Αστυνομική Διεύθυνση Θεσπρωτίας, Βασίλης Γιόγιακας, Κυριάκος Μητσοτάκης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (αυτήν την οδό ακολούθησα….) | Του Τάσου Βαφειάδη

Αστυνομική Διεύθυνση Θεσπρωτίας, Βασίλης Γιόγιακας, Κυριάκος Μητσοτάκης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (αυτήν την οδό ακολούθησα….) | 

Του Τάσου Βαφειάδη

Όλοι ενημερώθηκαν. Κάποιοι άκουσαν και προσπάθησαν. Όμως λύση δεν βρέθηκε…

“Αυτό το κείμενο δεν γράφτηκε για να προκαλέσει εντυπώσεις.

Γράφτηκε για να προκαλέσει σκέψη. Ελπίζω να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους — στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Γιατί αφορά όλους μας. Όχι μόνο εμένα. Αφορά τον πεζοπόρο, τον τουρίστα, το παιδί στο σχολικό πρόγραμμα, την οικογένεια που βγήκε στη φύση. Και δείχνει πώς η Πολιτεία και η Ε.Ε. αντιμετωπίζουν έναν υπαρκτό κίνδυνο — ή δεν τον αντιμετωπίζουν καθόλου.”

Ήταν το 2018 προς 2019, όταν τελείωνα την ειδικότητα “Συνοδός Βουνού” στα ΙΕΚ Ηγουμενίτσας και ξεκινούσα να χτίζω τη δική μου επιχείρηση, την Compass Outdoor Adventures, με εξειδίκευση στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και τον τουρισμό περιπέτειας.

Από τότε, ένας προβληματισμός με συνόδευε διαρκώς:

Τι γίνεται αν εγώ ή η ομάδα μου δεχτεί επίθεση από άγριο ζώο;

Πώς προστατεύεις ζωές όταν ο νόμος δεν σου επιτρέπει ούτε καν τα πιο απλά αποτρεπτικά μέσα;

Σαφώς και τα άγρια ζώα δεν φταίνε σε τίποτα — εμείς εισβάλλουμε στο φυσικό τους περιβάλλον. Αλλά η πραγματικότητα είναι πως ο άνθρωπος έχει επιστρέψει στα βουνά για ψυχαγωγία, για ποδήλατο, για πεζοπορία. Και πλέον όλα αυτά εντάσσονται σε αυτό που ονομάζουμε “εναλλακτικές μορφές τουρισμού”, έναν τομέα με τεράστια ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη — και στην Ελλάδα.

Αν λοιπόν η ίδια η Πολιτεία προβάλλει και προωθεί αυτό το είδος τουρισμού, τότε οφείλει να μεριμνά για την ασφάλεια των επισκεπτών – και των επαγγελματιών που τους συνοδεύουν.

Και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα.

Πρώτη ενέργεια: Επικοινωνία με την Αστυνομική Διεύθυνση Θεσπρωτίας

Η πρώτη μου σκέψη ήταν να απευθυνθώ στην Αστυνομική Διεύθυνση Θεσπρωτίας, και πιο συγκεκριμένα στο Τμήμα Ασφάλειας, για να ζητήσω νόμιμη άδεια χρήσης αποτρεπτικών μέσων, όπως το σπρέι πιπεριού για άγρια ζώα και το πιστόλι κρότου-λάμψης.

Μίλησα με έναν υπάλληλο, στον οποίο εξήγησα αναλυτικά τι χρειαζόμουν και γιατί. Δεν ήταν μια κουβέντα τυπική – ήταν ανθρώπινη. Κατάλαβε απόλυτα τη σοβαρότητα του θέματος. Μου είπε όμως κάτι που τότε με απογοήτευσε, αλλά στην πραγματικότητα άνοιξε τον δρόμο για όσα ακολούθησαν:

«Η υπηρεσία δεν μπορεί να σας δώσει άδεια, διότι δεν προβλέπεται πουθενά από τη νομοθεσία. Εάν αλλάξει ο νόμος και μας δοθεί αυτή η αρμοδιότητα, τότε θα μπορέσουμε να το κάνουμε.»

Εκείνη η κουβέντα, αν και δεν έδωσε άμεση λύση, με προβλημάτισε και μου έδωσε μια ξεκάθαρη κατεύθυνση: Αλλαγή νομοθεσίας.

Αφού η Αστυνομία δεν είχε δυνατότητα, έπρεπε να στραφώ εκεί που διαμορφώνεται ο νόμος: στους πολιτικούς.

Επικοινωνία με τον Βουλευτή Θεσπρωτίας Βασίλη Γιόγιακα

Γνωρίζοντας προσωπικά τον Βουλευτή Θεσπρωτίας με τη Νέα Δημοκρατία, κ. Βασίλη Γιόγιακα, αποφάσισα να απευθυνθώ σε εκείνον.

Προηγήθηκαν αρκετές τηλεφωνικές επικοινωνίες και συζητήσεις για το θέμα, κατά τις οποίες του εξήγησα την ουσία του προβληματισμού και την ανάγκη αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου.

Στη συνέχεια, στις 13 Μαΐου 2021, του απέστειλα και επίσημο email, στο οποίο ανέπτυξα τεκμηριωμένα το αίτημά μου. Του εξήγησα ότι εφόσον ως χώρα προβάλλουμε και προωθούμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, είναι απαραίτητο η Πολιτεία να φροντίζει να εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των επισκεπτών και η νομική κάλυψη των επαγγελματιών που τους συνοδεύουν.

Στο email επισύναψα και απόσπασμα από τον επίσημο οδηγό σπουδών της ειδικότητας “Συνοδός Βουνού”, όπου αναφέρεται ρητά πως ο συνοδός οφείλει να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της ομάδας.

Και εδώ γεννιέται το εύλογο ερώτημα: Πώς ζητάει η Πολιτεία από εμάς να εγγυηθούμε την ασφάλεια των ανθρώπων που συνοδεύουμε, όταν δεν μας επιτρέπει να έχουμε μαζί μας ούτε ένα σπρέι πιπεριού;

Ανταπόκριση του κ. Γιόγιακα και προσπάθειες μέσω υπουργείων

Ο κ. Γιόγιακας, αν και δεν είχε άμεση νομοθετική αρμοδιότητα, ανταποκρίθηκε με ειλικρινές ενδιαφέρον. Εάν δεν τον ενδιέφερε, δεν θα είχαμε κάνει πολλαπλές συναντήσεις και τηλεφωνήματα πάνω στο θέμα. Όχι μόνο συζητούσαμε τακτικά, αλλά και το πολιτικό του γραφείο στην Αθήνα με ενημέρωνε για την πρόοδο κάθε φορά που προέκυπτε κάποια νέα πληροφορία ή κίνηση.

Μου εξήγησε όμως πως το θέμα δεν αφορά μόνο ένα υπουργείο: εμπλέκονται πολλαπλά υπουργεία (όπως Προστασίας του Πολίτη, Τουρισμού, Περιβάλλοντος), και για να υπάρξει λύση, απαιτείται συντονισμός και συναίνεση μεταξύ όλων.

Του είπα ξεκάθαρα: «Δεν είναι δύσκολο να υπάρξει συνεννόηση — αν υπάρχει βούληση.

Εγώ είμαι πρόθυμος να έρθω στην Αθήνα, να μιλήσω με όλους, να βοηθήσω με όποιον τρόπο μπορώ, ακόμα και με δικά μου έξοδα. Δεν ζητάω τίποτα άλλο — μόνο να προστατευτούν ζωές.»

Κάποια στιγμή, αρκετό καιρό αργότερα, με κάλεσε και μου ανέφερε ότι η νομική ομάδα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είχε κάνει μια πρώτη πρόταση:

Να υπάρχουν σπρέι πιπεριού για άγρια ζώα στα τοπικά αστυνομικά τμήματα,

και όταν ένας επαγγελματίας συνοδός πρόκειται να κάνει μια δράση στο βουνό,

να τα παραλαμβάνει από εκεί και να τα επιστρέφει μετά.

Η πρόταση αυτή, αν και δείχνει ότι κάποιοι προβληματίστηκαν, ήταν για μένα εντελώς ανεφάρμοστη και αναποτελεσματική.

