ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ: ΕΝΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940-1944

ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ: ΕΝΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940-1944

Στα χέρια μου έπεσε το βιβλίο του Ζ.Ν. Παπαμιχόπουλου με τον τίτλο « Ο ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ – 17 ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ Μαρτίου 1941» [ Η Εαρινή Επίθεσις του Μουσολίνι] , το οποίο πραγματικά είναι εξαιρετικό . Περιλαμβάνει τα γεγονότα από την 9η Μαρτίου μέχρι και την 25η του ιδίου μήνα στην περιοχή Τρεμπεσίνας- Μπούμπεσι δηλαδή περιλαμβάνει τις τελευταίες φάσεις του όλου αγώνα , οι οποίες έκριναν την τύχη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου στην Αλβανία και επισφράγισαν την ήττα του Μουσολίνι.

Ο συγγραφέας ήταν δημοσιογράφος –πολεμικός ανταποκριτής. Και όμως διαβάζοντας το βιβλίο έχεις την αίσθηση ότι δεν είναι αυστηρή πολεμική ανταπόκριση , ούτε λογοτεχνικό αφήγημα . Διακρίνεις μία τρυφεράδα και αναπόληση των γεγονότων που τα έχει ζήσει και τα γνωρίζει.

Ίσως αναρωτηθείτε που είναι το ιδιαίτερο γεγονός , το « ντοκουμέντο» που αναφέρω στον τίτλο του κειμένου. Το θεωρώ ,ως ντοκουμέντο, γιατί είναι ένα γεγονός που αφορά την περιοχή μας , τη Θεσπρωτία μας και εγώ προσωπικώς δεν το γνώριζα. Θεωρώ ότι πρέπει να το μάθουν και οι αναγνώστες μου. Ο συγγραφέας το γράφει στην εισαγωγή του. Αν πάλι κάποιος ή κάποιοι το γνωρίζουν …ας το ξαναθυμηθούν ! Ας το διαβάσουμε ή πιο σωστά αντιγράφω πιστά : « Κατά την κήρυξι του Ελληνοϊταλικού πολέμου , τα επίσημα δεδομένα εσημείωσαν το γεγονός , ότι οι ιταλοί επετέθησαν κατά της Ελλάδος μισή ώρα ενωρίτερα , δηλαδή στις 5.30, αντί τις 6 το πρωί, όπως ώριζε το τελεσίγραφο του πρεσβευτού Γκράτσι στον Ιω. Μεταξά. Και, όμως, ο ιταλός αρχιστράτηγος Βισκόντι Πράσκα απεκάλυπτε ότι ολίγο μετά τα μεσάνυχτα της 27ης προς την 28η Οκτωβρίου , τα πρώτα ιταλικά μαχητικά τμήματα εκινήθησαν μυστικά και αθόρυβα μέσα από ακάλυπτες οδεύσεις του ελληνικού εδάφους , αφού προσπέρασαν τα σύνορα.

Οδηγοί των ιταλών έγιναν τρεις ληστές φυγόδικοι στην Αλβανία , οι αρβανιτόβλαχοι Δημαρέλλης Δημ. , Λεβέντης Ευάγγελος και Γκέκας Χρίστος , επικηρυγμένοι από το 1923-1925, οι οποίοι ντυμένοι τη στολή του ιταλού λοχαγού [!] , ετέθησαν επί κεφαλής των μονάδων της μεραρχίας « Τζούλια» . Οι τρεις αρβανιτόβλαχοι εγνώριζαν καλά τα περάσματα των συνόρων , τις ρεματιές και τα μονοπάτια της Πίνδου από τις προπολεμικές επιδρομές στην ορεινή Ήπειρο , με την προστασία δε του υγρού σκοταδιού και με την κάλυψη της ορεινής ομίχλης , που αφάνιζαν τα πάντα κάτω από τον βροχερό καιρό και το χιονόνερο της νύχτας εκείνης, οδήγησαν τα μαχητικά τμήματα των ιταλών δια μέσου απρόσιτης οροσειράς , σε πρώτη φάση μέχρι την περιοχή της Φούρκας και του Προφήτη Ηλία, προσφέροντες έτσι στους εισβολείς ανεκτίμητες στρατιωτικές υπηρεσίες.

