Πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία όταν οι άνθρωποι ήταν φτωχοί, αλλά δεν παραπονιόταν

Κυριακή, Δεκεμβρίου 29, 2019

Πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία όταν οι άνθρωποι ήταν φτωχοί, αλλά δεν παραπονιόταν 


Πριν ακόμα μπει ο νέος χρόνος, φρόντιζαν οι μεγάλοι να έχουν αγνή και καθαρή συνείδηση, να είναι καθαροί, και έτσι καθαρό να είναι και το νέο έτος. Φρόντιζαν να έχουν ταχτοποιήσει όλες τους τις εκκρεμότητες, ακόμα και τις οικονομικές, γιατί δεν ήθελαν να τους βρει ο καινούργιος χρόνος και να χρωστούν, οπότε κάνανε τα πάντα για να ξοφλήσουν το τυχόν χρέος! 
Τηρούσαν λοιπόν όλοι, τους κανόνες της ευπρέπειας και της συγνώμης. Πάντα η αρχή τους ήταν πως ότι κακό θα έκαναν τη πρώτη μέρα του νέου έτους, θα το έκαναν αυτό όλο το χρόνο! Έτσι απέφευγαν να κοιμούνται όλη μέρα, απέφευγαν να μαλώνουν να τσακώνονται και να νευριάζουν. 
Ήθελαν να είναι χαρούμενοι, να τρώνε να πίνουν και να διασκεδάζουν! Και καλώς ή κακώς, αυτή ήταν η διασκέδασή τους, να σμίγουν με τους κοντινούς συγγενείς, με τους γειτόνους και να κάνουν παρέες και να κάνουν καλαμπούρια. 
Ενώ ο νοικοκύρης του σπιτιού το πρωί της Πρωτοχρονιάς θα κρεμάσει μια αγριοκρομμύδα στον τοίχο δίπλα στην πόρτα, που συμβολίζει τη μακροβιότητα, ένα παιδί, συνήθως κορίτσι, θα πάρει το σταμνάκι να πάει στη βρύση του χωριού και να φέρει νερό, αλλά στο δρόμο δεν θα βγάλει μηλιά σε κανένα! 
Ότι και να του λένε στο δρόμο, εκείνο δεν θα απαντά, μέχρι να φέρει το νερό στο σπίτι. 
Εκεί θα βάλει σε ένα ποτήρι ή τενεκάκι και με το νερό, που θα ρίχνει θα κάμει το σημείο του σταυρού στο κατώφλι. 
Μετά το σημείο του σταυρού με το νερό στο κατώφλι, θα μιλήσει εκείνος επιτέλους ή εκείνη που έφερε νερό που λέγεται « αμίλητο νερό»! 
Η μάνα θα φέρει το Αγίασμα από το φυλαγμένο μπουκαλάκι από το εικονοστάσι, και με αυτό ρίχνοντάς το, θα κάνει και εκείνη το σημείο του Σταυρού μέσα στο δωμάτιο.
Το καλό ποδαρικό
Τεράστια σημασία είχε το λεγόμενο «ποδαρικό», ποιος δηλαδή θα πρωτοπατήσει το κατώφλι του σπιτιού το πρωί της Πρωτοχρονιάς και να τους φέρει γούρι! Δεν ήταν λοιπόν μονάχα τα αγόρια τα εφτάγερα και όμορφα που ήταν προτιμητέα για να πάνε σε σπίτια και να κάνουν καλό ποδαρικό, και τα κορίτσια μπορούσαν να έχουν ένα πολύ καλό γούρι! Ακόμα και σήμερα τα παρακολουθούν κάποιοι, , αν τους πήγε καλά η χρονιά, σκέφτονται ποιος τους έκανε το ποδαρικό, να τον ξανακαλέσουν να ξαναπάει και το επόμενο έτος!
Τα δώρα των παιδιών
Το πρωί του αγίου Βασιλείου χτύπαγε η καμπάνα και όλοι πήγαιναν στην εκκλησία για να κοινωνήσουν. Μετά την εκκλησία έστελναν με το παιδί τους οι γονείς το μπουναμά υποχρεωτικά στο νονό, και μετά στους παππούδες ή γιαγιάδες, στους κοντινούς συγγενείς και μπαρμπάδες. Tα παιδιά τα παλιά χρόνια δεν περιμένανε δώρα από κανένα, ούτε καν από τον άη Βασίλη! Δεν ήξεραν καν τον η Βασίλη με τη μορφή που τον ξέρουμε σήμερα! Τον άη Βασίλη τον μάθανε τα παιδιά μετά τη κατοχή. Αποσκοπούσαν όμως τα παιδιά σε κάποια λίγα χρήματα που θα τους έδιδαν, κυρίως ο νονός, γιατί και τότε όλα τα παιδιά ήθελαν περισσότερα πράγματα από αυτά, που είχαν. Δεν παραπονιόταν, όμως, που περνούσαν φτωχικά, γιατί έτσι φτωχά ήταν και τα παιδιά του γείτονα, του παραγείτονα, και όλου του χωριού, ακόμα και των πιο ευκατάστατων οικογενειών, δεν διέφεραν, άρα δεν παραπονιόταν. Πολύ παλιά, πριν την Κατοχή δεν κυκλοφορούσαν συνήθως λεφτά, πέραν από ελάχιστα και σε ελάχιστους. Αντί λεφτά «κυκλοφορούσαν» όμως κουραμπιέδες, μελομακάρονα, καρύδια κάστανα, λάδι αυγά σταφίδες κλπ. Με αυτά έφτιαχναν το κέφι οι μεγάλοι στα παιδιά! Τα έθιμα μπορεί να τα τηρούσαν με χριστιανική ευλάβεια, αλλά μετά το ’40 θα επακολουθήσει σχεδόν μια δεκαετία με απανωτούς πολέμους, που ωστόσο οι πόλεμοι αυτοί δεν κατάφεραν να αποδυναμώσουν τα ωραία αυτά έθιμά μας. Τα έθιμα κατά κάποιο τρόπο διατηρήθηκαν και τις δεκαετίες ‘50 ’60 και λίγο εκείνη του ’70, ώσπου χάθηκαν. 
Read More »
Πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία όταν οι άνθρωποι ήταν φτωχοί, αλλά δεν παραπονιόταν Πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία όταν οι άνθρωποι ήταν φτωχοί, αλλά δεν παραπονιόταν Reviewed by thespro.gr on Κυριακή, Δεκεμβρίου 29, 2019 Rating: 5