Του εξήγησα αμέσως:

– Αυτό συνεπάγεται πρόσθετη ταλαιπωρία, έξοδα και χρόνο,

– Απασχολεί άσκοπα προσωπικό της αστυνομίας,

– Και δεν έχει καμία πρακτική λογική όταν π.χ. έχεις καθημερινές ή πολυήμερες δράσεις σε απομακρυσμένα βουνά.

Του έφερα μάλιστα ως σύγκριση το παράδειγμα των κυνηγών:

Έχουν άδεια κατοχής κανονικών όπλων με σφαίρες, σκοτώνουν ζώα — και τα κρατάνε στο σπίτι τους. Εγώ ζητώ να προστατεύσω ανθρώπους με μη φονικά μέσα που απλώς τρομάζουν τα ζώα, και μου λένε να τα πηγαινοφέρνω από το Α.Τ.

Καμία λογική εξήγηση. Καμία πραγματική λύση.

Μήνυμα στο γραφείο του Πρωθυπουργού – και απόλυτη σιωπή

Βλέποντας πως, παρά την ειλικρινή προσπάθεια του κ. Γιόγιακα, δεν υπήρχε καμία ουσιαστική εξέλιξη, αποφάσισα να απευθυνθώ απευθείας στο γραφείο του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Στο μήνυμα που έστειλα, ανέφερα όλα όσα είχαν προηγηθεί:

– Τη συνεργασία μου με τον Βουλευτή Θεσπρωτίας

– Τις προσπάθειές μου μέσα από θεσμικές οδούς

– Την ανάγκη νομοθετικής ρύθμισης για την προστασία της ανθρώπινης ζωής στο υπαίθριο περιβάλλον

Ζήτησα ευγενικά και με σεβασμό να μεσολαβήσει ώστε να προχωρήσει η διαδικασία ή έστω να αξιολογηθεί το αίτημα από τους αρμόδιους φορείς.

Δεν έλαβα ποτέ καμία απάντηση.

Ούτε ένα «λάβαμε το αίτημά σας».

Ούτε μια αυτοματοποιημένη επιβεβαίωση παραλαβής.

Καμία απολύτως αντίδραση.

Και τότε συνειδητοποίησα κάτι οδυνηρό:

Αν αυτό το θέμα αφορούσε την είσπραξη νέων φόρων ή την αλλαγή μιας νομοθεσίας για να διευκολυνθεί το κράτος εισπρακτικά, θα είχε περάσει εν μία νυκτί.

Αλλά όταν πρόκειται για την προστασία ανθρώπινης ζωής, το σύστημα σιωπά.

Παρένθεση: Το πρόβλημα της απουσίας θεσμικής επικοινωνίας

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε ένα γενικότερο αλλά εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα: την παντελή έλλειψη δυνατότητας επικοινωνίας με την πολιτική ηγεσία. Στην πράξη, η επικοινωνία με πολιτικά πρόσωπα που έχουν άμεση αρμοδιότητα και ευθύνη για τα θέματα που τους αφορούν, είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Δεν μιλάμε για καθυστέρηση ή δυσκολία. Μιλάμε για πλήρη αδυναμία. Είναι σχεδόν αδύνατον για έναν επαγγελματία ή πολίτη να μιλήσει απευθείας με κάποιον αρμόδιο. Όχι για να ζητήσει προσωπική χάρη, αλλά για να αναδείξει σοβαρές επισημάνσεις που αφορούν την ασφάλεια ανθρώπων και τη λειτουργία της ίδιας της Πολιτείας.

Αυτό από μόνο του είναι ένα ξεχωριστό θεσμικό πρόβλημα, που εντείνει τη γραφειοκρατία, ακυρώνει την έννοια της διαβούλευσης και στερεί τη χώρα από ευκαιρίες βελτίωσης μέσω της εμπειρίας ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στην πράξη.

Μια αναπάντεχη ευκαιρία: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Λίγο καιρό μετά την αδιαφορία του Πρωθυπουργικού γραφείου, έλαβα ένα email από το Επιμελητήριο Θεσπρωτίας. Ενημέρωνε για μια πανευρωπαϊκή έρευνα που διενεργούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αντικείμενο την ενίσχυση και ανταγωνιστικότητα του τουρισμού στην Ευρώπη.

Δεν έχασα χρόνο. Μπήκα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, συμπλήρωσα το ερωτηματολόγιο, και όπου μου δινόταν η δυνατότητα, ανέλυσα με επιχειρήματα το πρόβλημα που είχα ήδη επισημάνει σε εθνικό επίπεδο:

Πώς μπορούμε να μιλάμε για ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τουριστικό προϊόν, όταν δεν προσφέρουμε στους επισκέπτες ούτε καν τα απολύτως στοιχειώδη μέτρα πρόληψης και προστασίας; Όταν ένας επαγγελματίας δεν μπορεί νόμιμα να έχει μαζί του ένα αποτρεπτικό μέσο για άγρια ζώα;

Για μένα, αυτό δεν ήταν μόνο ελληνικό πρόβλημα. Ήταν ευρωπαϊκό.

Η Ελλάδα φιλοξενεί κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πολλοί εκ των οποίων αναζητούν εναλλακτικές δραστηριότητες στη φύση. Άρα, ό,τι συμβαίνει εδώ, αφορά ολόκληρη την Ευρώπη.

Η πρόσκληση στις Βρυξέλλες – Ο τουρισμός της Ευρώπης, χωρίς τον κρίκο της υπαίθριας ασφάλειας

Ένα μήνα αργότερα, μέσα στο καλοκαίρι του 2023, έλαβα ένα απρόσμενο και τιμητικό email:

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με προσκαλούσε να συμμετάσχω σε ομάδα εργασίας που θα γινόταν στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο, με όλα τα έξοδα καλυμμένα. Το θέμα της ομάδας;

Πώς μπορεί η Ευρώπη να γίνει πιο ανταγωνιστική στον τομέα του τουρισμού.

Αποδέχθηκα με χαρά — αλλά και με συναίσθηση ευθύνης.

Άρχισα αμέσως να προετοιμάζω την παρουσίασή μου, δομημένα, με ουσία, χωρίς υπερβολές. Στόχος μου ήταν να δείξω ότι για να υπάρξει ανταγωνιστικότητα, πρέπει πρώτα να υπάρξει σοβαρότητα και φροντίδα για τη ζωή και την ασφάλεια των επισκεπτών.

Τόνισα ότι ο τουρισμός δεν είναι μόνο μεταφορές και διαμονή.

Δεν είναι μόνο οργανισμοί που φέρνουν κόσμο και ξενοδοχεία που τους φιλοξενούν.

Υπάρχει και η ψυχαγωγία. Η εμπειρία. Η φύση. Το βουνό. Το ποτάμι. Το φαράγγι.

Κι εκεί, ο επισκέπτης είναι συχνά απροστάτευτος. Και εμείς — οι επαγγελματίες οδηγοί – συνοδοί υπαίθριων δραστηριοτήτων — χωρίς μέσα πρόληψης, χωρίς νομική κάλυψη.

Η παρουσίασή μου προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον, όχι μόνο από εκπροσώπους της Επιτροπής, αλλά και από μεγάλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς και τουριστικές ενώσεις (ανάμεσά τους και η TUI).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το “όχι” που ήρθε μέσα από τη σιωπή

Λίγες ημέρες μετά την επιστροφή μου από τις Βρυξέλλες, έλαβα μέσω email το επίσημο έγγραφο με τα συμπεράσματα της ομάδας εργασίας.

Διάβασα προσεκτικά. Στις 40 σελίδες αναφέρονταν ζητήματα που τέθηκαν από τους συμμετέχοντες – από τη φορολογία και την έλλειψη προσωπικού, μέχρι τα ωράρια των οδηγών τουριστικών λεωφορείων και την αναθεώρηση του ΦΠΑ.

Ανάμεσα σε όλα αυτά, αναγνωρίστηκε ένα από τα πέντε θέματα που παρουσίασα προσωπικά: η επαγγελματική κινητικότητα των συνοδών υπαίθριων δραστηριοτήτων, όταν εργάζονται διασυνοριακά εντός της Ε.Ε. Ανακούφιση; Ναι. Για ένα μικρό κομμάτι.

Αλλά για το μεγαλύτερο και πιο κρίσιμο θέμα που είχα θέσει;

Καμία αναφορά. Ούτε λέξη.