Κατά τη διάρκεια της ελληνικής αντεπιθέσεως[ μετά την 14η Νοεμβρίου] οι τρεις ληστές οι τρεις λησταί ηκολούθησαν τα υποχωρούντα ιταλικά στρατεύματα . Στην ελευθερωθείσα Ηγουμενίτσα ο υπουργός Ασφαλείας Κ .Μανιαδάκης ετοποθέτησε αμέσως κατ΄επιλογήν τον μοίραρχον Γεώργιον Βαρδουλάκην για την ανασυγρότησιν της περιοχής –σήμαρ αντιστράτηγος τέως Αρχηγός Χωροφυλακής[ το βιβλίο έχει εκδοθεί το 1970, που ζούσε ο Βαρδουλάκης]- ωργάνωσε ευθύς αμέσως άριστο δίκτυο πληροφοριών , από τους πράκτορές του δε έμαθε με λεπτομέρειες ότι οι τρεις λησταί είχαν εγκατασταθεί σαν σκηνίτες στις καλύβες της δασικής περιοχής του αλβανικού χωριού Κρανιά , κοντά στο Δέλβινο, συνεργαζόμενοι με τους σκιπετάρους και περιμένοντες να ξαναέλθουν στην Ήπειρο με τους ιταλούς χρηματοδότες τους. Ο Βαρδουλάκης τότε κατέστρωσε το σχέδιο ενεργείας , ειδοποίησε τους προελαύνουσες ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις [ Απόσπασμα του στρατηγού Ν. Λιούμπα] και επραγματοποίησε την τολμηρή επιχείρησί του. Κατήρτησε ειδικό ένοπλο απόσπασμα από τρεις χωροφύλακες , τους Γεώργ. Κοντάκον, Εμμ. Μάνην, και Εμμ. Ορφανουδάκην , και δύο εμπίστους χωρικούς από την Ηγουμενίτσα, τους Αντων. Μπέζαν και Δημ. Μπεράτην , οι οποίοι εγνώριζαν καλά την αρβανιτοβλαχικήν γλώσσα καθώς και τη περιοχή του Δελβίνου, όλοι δε μαζί, με επικεφαλής τον ίδιο τον Βαρδουλάκη , μεταμφιεσμένοι σε αλβανούς τσοπάνηδες , απεβιβάστηκαν μέσω Κερκύρας στην αλβανική ακτή, βορείως των Αγίων Σαράντα . Με πολλές προφυλάξεις οι έξη άνδρες , καλυπτόμενοι και από την εποχική κακοκαιρία , έφθασαν στη δασώδη έκτασι της Κρανιάς κατά το σούρουπο της 23ης Δεεκεμβρίου. Και η αστυνομική καταδρομή άρχισε με κινηματογραφική ταχύτητα. Τη νύχτα της 23 ης προς την 24η ο Βαρδουλάκης αιφνιδίασε και έδεσε τον πρόεδρο της κοινότητος , έτσι δε τον ηνάγκασε να του υποδείξει τις καλύβες των τριών ληστών. Έπειτα, με τέχνασμα και πριν ξημερώσει , συνέλαβε πρώτα τον Δημητρέλλη και σε συνέχεια τον γαμβρό του Λεβέντη , τελευταίον δε, με παραπλάνησι και τον Γκέκα. Τέλος σαν άρχισε να γλυκοχαράζει με βαρυχειμωνιά και μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα πολεμικών πυροβολισμών και φωτοβολίδων , η ομάς Βαρδουλάκη με την τρίδυμη λεία της και με οδηγούς τους γενναίους συνεργάτας του μοιράρχου , πέρασαν ασφαλώς δια μέσου, πλέον, δυνάμεων του στρατηγού Λιούμπα και έφθασαν στας Αθήνας , όπου ο υπουργός Ασφαλείας Κ. Μανιαδάκης έκλεισε τους ληστάς στις φυλακές της Αιγίνης . Κατά την κατοχή , όμως, τους αποφυλάκισαν οι ιταλοί , σε ένδειξι ευγνωμοσύνης για τις σημαντικές υπηρεσίες , που τους είχαν προσφέρει κατά την εισβολή τους στην ελληνική Ήπειρο».

Ελπίζω να μην σας απογοήτευσα. Απλά θέλησα να μοιραστώ μαζί σας αυτά τα νέα στοιχεία [ για εμένα] ως μία νέα ακόμη απόδειξη για τη συνεργασία μουσουλμάνων τσάμηδων και των κατακτητών ιταλογερμανών.

Σημείωση : Όταν έγραφα το βιβλίο « Γεώργιος Βασιλάκος-Ο Μανιάτης Ήρωας της Θεσπρωτίας» είχα συναντήσει το γιο του Βαρδουλάκη στο σπίτι του, ο οποίος ήταν φειδωλός στις πληροφορίες για τον πατέρα του.

Για την παρουσίαση -αντιγραφή
Χρήστος Στεφ. Ευαγγέλου