Πως ήταν η πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία τα παλιά τα χρόνια...

Κυριακή, Δεκεμβρίου 29, 2019
 Πως ήταν η πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία τα παλιά τα χρόνια... 


Η Πρωτοχρονιά ή αλλιώς πρώτη του έτους, γιορτάζονταν με μεγαλοπρέπεια και λαμπρότητα παλαιά στη Θεσπρωτία, παρά τις στερήσεις. 
Τα πρωτοχρονιάτικα έθιμα αντικατοπτρίζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα κάθε τόπου. 
Δυστυχώς όμως, ορισμένα από αυτά τείνουν να εξαφανιστούν με το πέρασμα του χρόνου.
Για την Πρωτοχρονιά οι γυναίκες συγυρίζανε το σπίτι και κάνανε το κάθε τι να λάμπει. 
Ένα παλιό έθιμο, που η πρόοδος και οι σύγχρονες ευκολίες το έχουν σβήσει, ήταν το σφάξιμο του χοίρου. 
Κάθε οικογένεια μεγάλωνε στην αυλή του σπιτιού ένα χοίρο για να το σφάξει τις μέρες των γιορτών. 
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά έβραζε σ’ ένα καζάνι πολύ νερό. 
Τα λουκάνικα και τα κρέατα του χοίρου αφού τα κρέμαγαν σε ένα κοντάρι, τα κάπνιζαν σε φωτιά από σχοινιές, μερσινιές και ξισταρκές για να στεγνώσουν. Μετά τα κρεμούσαν στον ήλιο για να ξεραθούν καλά. Από το κρέας του χοίρου έτρωγαν όλο το χρόνο. 



Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, με ανασηκωμένα τα μανίκια, με τα μαλλιά της κεφαλής δεμένα με μαντήλι για να μην τα τρώει η σκόνη, πλάθουνε και χτυπούνε το ζυμάρι, το πασπαλίζουνε με αλεύρι και μυρωδιές και κάνουνε τη "βασιλόπιτα". 
«Ανοίγουνε φύλλο» και με έξι τέτοια φύλλα, χωρίς να προσθέσουν τίποτα άλλο έφτιαχναν τη βασιλόπιτα. Ανάμεσα στα φύλλα τοποθετούσαν διάφορα συμβολικά σχήματα που έφτιαχναν από κάποιο κλαδί. Και φυσικά έβαζαν μέσα το «φλουρί». 
Την Πρωτοχρονιά, λίγο πριν το μεσημέρι, την ψήνανε στο φούρνο. 
Το μεσημέρι μαζεύονταν όλη η οικογένεια γύρω από το γιορτινό τραπέζι και ο μεγαλύτερος την έκοβε, αφού πρώτα την έστριβε τρεις φορές και τη «σταύρωνε» με το μαχαίρι. 
Το πρώτο κομμάτι ήταν πάντα του Χριστού και τα άλλα από έναν για τον καθένα, ανάλογα με το που θα σταματούσε η βασιλόπιτα μετά από τις τρεις στροφές. Του Αγίου Βασιλιού, την Πρωτοχρονιά, φτιάχνανε κουλούρες με τρύπα στη μέση και το πρωί τις κρεμούσαν στα κέρατα του ζώου και αν έπεφτε ορθή κάτω θα γεννιότανε αγόρι, αν έπεφτε ανάποδα θα γεννιότανε κορίτσι . Την ίδια μέρα κόβανε μια φούντα από ένα πουρνάρι και το βάζανε στη φωτιά και λέγανε ευχές (αρνιά κατσίκια θηλυκά και μοσχάρια παιδιά αρσενικά). 
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πήγαινε στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατούσε στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. 
Γυρνώντας σπίτι, έπρεπε να χτυπήσει την εξώπορτα -δεν έκανε να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του- και έτσι να ήταν ο πρώτος που θα έμπαινε στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. 
Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, έσπαγε το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το έριχνε δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα έλεγε: “με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά”. 
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτούσαν οι ρώγες αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. 
Όσο γερές κι όμορφες ήταν οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα ήταν οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος. 
Την Πρωτοχρονιά συνηθιζόταν να δίνεται ένα χρηματικό ποσό στα παιδιά, που θα επισκέφτονταν κάποιο σπίτι. 
Συνήθως επρόκειτο για τα εγγόνια ή τα ανίψια. Σε πολλές περιπτώσεις ήταν απλά ένα κέρασμα μιας κι ούτε χρήματα υπήρχαν πολλά. 


 
Read More »
Πως ήταν η πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία τα παλιά τα χρόνια...  Πως ήταν η πρωτοχρονιά στη Θεσπρωτία τα παλιά τα χρόνια... Reviewed by thespro.gr on Κυριακή, Δεκεμβρίου 29, 2019 Rating: 5

Σελίδες

Από το Blogger.