας και προτύπων που επιτρέπουν στους καταναλωτές να εμπιστεύονται τα ευρωπαϊκά προϊόντα.

Στην Ευρώπη βασιζόμαστε σε ένα τρίπτυχο ποιότητας, διαφάνειας και επιστημονικού κύρους. Οι ευρωπαίοι παραγωγοί λειτουργούν με τα πιο αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα παγκοσμίως: από τη διαχείριση των υδάτων και την ευζωία των ψαριών έως τα εργασιακά δικαιώματα και τη χρήση βιώσιμων πρώτων υλών.

Η Ευρώπη δεν μπορεί ούτε πρέπει να ανταγωνιστεί το χαμηλό κόστος τρίτων χωρών. Μπορεί, όμως, να ηγηθεί με το πλεονέκτημα της καινοτομίας, της αξιοπιστίας και της βιωσιμότητας. Και αυτό ήδη συμβαίνει: οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρωτοπορούν στις εναλλακτικές ιχθυοτροφές, στη μείωση της εξάρτησης από ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια, στη χρήση πιστοποιημένων φυτικών και θαλάσσιων πρώτων υλών και στη μετάβαση προς την κυκλική οικονομία.

Η Ελλάδα παραμένει σημείο αναφοράς στην Ευρώπη. Παράγει πάνω από 124.000 τόνους ψαριών ετησίως, κατέχει την πρώτη θέση στην Ε.Ε. σε παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού, και εξάγει το 80% της παραγωγής της σε περισσότερες από 40 χώρες. Πρόκειται για έναν εξαγωγικό κλάδο με κύκλο εργασιών άνω των 650 εκατομμυρίων ευρώ, που δημιουργεί πάνω από 12.000 θέσεις εργασίας, κυρίως σε περιοχές της ελληνικής περιφέρειας χωρίς άλλες προοπτικές απασχόλησης.

Για να το θέσουμε και διαφορετικά, η ιχθυοκαλλιέργεια κρατά ζωντανές τις τοπικές κοινωνίες, δημιουργεί σταθερά εισοδήματα, ενισχύει το εμπόριο και στηρίζει πλήθος συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, από τη μεταφορά και τις συσκευασίες έως την έρευνα και την τεχνολογία.

Επιπλέον, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρή επιστημονική βάση: πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ που συμβάλλουν στην τεκμηριωμένη περιβαλλοντική διαχείριση. Αυτό το υπόβαθρο καθιστά τη χώρα μας παγκόσμιο πρότυπο συνδυασμού επιχειρηματικότητας και επιστήμης.

Το βιώσιμο υδάτινο περιβάλλον είναι απαραίτητη προϋπόθεση για υγιή ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας. Επομένως, η βιωσιμότητα είναι αναγκαίο συστατικό για όλον τον κλάδο. Οι καταναλωτές ζητούν προϊόντα με ξεκάθαρη προέλευση, χαμηλό αποτύπωμα και υψηλή ποιότητα. Οι επενδυτές αναζητούν επιχειρήσεις που τηρούν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) πρότυπα. Και οι αγορές ανταμείβουν αυτούς που λειτουργούν με υπευθυνότητα.

Η ελληνική εμπειρία το αποδεικνύει. Οι εταιρείες που πρωτοστατούν στη βιώσιμη παραγωγή, με πιστοποιήσεις, ιχνηλασιμότητα και συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, βλέπουν αύξηση της αξίας των εξαγωγών τους και ενίσχυση της διεθνούς εμπιστοσύνης.

Το μεγαλύτερο στοίχημα για την ευρωπαϊκή και την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια τα επόμενα χρόνια είναι να συνδυάσουμε ανάπτυξη με αποδεδειγμένη βιωσιμότητα.

Χρειαζόμαστε:

Για την Ελλάδα ειδικά, το στοίχημα είναι να μεταβούμε από το «παράγουμε και εξάγουμε προϊόν» στο «παράγουμε αξία και ταυτότητα», ένα προϊόν που μιλάει για τον τόπο, τη θάλασσα και τον τρόπο που φροντίζουμε αυτό που παράγουμε.

Χρειαζόμαστε ένα σταθερό και προβλέψιμο θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει την επέκταση βιώσιμων μονάδων, θα μειώνει τη γραφειοκρατία και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις.

Εξίσου σημαντική είναι η επικοινωνία με την κοινωνία. Πρέπει να εξηγήσουμε με απλό αλλά τεκμηριωμένο τρόπο τι είναι η ιχθυοκαλλιέργεια, πώς λειτουργεί και γιατί αποτελεί βασικό κομμάτι της γαλάζιας οικονομίας. Όταν ο διάλογος βασίζεται στην επιστήμη και στη διαφάνεια, χτίζεται εμπιστοσύνη και χωρίς εμπιστοσύνη δεν υπάρχει ανάπτυξη.

Θέλουμε μία Ευρώπη που στηρίζει ενεργά την παραγωγή τροφής υψηλής ποιότητας, με σεβασμό στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες, και μια Ελλάδα που πρωταγωνιστεί σε αυτή την προσπάθειας ως πρότυπο καινοτομίας, υπευθυνότητας και εξωστρέφειας.

Πρόκειται για ένα όραμα που βασίζεται στη συνέργεια μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών και των μοναδικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η Ελλάδα. Η Ευρώπη έχει ήδη αναπτύξει σαφείς μηχανισμούς, στρατηγικές και εργαλεία που προωθούν τη βιωσιμότητα, την καινοτομία και την πράσινη ανάπτυξη στην ιχθυοκαλλιέργεια. Αυτά τα εργαλεία, σε συνδυασμό με τη γνώση, την εμπειρία και το πάθος που χαρακτηρίζουν τον ελληνικό κλάδο, μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο, δυναμικό μοντέλο ανάπτυξης. Η Ελλάδα διαθέτει ιδανικό φυσικό περιβάλλον, εξαιρετικά υδάτινα οικοσυστήματα και ανθρώπινο δυναμικό με τεχνογνωσία και διεθνή αναγνώριση. Μέσα από τη συνεργασία ευρωπαϊκών θεσμών, εθνικών πολιτικών, ερευνητικών φορέων και των ίδιων των παραγωγών, μπορούμε να χτίσουμε μια πιο ανθεκτική, βιώσιμη και εξωστρεφή ευρωπαϊκή ιχθυοκαλλιέργεια. Μόνο έτσι μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για την ιχθυοκαλλιέργεια, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και στις προκλήσεις της εποχής μας.