Ο ελπιδοφόρος οδικός εμπορευματικός διάδρομος Ηγουμενίτσα – Βόλος - thespro.gr

Οι περιπέτειες στην κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Ε65 έχουν θέσει σε αμφισβήτηση την βιωσιμότητα του έργου. Με το άρθρο μας προσπαθούμε να δώσουμε ένα νέο ρόλο του συγκεκριμένου οδικού άξονα στο εγχώριο μεταφορικό σύστημα θεωρώντας τον Ε65 ως αναπόσπαστο μέρος της «Χερσαίας γέφυρας» (landbridge) μεταξύ των λιμένων Βόλου και Ηγουμενίτσας.

Με βάση την ανάλυση εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος (SWOT) στόχοι της ποιοτικής μας έρευνας είναι α)η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων και των δυνατοτήτων της ανάπτυξης του εμπορευματικού διαδρόμου και β)τα προβλήματα και οι απειλές του προτεινόμενου διαδρόμου

Αρχικά δίνουμε τον ορισμό της χερσαίας γέφυρας .Σύμφωνα με τον Lun «χερσαία γέφυρα» είναι «η σύνδεση δυο θαλάσσιων λιμένων με ένα σύστημα χερσαίας μεταφοράς. Βασικό χαρακτηριστικά μιας χερσαίας γέφυρας είναι η υψηλή προτεραιότητα δηλαδή τα φορτηγά οχήματα και οι συρμοί (αν πρόκειται για σιδηροδρομική «χερσαία γέφυρα») κινούνται ταχύτερα από τους υπόλοιπους χρήστες της μεταφορικής υποδομής, αποτελώντας και στοιχείο ελκυστικότητας μιας «χερσαίας γέφυρας».

Σε σχέση με τον προτεινόμενο διάδρομο Βόλου Ηγουμενίτσας, αυτός θα ξεκινά την διαδρομή του από το εμπορευματικό λιμάνι του Βόλου και με κατεύθυνση νοτιοδυτική θα ακολουθεί σε όλη την χάραξη τον υπό κατασκευή αυτοκινητόδρομο Ε65.
Στα γεωγραφικά όρια του νομού Γρεβενών θα διασταυρώνεται με τον οδικό άξονα της Εγνατίας οδού μέχρι την κατάληξη του στο εμπορευματικό λιμάνι της Ηγουμενίτσας

Τα Πλεονεκτήματα (Strengths) της «χερσαίας γέφυρας » ΒΟΛΟΥ –ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
Σε σχέση με τα πλεονεκτήματα του διαδρόμου εστιάσουμε στην γεωγραφική θέση των δύο λιμανιών. Ειδικότερα, ο Βόλος είναι ο κοντινότερος ευρωπαϊκός λιμένας από τον κύριο εξαγωγικό λιμένα της Τουρκίας αυτόν της Σμύρνης.

Το αστικό συγκρότημα της Σμύρνης αλλά και η ευρύτερη περιοχή των μικρασιατικών παραλιών αποτελούν μια συνεχώς αναπτυσσόμενη οικονομικά, εμπορικά και βιομηχανικά γεωγραφική περιοχή που αναζητεί τόσο νέους τρόπους – πύλες εισαγωγής ευρωπαϊκών εμπορευμάτων.

Στο άλλο άκρο του διαδρόμου, στην Ηγουμενίτσα καταλήγει ο οδικός άξονας της Εγνατίας Οδού που αποτελεί μια οδική χερσαία γέφυρα μεταξύ λιμένων του Ιονίου (Ηγουμενίτσα) και του Θρακικού Πελάγους (Αλεξανδρούπολη) αλλά και των βαλκανικών λιμένων της Μαύρης Θάλασσας (Burgas).

Το συγκεκριμένο λιμάνι έχει καταλάβει τον ρόλο της πύλης εμπορευματικών ροών στην βαλκανική ενδοχώρα σε μία ενδοχώρα που, είναι λιγότερο βιομηχανικά ανεπτυγμένη από άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες, αλλά με πολλές προοπτικές ανάπτυξης.