Για το ότι οι επαγγελματίες οδηγοί – συνοδοί ζητούν να επιτραπεί η νόμιμη κατοχή αποτρεπτικών μηχανισμών (σπρέυ πιπεριού για αρκούδες, φωτοβολίδες, πιστόλια κρότου λάμψης), ώστε να προλάβουν μια τραγωδία χωρίς να σκοτώσουν το ζώο;

Απλά, σιωπή.

Και εδώ γεννιέται το μεγάλο ερώτημα:

Τι πρέπει να συμβεί για να θεωρηθεί άξιο πολιτικής ενέργειας ένα θέμα που αφορά την ανθρώπινη ζωή; Αν αντί να ζητούσα πρόληψη και προστασία ζωής, πρότεινα απλώς έναν νέο τρόπο φορολόγησης, θα είχε γίνει νομοθετική παρέμβαση μέσα σε λίγες μέρες;

Αντιθέτως, αυτό το θέμα, που δεν κοστίζει τίποτα στο κράτος, αλλά μπορεί να σώσει ζωές χωρίς να αφαιρεθεί καμία — ούτε ανθρώπινη ούτε ζωική — παραμερίστηκε.

Η ευκαιρία που μου δόθηκε, όσο τιμητική κι αν ήταν, έμεινε χωρίς συνέχεια.

Και η υπόσχεση ότι θα με κρατούν ενήμερο για την εξέλιξη, παραμένει μέχρι σήμερα κενή. Όπως και η νομοθεσία. Κενή.

Και τώρα; Μετά την τραγωδία στο Φρακτό, τι άλλο πρέπει να συμβεί;

Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι όλα όσα ανέδειξα — ασφάλεια στο ύπαιθρο, προστασία ομάδων, νόμιμος εξοπλισμός με αποτρεπτικά μέσα — είναι υπερβολικά; Ότι είναι σπάνια περιστατικά; Ότι είναι φανταστικοί φόβοι;

Όχι πια.

Το τραγικό περιστατικό στον Φρακτό Δράμας μάς προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα. Δύο φίλοι βγήκαν για μια απλή βόλτα στο βουνό. Μια αρκούδα εμφανίστηκε. Ο ένας έτρεξε. Γλίστρησε. Έπεσε σε χαράδρα. Σκοτώθηκε.

Δεν ήταν οργανωμένη δραστηριότητα. Δεν ήταν ομάδα τουριστών με συνοδό.

Αλλά η παρουσία του άγριου ζώου ήταν η ίδια. Το βουνό είναι το ίδιο. Ο κίνδυνος είναι ίδιος — και θα είναι όλο και συχνότερος, καθώς οι περιοχές Natura επεκτείνονται, τα άγρια ζώα πολλαπλασιάζονται, και οι επισκέπτες πληθαίνουν.

Αυτό το περιστατικό δεν ήταν ευθύνη της πολιτείας επειδή έγινε σε μια ιδιωτική βόλτα.

Αλλά η πολιτεία είναι υπεύθυνη, όταν:

προωθεί τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού

καλεί ξένους επισκέπτες να ζήσουν εμπειρίες στη φύση

και ταυτόχρονα αρνείται να προστατεύσει τη ζωή τους, στερώντας ακόμα και τα πιο στοιχειώδη αποτρεπτικά μέσα από τους επαγγελματίες που τους συνοδεύουν.

Δεν γίνεται να έχεις χώρα γεμάτη φαράγγια, ποτάμια, δάση και κορυφές και να μην έχεις πλαίσιο πρόληψης κινδύνου για τον υπαίθριο τουρισμό.

Δεν γίνεται να ζητάτε από εμάς — τους επαγγελματίες οδηγούς – συνοδούς — να διαχειριζόμαστε την ασφάλεια ανθρώπων στο φυσικό περιβάλλον, αλλά να μη μας δίνετε τα εργαλεία για να το κάνουμε…

Τι ζητώ – και για ποιον αγωνίζομαι

Πριν συνεχίσω με την πρότασή μου, αξίζει να αναδείξουμε κάτι πολύ σημαντικό:

Η Πολιτεία, μέσω των φορέων της, ενισχύει σταθερά τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Το κάνει μέσα από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, αναγνωρισμένες ειδικότητες και ενίσχυση νέων επαγγελμάτων στον τομέα των υπαίθριων δραστηριοτήτων.

