Στο μικροσκόπιο των ελεγκτών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) μπαίνουν επιστροφές ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος χιλιάδων φορολογουμένων, προκειμένου να εντοπισθούν εάν έχουν γίνει παρατυπίες.

Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ, αναμένεται να διενεργηθούν στοχευμένοι έλεγχοι επιστροφής ΦΠΑ σε 4.200 επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες και τουλάχιστον 1.500 ελέγχους για επιστροφές Φόρου Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (ΦΕΝΠ).

Ποιοι μπαίνουν στο στόχαστρο των ελεγκτών

Οι έλεγχοι αναμένεται να εστιασθούν πρωτίστως σε επιχειρήσεις που έχουν βεβαρημένο φορολογικό παρελθόν. Στις περιπτώσεις αυτές θα αξιοποιηθούν συγκεκριμένα κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται ασυνήθιστες μεταξύ του κύκλου εργασιών και των επιστροφών.

Ουσιαστικά η φορολογική Αρχή θα χρησιμοποιήσει για τους ελέγχους αυτούς εργαλεία για την ανάλυση δεδομένων αλλά και τα συστήματα Taxis και Eispraxis με τα οποία θα γίνονται στοχευμένες διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο.

Μάλιστα η διαδικασία των ελέγχων διευκολύνονται από την ηλεκτρονική τιμολόγηση, το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής, το ΕΛΕΓΧΟΣlive, τη διασύνδεση POS-ταμειακών μηχανών, το σύστημα BANCAPP και το ψηφιακό πελατολόγιο.

Τα στοιχεία για τις φορολογικές δηλώσεις

Αξιοσημείωτο είναι δε πως τα στοιχεία της εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων του φορολογικού έτους 2024 έδειξαν μεταξύ άλλων τα εξής:

Σχεδόν 26.148 επιχειρήσεις πήραν πιστωτικό εκκαθαριστικό σημείωμα και επιστροφές φόρου εισοδήματος ξεπέρασαν συνολικά τα 1,1 δισ. ευρώ. Δηλαδή σε κάθε επιχείρηση δόθηκε κατά μέσο όρο επιστροφή ύψους σχεδόν 43.561 ευρώ.

Το 21,87% των φυσικών προσώπων είδε τις επιστροφές φόρου να πιστώνονται αυτόματα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 1.449.834 φορολογούμενους από 6,7 εκατ. που είναι το σύνολο.

Την ίδια στιγμή είναι δύσκολο να μην πληρωθεί ο ΦΠΑ των εποχικών επιχειρήσεων με την υποχρεωτική μηνιαία υποβολή του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.

Υπενθυμίζεται πως η νέα υφιστάμενη νομοθεσία για την υποχρεωτική μηνιαία υποβολή δήλωσης ΦΠΑ αφορά 92.590 επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν κάνει έναρξη δραστηριότητας από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως και τις 31 Μαρτίου 2025 και που τηρούν απλογραφικά βιβλία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην δίνεται πλέον η δυνατότητα στην επιχείρηση η τριμηνιαία δήλωση για τα πρώτα δύο χρόνια λειτουργίας της.

Από 100 έως 500 ευρώ, ανάλογα με την παράβαση κι’ αν πρόκειται για φυσικό ή νομικό πρόσωπο, κυμαίνονται τα πρόστιμα στις περιπτώσεις μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα, καθώς και στις περιπτώσεις παράλειψης χορήγησης στοιχείων που ζητούνται από τη Φορολογική Διοίκηση.

Με πολυσέλιδη εγκύκλιό της η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), περιγράφει το νέο πλαίσιο των προστίμων, όπως αυτό διαμορφώθηκε με την ψήφιση του νέου Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), την περασμένη χρονιά.

Ειδικότερα:

*Για μη υποβολή ή εκπρόθεσμη υποβολή φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα ή μη ανταπόκριση σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης, επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ για κάθε παράβαση.

Το πρόστιμο για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις δεν επιβάλλεται εφόσον το ποσό του φόρου ή το επιπλέον ποσό φόρου που καλείται να πληρώσει ο φορολογούμενος δεν ξεπερνά τα 100 ευρώ.

Για παράδειγμα:

-Φορολογούμενος υποβάλλει πρώτη εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση και προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή, σε σχέση με την αρχική δήλωση, 40 ευρώ. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο, αφού ο επιπλέον προς καταβολή φόρος είναι μικρότερος από 100 ευρώ.

Στη συνέχεια υποβάλει και δεύτερη (εκπρόθεσμη) τροποποιητική, από την οποία προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή 50 ευρώ σε σχέση με αυτόν που προσδιορίστηκε με την αμέσως προηγούμενη υποβληθείσα (πρώτη εκπρόθεσμη) τροποποιητική δήλωση. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο ούτε σε αυτήν τη δήλωση, αφού αθροιστικά το ποσό των φόρων που προσδιορίστηκαν και από τις δύο εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις (40+50=90) δεν υπερβαίνει τα 100 ευρώ σε σχέση με την αρχική δήλωση.