Πέρα από την γεωγραφική θέση και οι λιμενικές υποδομές των δύο λιμανιών αποτελούν πλεονέκτημα του νέου διαδρόμου. Το λιμάνι του Βόλου διαθέτει γερανογέφυρες φορτοεκφόρτωσης Ε/Κ καθώς και σ/δ σύνδεση με το ελληνικό δίκτυο ενώ η Ηγουμενίτσα με την ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης και επέκτασης θα συγκαταλέγεται στα πλέον σύγχρονα και μεγάλα ελληνικά λιμάνια. Ενδεικτικό της σημασίας του κύριου θαλάσσιου λιμένα της Ηπείρου είναι η επιλογή εγκατάστασης μεταμορφωτικού κόμβου φορτηγών οχημάτων με προορισμό τις βαλκανικές χώρες από την εταιρία Grimaldi

Οι αδυναμίες (Weaknesses) «χερσαίας γέφυρας» ΒΟΛΟΥ –ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
Βασικό μειονέκτημα των δυο λιμένων και κατ΄ επέκταση του εμπορευματικού διαδρόμου είναι έλλειψη δεικτών αποδοτικότητας και δεικτών μέτρησης του βαθμού σύνδεσης των λιμένων με την ενδοχώρα. Ως αποτέλεσμα δημιουργούνται σοβαρά εμπόδια στην διαδικασία λήψης επιχειρησιακών αποφάσεων των λιμενικών διοικήσεων, τόσο για τα μερίδια αγοράς των συγκεκριμένων λιμένων στο συνολικό μεταφορικό έργο στην Ελλάδα όσο και για την χάραξη της ενδεικνυόμενης μελλοντικής επιχειρηματικής στρατηγικής,

Οι ευκαιρίες (Opportunities) «χερσαίας γέφυρας» ΒΟΛΟΥ –ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
Οι ευκαιρίες για τον νέο διάδρομο περιλαμβάνονται στους άξονες της ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας και στις δυνατότητες χρηματοδότησης. Στον πρώτο άξονα, οι ευκαιρίες συνδέονται με τις προοπτικές ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσω της ανάπτυξης συστάδων εφοδιαστικής (logistics clusters) εντός των θαλάσσιων λιμανιών.

Επιπλέον πηγή ευκαιριών είναι και η εμφάνιση του network effect δηλαδή η ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας μέσω δικτύων επιχειρήσεων η οποία θα αυξήσει έτι περαιτέρω την ελκυστικότητα της συγκεκριμένης «χερσαίας γέφυρας» με προφανή οφέλη στις τοπικές οικονομίες, Τέλος, σημαντικές ευκαιρίες θα προκύψουν από την δυνατότητα χρηματοδότησης επενδύσεων σε υποδομές όπως η ολοκλήρωση της κατασκευής του Ε65 ή η κατασκευή ενός ενδοχώριου εμπορευματικού τερματικού σταθμού μέσω του ευρωπαϊκών προγραμμάτων Marco Polo και Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (πακέτο Juncker).

Οι απειλές (Threats) «χερσαίας γέφυρας» ΒΟΛΟΥ –ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ
Οι απειλές του εξεταζόμενου διαδρόμου είναι δύο κατηγοριών : ο ανταγωνισμός και η γεωπολιτική αστάθεια. Οι πηγές του ανταγωνισμού προέρχονται από την ανάπτυξη της οδικής χερσαίας γέφυρας Πάτρας Λαυρίου η οποία ενώνει το Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος. Επιπλέον η περαιτέρω ανάπτυξη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης μπορεί να αποτελέσει βασική πύλη τουρκικών εξαγωγών προς την Ευρώπη. Η δεύτερη απειλή αφορά την εύθραυστη πολιτική ισορροπία στην Τουρκία η οποία εντείνεται με την αύξηση των προσφυγικών ροών από την εμπόλεμη ζώνη της Συρίας. Είναι προφανές ότι η πολιτική αστάθεια στην Τουρκία μειώνει τον ρυθμό οικονομικής δραστηριότητας στην γείτονα χώρα.

Εν κατακλείδι , η νέα οπτική της σημασίας του αυτοκινητοδρόμου Ε65 τεκμηριώνεται από τις ελπιδοφόρες οικονομικές προοπτικές της τουρκικής οικονομίας αλλά και των βαλκανικών οικονομιών. Για την αξιοποίηση των παραπάνω προοπτικών , η γεωγραφική θέση και οι υποδομές των λιμένων Βόλου, Ηγουμενίτσας αποτελούν βασικό πλεονέκτημα ενώ η έλλειψη επικοινωνίας με τα λιμάνια- άκρα του διαδρόμου αποτελεί βασική αδυναμία Οι απειλές του ανταγωνισμού και της γεωπολιτικής αστάθειας μοχλεύονται με τις ευκαιρίες της ανάπτυξης logistics clusters και την δυνατότητα χρηματοδότησης έργων στον διάδρομο.