Προσωπικά, έχω ολοκληρώσει πλήθος καταρτίσεων στον τομέα αυτόν, με δύο από τις σημαντικότερες να είναι:

Η ειδικότητα Συνοδός Βουνού, από Δημόσιο ΙΕΚ

Και η ειδικότητα Εμψυχωτής Υπαίθριων Τουριστικών Δραστηριοτήτων Αναψυχής, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Δηλαδή, το ίδιο το κράτος με έχει καταρτίσει, εκπαιδεύσει ώστε να συνοδεύω με ασφάλεια ανθρώπους σε υπαίθριο περιβάλλον.

Και φυσικά, δεν είμαι ο μόνος. Σήμερα, στην Ελλάδα, υπάρχουν δεκάδες επαγγελματίες υπαίθριων δραστηριοτήτων, απόφοιτοι αναγνωρισμένων σχολών και πανεπιστημιακών προγραμμάτων, που έχουν τον ίδιο σκοπό:

Να προσφέρουν μια ποιοτική και ασφαλή εμπειρία στη φύση.

Εφόσον λοιπόν ως χώρα επενδύουμε τόσο στην προώθηση αυτών των μορφών τουρισμού, όσο και στην εκπαίδευση των ανθρώπων που θα τις προσφέρουν, είναι απολύτως λογικό να αναζητηθούν λύσεις που ενισχύουν την ασφάλεια — όχι μόνο για τους επαγγελματίες, αλλά και για όλους εκείνους που συμμετέχουν στις δράσεις μας.

Αυτό που ζητώ δεν είναι προνόμιο. Δεν ζητώ καμία «ειδική μεταχείριση», ούτε εξαιρέσεις.

Ζητώ να δοθεί το αυτονόητο δικαίωμα σε κάθε επαγγελματία οδηγό – συνοδό υπαίθριων δραστηριοτήτων να εξοπλίζεται νόμιμα με αποτρεπτικά μέσα προστασίας από άγρια ζώα.

Μέσα που δεν αφαιρούν τη ζωή κανενός — ούτε του ζώου, ούτε του ανθρώπου.

Μιλάμε για:

Σπρέυ πιπεριού ειδικά για αρκούδες (όχι επιθετικά όπλα)

Πιστόλια κρότου – λάμψης (ήχοι που απομακρύνουν τα ζώα)

Φωτοβολίδες και σφυρίχτρες έντονης πίεσης ή υπερήχων

Οποιοδήποτε μη φονικό αποτρεπτικό μέσο μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά και όχι επιθετικά

Και όλα αυτά:

Με άδεια από την Αστυνομία, όπως συμβαίνει με τους κυνηγούς

Με προσωπικό φάκελο για κάθε επαγγελματία

Με υποχρέωση ασφαλούς φύλαξης, στο σπίτι ή στην έδρα του επαγγελματία

Δεν ζητώ να τα φέρουν τουρίστες.

Ζητώ να μπορεί να τα φέρει ο επαγγελματίας, ο νόμιμος, καταρτισμένος και υπεύθυνος άνθρωπος, που αναλαμβάνει την καθοδήγηση ανθρώπων στο υπαίθριο περιβάλλον,

για να τους προστατέψει εάν χρειαστεί, και να εξαντλήσει κάθε μέσο που θα έχει νόμιμα στη διάθεσή του για να τους σώσει.

Κι αν όλα αυτά φαίνονται υπερβολικά σε κάποιους, ας πω μόνο ένα περιστατικό από τη δική μου εμπειρία:

Σε μια από τις πολλές δράσεις που έχω αναλάβει, στον ποταμό Αώο, λίγα μέτρα από το γεφύρι της Κόνιτσας, συνάντησα μια μικρή αρκούδα — πιθανότατα χαμένη από τη μητέρα της. Ούρλιαζε δυνατά, τρομαγμένη, προσπαθώντας να την καλέσει. Εκείνη τη στιγμή, το πρώτο μου μέλημα ήταν η ασφάλεια της ομάδας μου. Δεν είχα κανένα απολύτως αποτρεπτικό μέσο — και ειλικρινά αναρωτιέμαι:

Αν εμφανιζόταν η μητέρα της αρκούδας για να προστατεύσει το μικρό της, τι θα μπορούσα να κάνω; Πώς θα μπορούσα να αποτρέψω μια επίθεση χωρίς να θέσω κανέναν σε κίνδυνο;

Με μια σφυρίχτρα; Με φωνές;

Η απάντηση είναι απλή: Δεν θα μπορούσα.

