Διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Κοζλοντούι, Βουλγαρία – Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) | Της Παναγιώτας Αγγέλη

Διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Κοζλοντούι, Βουλγαρία – Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) | Της Παναγιώτας Αγγέλη

Της Παναγιώτας Αγγέλη
Διευθύντριας Γαστρεντερολογίας Γ.Ν. Φιλιατών Θεσπρωτίας
Περιφερειακή Σύμβουλος Περιφέρειας Ηπείρου ΠΕ Θεσπρωτίας
με την παράταξη «Κοινό των Ηπειρωτών Ώρα Ευθύνης»

Την 5η Μαρτίου 2024 αναρτήθηκε σε διαβούλευση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στην Αγγλική Γλώσσα, η «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου επικαιροποιημένης στρατηγικής για τη διαχείριση των εξαντλημένων πυρηνικών καυσίμων και των ραδιενεργών αποβλήτων της Βουλγαρίας». Στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ (SEA Bulgaria Nuclear Waste Strategy), δίνεται η δυνατότητα λήψης της εν λόγω Μελέτης και επίσης παρέχεται διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (sec.dipa@prv.ypeka.gr) για την αποστολή απόψεων με προθεσμία 30 ημερών από τη δημοσίευση.

Η πρόθεση συμμετοχής της Ελλάδας στην εκτίμηση των διασυνοριακών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του σχεδίου επικαιροποιημένης στρατηγικής για τη διαχείριση των εξαντλημένων πυρηνικών καυσίμων και των ραδιενεργών αποβλήτων, στο πλαίσιο του άρθρου 7 της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ γνωστοποιήθηκε στις αρμόδιες Αρχές της Βουλγαρίας, βάσει του συμπεράσματος ότι το σχέδιο αυτό δεν αποκλείεται να προκαλέσει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις εντός της ελληνικής επικράτειας. Στα πλαίσια της συμμετοχής αυτής, ζητήθηκε από την Αρμόδια Αρχή η γνωμοδότηση των Περιφερειακών Αρχών επί της συγκεκριμένης Μελέτης.

Μεταφράζοντας κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά τα γραφόμενα στη ΣΜΠΕ, γίνεται αντιληπτό ότι:

Η πρόθεση της γειτονικής χώρας είναι καταρχήν η διατήρηση των δύο πυρηνικών αντιδραστήρων στο Κοζλοντούι, η κατασκευή δύο νέων αντιδραστήρων στην περιοχή Μπελένε ως το 2040 και ακόμη δύο νέων αντιδραστήρων στο Κοζλοντούι ως το 2045.

Ο εν εξελίξει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θέτει υπό σοβαρή αμφισβήτηση την συνέχιση της επεξεργασίας των ραδιενεργών αποβλήτων στη Ρωσία, λαμβάνοντας υπόψη τις εμπορικές κυρώσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας. Η σημερινή ασταθής κατάσταση σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και ανάλογα με τα πιθανά σενάρια, θα οδηγήσει λιγότερο ή περισσότερο σε αύξηση των αποθεμάτων ραδιενεργών αποβλήτων στην περιοχή του Κοζλοντούι. Το γεγονός αυτό δημιουργεί σοβαρά τεχνικά και κατ’ επέκταση περιβαλλοντικά ζητήματα και κινδύνους στην αποθήκευσή τους εκεί.

 Η ρεαλιστική λύση για την αντιμετώπιση της κατάστασης που τείνει να διαμορφωθεί, είναι η αποστολή και επεξεργασία των ραδιενεργών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η επιστροφή τους στη Βουλγαρία για βαθιά γεωλογική εναπόθεση εκεί. Για την περίοδο 2024-2029 η Βουλγαρία είναι σε διαπραγματεύσεις για τη χώρα αποστολής και επεξεργασίας, ενώ από το 2030 και μετά υπάρχει συμφωνία για το θέμα με τη Γαλλία.

 Η άνω προτεινόμενη λύση ενδεχομένως να μην καταστεί τελικά δυνατή λόγω σοβαρών τεχνικών ζητημάτων κατά τη μεταφορά και τη διαχείρισή τους (transport and logistic problems). Στη ΣΜΠΕ επίσης δεν καταγράφονται πιθανές διαδρομές των ραδιενεργών αποβλήτων.

 Στη ΣΜΠΕ καταγράφεται (02 ANNEX 2 EN DRAFT_2) ότι λόγω έλλειψης στοιχείων, επί του παρόντος δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν εκτός πολλών άλλων και τα εξής:

· Οι επιπτώσεις ακτινολογικές και μη της κατασκευής της βαθιάς γεωλογικής εναπόθεσης (Deep Geological Reposition – DGR) (σελ. 6)

· Η επίπτωση της εναπόθεσης μεγάλων ποσοτήτων εξαντλημένων πυρηνικών καυσίμων (Spare Nuclear Fuel – SNF) στα υπόγεια ύδατα, η οποία με βάση τη ΣΜΠΕ θεωρείται πιθανή (σελ. 6).

· Η επίπτωση της διαδικασίας DGR στο υπέδαφος, η οποία με βάση τη ΣΜΠΕ θεωρείται πιθανή (σελ. 10).

 Το Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Ηπείρου γνωμοδότησε θετικά για την εν λόγω ΣΜΠΕ, θέτοντας όρους που κύρια αφορούν την πρόληψη επιβλαβών επιπτώσεων στο προσωπικό, τον πληθυσμό, το περιβάλλον και τις μελλοντικές γενιές, τη χρήση εξελιγμένων καυσίμων για μείωση των ποσοτήτων ραδιενεργών αποβλήτων και την καταγραφή σχεδίων για αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων.

Κλείνοντας αξίζει θεωρούμε να καταγραφεί ότι πάγια θέση της Ελληνικής Πολιτείας ήταν και είναι η μη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προφανώς λόγω των κινδύνων αλλά και των μακροχρόνιων επιπτώσεων από τη διαχείριση, αποθήκευση και απόρριψη στο περιβάλλον των ραδιενεργών αποβλήτων που παράγονται από τη διαδικασία. Προφανώς η χώρα μας δεν δύναται να αποτρέψει τη λειτουργία των υπαρχόντων μονάδων σε γειτονικές της χώρες και την κατασκευή νέων μονάδων εκεί, όμως οφείλει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία του πληθυσμού της και του περιβάλλοντος.