Η «Αρχή του Τελευταίου Βαρελιού» και πώς αυτή αλλάζει τον ανταγωνισμό | Γράφει ο Γιάννης Στάθης

Η «Αρχή του Τελευταίου Βαρελιού» είναι μια μεταφορά που περιγράφει την αδιάκοπη επιμονή του John D. Rockefeller στην αποδοτικότητα και την εξάλειψη της σπατάλης στη βιομηχανία πετρελαίου, την οποία εφάρμοσε σε κάθε μέρος της επιχείρησής του.

Αντί να απορρίπτει τα υποπροϊόντα της διύλισης, η εταιρεία του βρήκε χρήσεις για αυτά — όπως βενζίνη για καύσιμο, πίσσα για ασφαλτόστρωση και παραφίνη για κεριά.

Αυτή η προσέγγιση, που αποτέλεσε βασικό στοιχείο της στρατηγικής του για να κυριαρχήσει στον κλάδο, σήμαινε ότι τίποτα δεν πήγαινε χαμένο και ότι κάθε σταγόνα ενός βαρελιού αργού πετρελαίου χρησιμοποιούνταν για τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Στα τέλη του 1800, η Αμερική ζούσε μια πετρελαϊκή έκρηξη.Παντού υπήρχαν γεωτρήσεις.

Παντού τυχοδιώκτες. Παντού ανταγωνισμός. Κανείς ωστόσο δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τον John D. Rockefeller ιδιοκτήτη της Standard Oil.

Ο Rockefeller παρατήρησε ότι άλλες εταιρείες "πετούσαν" το παχύ υπόλειμμα το οποίο κολλούσε στο εσωτερικό των βαρελιών, γιατί θεωρούνταν «μη χρησιμοποιήσιμο».

Ο Rockefeller δεν το δέχτηκε αυτό.Έδωσε εντολή στους μηχανικούς να μελετήσουν τη "λάσπη" την οποία όλοι οι άλλοι πετούσαν.Και αυτό που ανακάλυψαν άλλαξε για πάντα τον κόσμο των πετρελαικών επιχειρήσεων:

Το υπόλειμμα… αυτό το κολλώδες, άχρηστο « υλικό στον πάτο του βαρελιού»…

μπορούσε να υποστεί επεξεργασία και να μετατραπεί σε 19 διαφορετικά υποπροϊόντα.

Από αυτά τα «απόβλητα», η Standard Oil δημιούργησε:

• βαζελίνη

• λιπαντικά

• παραφίνη

• καλλυντικά

• μηχανέλαια

• πίσσα

• και ακόμα και πρώιμες μορφές βενζίνης

Οι ανταγωνιστές αντλούσαν και πετούσαν. Ο Rockefeller αντλούσε και πολλαπλασίαζε.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά σου συχνά κρύβεται στο μέρος της επιχείρησης που δεν κοιτάς ποτέ. Ενώ οι ανταγωνιστές εστιάζουν στο «κύριο προϊόν» τους, οι πιο έξυπνοι καινοτόμοι εστιάζουν στα "υπολείμματα".

Ο Rockefeller δεν νίκησε την πετρελαϊκή βιομηχανία σκάβοντας περισσότερες γεωτρήσεις…Τη νίκησε βρίσκοντας αξία εκεί όπου οι άλλοι έβλεπαν "σκουπίδια".

Το μυστικό δεν είναι περισσότεροι πελάτες.Το μυστικό είναι περισσότερη αξία ανά πελάτη.

Κύριες πτυχές της «Αρχής του Τελευταίου Βαρελιού»

Αξιοποίηση των υποπροϊόντων:

Ενώ οι ανταγωνιστές πέταγαν το 40% των προϊόντων τους, η εταιρεία του Rockefeller έβρισκε χρήσεις γι’ αυτά. Αυτό περιλάμβανε την πώληση βενζίνης, λιπαντικών και παραφίνης, καθώς και τη χρήση πίσσας για ασφαλτόστρωση.

Εξάλειψη της σπατάλης:

Η αρχή αυτή δεν περιοριζόταν στα υποπροϊόντα αλλά εφαρμοζόταν σε κάθε πτυχή της επιχείρησης — όπως η μείωση του κόστους για τα βαρέλια και η οικονομικότερη τοποθέτηση αγωγών, χάρη στην καθετοποίηση και στις αποδοτικές μεθόδους παραγωγής.

Οικονομικό πλεονέκτημα:

Εξαλείφοντας τη σπατάλη και βρίσκοντας χρήση για τα πάντα, ο Rockefeller μπορούσε να παράγει πετρέλαιο σε χαμηλότερο κόστος από τους ανταγωνιστές. Αυτό του έδωσε σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και του επέτρεψε να μειώνει τις τιμές ώστε να τους εκτοπίζει από την αγορά.

Εφαρμογή στη σύγχρονη επιχειρηματικότητα:

Η αρχή αυτή αποτελεί ισχυρό μάθημα για την αποδοτικότητα, την καθετοποίηση και τη μεγιστοποίηση της αξίας από κάθε πόρο. Δείχνει πώς ακόμη και οι οικονομίες σε επίπεδο λεπτομέρειας μπορούν, σε μεγάλη κλίμακα, να οδηγήσουν σε τεράστια κέρδη.

Γιάννης Στάθης

Νοέμβριος 2025

Πηγές: διαδίκτυο

- Ο John D. Rockefeller (1839–1937) ήταν Αμερικανός επιχειρηματίας και ιδρυτής της Standard Oil, της εταιρείας που κυριάρχησε στην πετρελαϊκή βιομηχανία και τον έκανε τον πλουσιότερο άνθρωπο της εποχής του.

Ήταν πρωτοπόρος στην αποδοτικότητα, στη μείωση κόστους και στην αξιοποίηση κάθε υποπροϊόντος του πετρελαίου.

Μετά τη διάλυση της Standard Oil, αφιερώθηκε στη φιλανθρωπία, χρηματοδοτώντας πανεπιστήμια και επιστημονική έρευνα.