Και αυτό το "δεν μπορώ", δεν είναι προσωπικό μου. Είναι νομοθετικά επιβεβλημένο.

Δεν μου επιτρέπεται — ως επαγγελματίας συνοδός — να έχω ούτε το βασικότερο μέσο αποτροπής.

Δεν ζητώ να παρακάμψω τον νόμο.

Ζητώ να επικαιροποιηθεί ο νόμος, ώστε να προστατεύει την ανθρώπινη ζωή και να εναρμονίζεται με τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στην ύπαιθρο του 2025.

Δεν αγωνίζομαι για μένα. Αγωνίζομαι για:

τον τουρίστα που ήρθε στην Ελλάδα για να περπατήσει σε μια παρθένα διαδρομή

το παιδί που συμμετέχει σε ένα σχολικό πρόγραμμα στη φύση

την οικογένεια που κάνει rafting ή πεζοπορία

τον συνάδελφό μου, επαγγελματία συνοδό, που προσπαθεί να κρατήσει ασφαλή μια ομάδα 10 ανθρώπων σε μια απομονωμένη διαδρομή

Δεν υπάρχει πρόληψη χωρίς μέσα.

Δεν υπάρχει ευθύνη χωρίς δικαίωμα.

Και δεν υπάρχει πραγματική ασφάλεια, όταν τα εργαλεία της τιμωρούνται ως “όπλα”.

Αντί επιλόγου – Μια ερώτηση προς όλους

Αν το θέμα αυτό αφορούσε εισπράξεις ή πρόστιμα, θα είχε λυθεί μέσα σε λίγες μέρες με ΦΕΚ, εγκύκλιο ή τροπολογία. Η ιστορία δείχνει ότι όταν το κράτος θέλει να βρει τρόπο — τον βρίσκει.

Τι γίνεται όμως όταν πρόκειται για την ανθρώπινη ζωή; Όταν ο στόχος δεν είναι να τιμωρήσεις, αλλά να προλάβεις;

Γιατί χρειάζεται να χαθεί κάποιος — όπως χάθηκε ο άνθρωπος στο Φρακτό της Δράμας —

για να θυμηθούμε ότι η ασφάλεια στο βουνό δεν είναι πολυτέλεια; Είναι ευθύνη.

Και αυτή την ευθύνη δεν μπορείς να τη φορτώνεις μόνο στον επαγγελματία,

χωρίς να του δίνεις τα κατάλληλα μέσα.

Γι’ αυτό ρωτάω: Πότε θα θεωρηθεί η ανθρώπινη ζωή αρκετά σημαντική, ώστε να κινηθεί η Πολιτεία; Πόσες φορές ακόμη πρέπει να χτυπήσει η φύση, για να καταλάβουμε ότι ο τουρισμός δεν είναι μόνο δωμάτια και φωτογραφίες; Είναι και ψυχαγωγία στη φύση. Και εκεί, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.

Με εκτίμηση,

Αναστάσιος Βαφειάδης

· Συνοδός Βουνού (ΙΕΚ Θεσπρωτίας)

· Οδηγός Ορεινής Ποδηλασίας (M.I.A.S.)

· Οδηγός Via Ferrata (I.C.A.N. WORLD)

· Οδηγός Rafting (I.R.F.)

· Οδηγός Kayak (I.R.F.)

· Εμψυχωτής Υπαίθριων Τουριστικών Δραστηριοτήτων Αναψυχής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)

· Πιστοποιημένος σε Διάσωση σε Ορμητικά Νερά & Πλημμυρικά Φαινόμενα (Rescue3)

· Πιστοποιημένος σε Πρώτες Βοήθειες σε Μη Αστικό Περιβάλλον (Wilderness First Aid)

Ιδρυτής Compass Outdoor Adventures