-Φορολογούμενος υποβάλλει πρώτη εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση και προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή σε σχέση με την αρχική, 40 ευρώ. Δεν επιβάλλεται πρόστιμο, αφού ο επιπλέον προς καταβολή φόρος είναι μικρότερος από 100 ευρώ. Στη συνέχεια υποβάλει και δεύτερη (εκπρόθεσμη) τροποποιητική, από την οποία προκύπτει επιπλέον φόρος για καταβολή 70 ευρώ σε σχέση με αυτόν που προσδιορίστηκε με την αμέσως προηγούμενη υποβληθείσα (πρώτη) τροποποιητική δήλωση. Επιβάλλεται πρόστιμο σε αυτήν τη δήλωση, αφού αθροιστικά το ποσό των φόρων που προσδιορίστηκαν και από τις δύο τροποποιητικές δηλώσεις (40+70=110) υπερβαίνει τα 100 ευρώ σε σχέση με την αρχική.

Επίσης, δεν επιβάλλεται πρόστιμο σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης τροποποιητικής φορολογικής δήλωσης εφόσον αφορά σε διόρθωση στοιχείων πληροφοριακού χαρακτήρα, τα οποία δεν σχετίζονται με τον προσδιορισμό του φόρου που προκύπτει από τη δήλωση. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η εισαγωγή ή η διόρθωση του αριθμού παροχής της ΔΕΗ ή του αριθμού δήλωσης μίσθωσης, του ΑΜΚΑ του υπόχρεου ή κάποιου εξαρτώμενου μέλους του, του ΑΦΜ του αντισυμβαλλόμενου στις περιπτώσεις που ζητείται από την ηλεκτρονική εφαρμογή, η εισαγωγή κενού ή ημιτελούς ακινήτου ή των στοιχείων των συνιδιοκτητών ακινήτων στο έντυπο Ε2 κ.λ.π.

Εκπρόθεσμες ΦΠΑ

*Στα 250 και 500 ευρώ (ανάλογα με το λογιστικό σύστημα που εφαρμόζει ο υπόχρεος) κυμαίνονται τα πρόστιμα για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις ΦΠΑ.

Για παράδειγμα: υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τριμήνου 2025, με ποσό φόρου για καταβολή μεγαλύτερο των 30 ευρώ. Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.

Υπόχρεος που τηρεί απλογραφικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του πρώτου τρίμηνου 2025, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή προς επιστροφή. Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ.

Υπόχρεος σε δήλωση ΦΠΑ που τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα υποβάλλει εκπρόθεσμα την αρχική δήλωση ΦΠΑ του 10ου μήνα 2024, με ποσό προς έκπτωση ή μηδενική ή με ποσό προς επιστροφή . Για την δήλωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν υπάρχει υποχρέωση καταβολής για ποσά μέχρι και 30 ευρώ, τα ποσά αυτά μεταφέρονται

για καταβολή στην επόμενη φορολογική περίοδο και η δήλωση ΦΠΑ θεωρείται μηδενική.

Για το Ε9

*Όπως διευκρινίζεται στην εγκύκλιο, η παράλειψη υποβολής ή η εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9), το πρόστιμο επιβάλλεται μόνο μια φορά όταν πρόκειται για τις ίδιες μεταβολές που απλώς δεν δηλώθηκαν για περισσότερα από ένα έτη.

Δεν επιβάλλεται πρόστιμο στις δηλώσεις Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και συγκεκριμένα για πράξεις προσδιορισμού φόρου, οι οποίες συντίθενται μηχανογραφικά από τη Φορολογική Διοίκηση.

Επίσης, δεν επιβάλλεται πρόστιμο για εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις Ε9 ετών 2010 και επόμενων, που υποβάλλονται μέχρι την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας.

Επίσης:

*Για τις παραβάσεις της εκπρόθεσμης υποβολής των λοιπών δηλώσεων έμμεσης φορολογίας (π.χ. τελών χαρτοσήμου, Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση), επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ.

*Το πρόστιμο των 100 ευρώ επιβάλλεται σε κάθε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής, μεταβίβασης ακινήτων, κερδών από τυχερά παίγνια, ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και ειδικού φόρου επί των ακινήτων (ΕΦΑ), ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της δήλωσης (χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδενικό).

*Το πρόστιμο αυξάνεται σε 250 ευρώ όταν πρόκειται για φορολογούμενους (με απλογραφικό λογιστικό σύστημα) που δεν υποβάλλουν ή υποβάλλουν εκπρόθεσμα δήλωση παρακράτησης φόρου ή δεν ανταποκρίνονται σε αίτημα της Φορολογικής Διοίκησης για παροχή πληροφοριών ή στοιχείων. Διπλασιάζεται στα 500 ευρώ στις περιπτώσεις που οι υπόχρεοι τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα.