Οι επόμενες γενιές «χάνουν» το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής

Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να «σπάσει η αλυσίδα» της Μεσογειακής Διατροφής, ακόμα και σε χώρες που την δημιούργησαν και την ακολουθούν επί αιώνες, όπως η Ελλάδα.

Ανησυχητικές είναι οι προοπτικές διατήρησης στις επόμενες γενιές για το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής ακόμη και στις χώρες, που αυτό δημιουργήθηκε, όπως προκύπτει από τις επισημάνσεις που έγιναν στο πλαίσιο εσπερίδας της Επιστημονικής Εταιρείας Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε), από την ακαδημαϊκό Αντωνία Τριχοπούλου.

Η εκδήλωση οργανώθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από τη δημοσίευση της πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής.

«Πόσο λάδι τρώνε, Θεέ μου»

Η έρευνα όμως ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα: το 1947, όταν το Ίδρυμα Rokfeler πήγε στην Κρήτη για να δει σε τι κατάσταση βρίσκονταν οι νησιώτες μετά τον πόλεμο και διαπίστωσε το πολύ καλό επίπεδο της υγείας τους. Οι κρητικοί ήταν κατά 90% υγιέστεροι σε σύγκριση με τον Αμερικάνικο λαό. Αν και ο ιατρικός κόσμος χρειάστηκε πολύ καιρό να κατανοήσει τις συνέπειες αυτών των ευρημάτων, είχε μόλις «σκοντάψει» πάνω στις βασικές αρχές της Μεσογειακής ή Κρητικής κατά άλλους Διατροφής .

Δέκα χρόνια αργότερα (1957-60) η μελέτη των επτά (7) χωρών την οποία επινόησε και διηύθυνε ο Δρ Ancel Keys, ειδικός καρδιολόγος από τη Μινεσότα έκανε την Μεσογειακή Διατροφή διάσημη. Μελέτησε 7 διαφορετικές χώρες Ολλανδία, Φιλανδία, Ιαπωνία, Η.Π.Α και τις Μεσογειακές Χώρες: Ιταλία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα, επιλέγοντας από την χώρα μας ως δειγματοληπτικές περιοχές την Κρήτη και την Κέρκυρα. Από όλες τις περιοχές που παρακολουθήθηκαν οι ομάδες της Ιταλίας και της Γιουγκοσλαβίας παρουσίασαν χαμηλότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα σε σχέση με τις ομάδες της Β. Ευρώπης και των Η.Π.Α, αλλά εκείνο το οποίο εξέπληξε ήταν τα αποτελέσματα της ομάδας της Κρήτης, η οποία είχε το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, ανεξάρτητα από την αιτία θανάτου.

Το 1991 ο Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης ανέλαβε την επανεξέταση των ατόμων που είχαν λάβει μέρος στην έρευνα πριν 31 χρόνια και διαπιστώθηκε ότι στην Κρήτη οι επιζώντες ήταν το 50% της αρχικής ομάδας, ενώ στην Φιλανδία δεν υπήρχαν επιζώντες. Για να επαληθεύσουν το φαινόμενο μετέφεραν τις διατροφικές συνήθειες σε άλλο πλαίσιο. Συγκεκριμένα στη Λυών ο Γάλλος γιατρός Σερζ Ρενώ πραγματοποίησε μια καρδιολογική έρευνα σταθμό στα έτη 1988-1993 με δύο ομάδες καρδιοπαθών ασθενών και δύο διαιτολόγια. Το ένα ήταν το διαιτολόγιο που συνιστούσε η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία και το άλλο, ένα διαιτολόγιο που είχε ως πρότυπο την Μεσογειακή Διατροφή.

Τα κλινικά αποτελέσματα της έρευνας… έγραψαν ιστορία. Οι θάνατοι καρδιοπαθών που τρέφονταν με το Μεσογειακό (κρητικό) διαιτολόγιο ήταν πολύ λιγότεροι από αυτών που ακολούθησαν το διαιτολόγιο της Αμερικάνικης Καρδιολογικής εταιρείας. Το σπουδαίο συμπέρασμα αυτής της μελέτης ήταν ότι οι διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν την καλή εξέλιξη της υγείας άσχετα από τον τρόπο διαβίωσης. Αυτό επιβεβαιώθηκε με έρευνες σε πληθυσμούς μεταναστών των λαών της Μεσογείου σε Αυστραλία και Αμερική.

Ο ίδιος ο Keys διαπίστωνε έκπληκτος στα συμπεράσματα της μελέτης του: “Πόσο λάδι τρώνε, Θεέ μου!”. Τα χρόνια που ακολούθησαν η επιστήμη ανέλυσε επαρκώς τους λόγους για τους οποίους αυτή η διατροφή διασφαλίζει καλύτερη υγεία. Και εστίασε κυρίως στο λάδι και τις ιδιότητες του.

Τι είπε η Ελληνίδα πρέσβειρα της Μεσογειακής διατροφής

Η Ελληνίδα πρέσβειρα της Μεσογειακής Διατροφής, ανέφερε ότι «ενώ τα παιδιά σε σκανδιναβικές και άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης δείχνουν μεγάλη προσήλωση στο πρότυπο αυτής της διατροφής, αντίθετα σε χώρες του ευρωπαϊκού νότου, η προσήλωση αυτή υποχωρεί και μειώνεται», έτσι ώστε να δημιουργείται ο κίνδυνος να «σπάσει η αλυσίδα» της Μεσογειακής Διατροφής στις χώρες, που την δημιούργησαν και την ακολουθούν επί αιώνες.

Η κα Τριχοπούλου, σημείωσε ότι θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής και να αποκατασταθεί η διατροφή κατά το πρότυπο της ευεργετικής για την υγεία Μεσογειακής Διατροφής, ενώ ενθάρρυνε τους καταναλωτές να επισκέπτονται και να αγοράζουν τρόφιμα από παραγωγούς στις λαϊκές αγορές.

Οι επισημάνσεις αυτές έγιναν στην εκδήλωση της 4Ε που πραγματοποιήθηκε ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Ελιάς (26 Νοεμβρίου) και είχε σαν θέμα «Τιμώντας τα 30 έτη της πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής, το σύμβολο που άλλαξε τις διατροφικές συνήθειες εκατομμυρίων ανθρώπων».

Ο Θεοχάρης Θεοχαρίδης, καθηγητής Νευροανοσολογίας και διευθυντής Διευθυντής Κέντρου Ερευνας Νευροφλεγμονοδών Παθήσεων στο Πανεπιστήμιο Nova Southeastern στην Φλόριντα των ΗΠΑ, εστίασε στους μηχανισμούς μέσω των οποίων δρουν ευεργετικά ορισμένα συστατικά της ελιάς και των εσπεριδοειδών στην αντιμετώπιση του χρόνιου COVID, από τον οποίο νοσεί σημαντικό τμήμα του πληθυσμού.

Η Βίβιαν Ντετοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Διαιτολογίας του Πανεπιστημίου της Πελοποννήσου, με σημαντική εμπειρία ως διευθύντρια διαιτολογίας σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας, ανέλυσε εμπεριστατωμένα την συνεισφορά του ελαιολάδου στην πυραμίδα της Μεσογειακής Δίαιτας και παρουσίασε τις ευεργετικές δράσεις των συστατικών του.

Η Χριστίνα Μερκούρη – Φράγκου (χημικός, οινολόγος) και ο Χαράλαμπος Τζωρτζόπουλος (τεχνολόγος γεωπόνος, μεταποιητής), ανέδειξαν τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά ελαιολάδων των ποικιλιών Αδραμυτινής και Κολοβής από την Λέσβο, Αθηνοελιάς με Κορωνέικη από την Λακωνία, Κορωνέικης από το Κολυμπάρι Χανίων και την Μεσσηνία, καθώς και Χαλκιδικής.

Η εσπερίδα, που πραγματοποιήθηκε στην Εταιρεία των Φίλων του Λαού, άνοιξε με χαιρετισμό που απηύθηνε ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) Jaime Lillo, ο οποίος ανέφερε:

«Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς: Μια γιορτή βαθιά ριζωμένη στην ιστορία και τον πολιτισμό της Μεσογείου, με την Ελλάδα να κατέχει μια ιδιαίτερη θέση ως μία από τις γενέτειρες της καλλιέργειας της ελιάς και της Μεσογειακής Διατροφής. Φέτος, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου τίμησε επίσης αυτή την παγκόσμια περίσταση γιορτάζοντας την 30ή επέτειο από τη δημοσίευση της Πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής, ενώ και τα δύο γεγονότα περιλάμβαναν διακεκριμένους διεθνείς επιστήμονες, όπως η Αντωνία Τριχοπούλου, που συχνά αποκαλείται «μητέρα της Μεσογειακής Διατροφής». Το έργο της έχει συμβάλει σημαντικά στην προώθηση αυτού του μοντέλου υγείας, βιωσιμότητας και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Ελλάδα, με τις αιώνες παλιές ελαιοπαραγωγικές παραδόσεις της, συνεχίζει να ενσαρκώνει τις αρχές αυτής της διατροφής, συνδέοντας τον πλούσιο πολιτισμό της με ένα βιώσιμο μέλλον».

Ο πρόεδρος της 4Ε, Βασίλης Ζαμπούνης, επεσήμανε πως η Μεσογειακή Διατροφή άσκησε καθοριστική επίδραση ώστε μέσα στα τελευταία 30 χρόνια πενταπλασιάστηκαν οι εισαγωγές ελαιολάδων των κυριότερων μη ελαιοπαραγωγικών χωρών και διπλασιάστηκε η παγκόσμια κατανάλωση ελαιολάδου.