Σημείο αναφοράς για όποιον κινείτε στον κάμπο μεταξύ της Κεστρίνης και του Ραγίου, ο μοναχικός λόφος  φύλακας του κάμπου. Αυτή την εντύπωση σου δίνει καθώς τον πλησιάζεις  Πολλά θα αλλάξουν όμως, εάν είσαι τυχερός και επισκεφτείς τον Χώρο. Υπάρχει ένα μυστικό εφτασφράγιστο που θα σας φανερωθεί, “ακολούθησε” το για μια ξεχωριστή εμπειρία.

Από τη στιγμή που διαβείς την σιδερένια πόρτα στη ρίζα του λόφου, ξέχνα το σήμερα από κει και πέρα άρχισε να μετράς αντίστροφα τον χρόνο, τους αιώνες. Επικεντρώσου στο δρόμο άφησε την θέα γύρω σου για αργότερα Στις ανηφορικές στροφές, για όσο μπορείς να κρατάς τα μάτια  κλειστά, έτσι σου δίνουν την εντύπωση ότι έχεις μπει σε μια δύνη του χρόνου και όταν αυτές τελειώσουν, μπροστα σου αντικρίζεις τα πέτρινα τείχη της  οχύρωσης…….

…Έχεις φτάσει στο 5 αιώνα πΧ, λαχανιασμένος,  δεν πέρασε πολύ ώρα που λίγο πιο δυτικά αποβιβάστηκες στο λιμάνι κάτω από τα τείχη της Τορώνης στην  χερσόνησο της Λυγιάς. Παρουσιάστηκες, ερχόμενος από το νησί των Φαιάκων και είσαι το νέο μέλος της  «Κερκυραϊκής Περαίας» Καλείσαι να την υπερασπιστείς, έτσι η πρώτη σου αποστολή σε έφερε στην  άγνωστη ενδοχώρα μακριά από την αγαπημένη σου θάλασσα νιώθοντας λίγο άβολά, έξω από τα νερά σου. 

Αμέσως όμως,  μόλις σταθείς στις επάλξεις τα πράγματα ξεκαθαρίζουν Καταλαβαίνεις τη σημαντική θέση του Σημείου. Ο Λόφος που υπερασπίζεσαι ελέγχει τα νότα της Τορώνης,  μα και τον κόλπο της Ηγουμενίτσας νότια. Άλλα το κυριότερο στην εποχή που έχεις “γυρίσει” ο Καλαμάς ρέει κοντά σου και συναντά το Ιόνιο στον όρμο του Βάλτου  (Βατάτσα). Μαζί με το ρου το ποταμού Θύαμη ελέγχεις και τα πλεούμενα που επιστέφουν προς τη θάλασσα, έχοντας διαπλεύσει την Γή των Θεσπρωτών

 Ολοκληρώνεις τον γύρο των τειχών, τα στήθια σου έχουν φουσκώσει από υπερηφάνεια από τα σημαντικά καθήκοντα που σου έχουν αναθέσει, μα ήρθε ώρα όμως να ξαποστάσεις. Δίπλα στην μεγάλη δεξαμενή της οχύρωσης υπάρχει το ιδανικό σημείο, το κάθισμα λαξευμένο στην πέτρα λες και αυτός ο βράχος έκανε το χατίρι στους κουρασμένους υπερασπιστές  …… και  “παραμέρισε” λίγο από την σκληράδα του, δημιουργώντας ένα “θρόνο” για σένα. Εκεί ξαποσταίνεις λίγο και το ελαφρύ αεράκι του Σκίρωνα (Μαΐστρος) με ένα απαλό χάδι σε δροσίζει και συνάμα σε χαλαρώνει τόσο που για λίγο αφήνεσαι …. χαμηλώνουν τα βλέφαρά σου, μα μόλις διάπλατα πάλι ανοίξουν έχεις κάνει ένα άλμα ακόμα στον χρόνο…..

 Μπροστά πια ορθώνεται ο Πύργος …η Κούλια του Ραγιού, ήρθε καιρός να σηκωθείς από τον θρόνο σου και σαν Αφέντης, Βιγλάτορας, Αγάς να περάσεις το κατώφλι του Πυργόσπιτου. Εκεί ψηλά μικρά παράθυρα- πολεμίστρες πια έχουν αναλάβει την εποπτεία της περιοχής. Κάθε ένα σοφά τοποθετημένο με “κλεφτές” ματιές “μετρά” τη γη σου. Πιο δίπλα στο νότιο δωμάτιο  βρίσκεται και  η καταπακτή που θα σε οδηγήσει ανά πάσα στιγμή να σταθείς αγέρωχος στις επάλξεις του πύργου, να φοβερίσεις, να πολεμήσεις κάθε επίδοξο εχθρό της γη   δίπλα στο τζάκι  υπάρχει ο “θρόνος” και αποκούμπι σου. Μετά από μια κουραστική μέρα θα σε βρει ξαπλωμένο με την δύση να σε καληνυχτίζει από το ένα παράθυρο και την ανατολή να “προσδοκά” να σε φωτίσει από το άλλο που βρίσκεται στο προσκέφαλο σου .  

Ο Χρόνος  γύρισε πέρασε, το σήμερα, το τώρα  συναντά. Η “βάρδεια” σου τέλειωσε  και έξω πια από το πυργόσπιτο το μέλλον ανταμώνεις, σου δείχνει την δύση και την ανατολή. Δύση είναι προς την Λυγιά – την  Τορώνη και το Μακρυγιάλι δίπλα της για να δροσιστείς στα νερά του Ιονίου. Ανατολή είναι ….ο Θύαμις ο Καλαμάς. Να ακολουθήσεις το διάβα του, θα βρεθείς στα Γίτανα, στην Φανωτή (Ντόλιανη)  και πιο ψηλά μέχρι την Οσδίνα και τις επάλξεις της Γης των Θεσπρωτών στη Ραβενή…. να συνεχίσεις ένα εκπληκτικό ταξίδι αντίθετα στη Ροή του Χρόνου…..

.......(Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε 14/08/2013)....
Πληροφορίες: Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας