Αξιολόγηση – Παιδεία = 1-0

Αξιολόγηση – Παιδεία = 1-0 

 

της Θάλειας Θεοδωρίδη

«Η κριτική είναι πιο εύκολη από την πρακτική»- G. S.

Κρατάει Χρόνια Αυτή η Κολώνια

Πάνε κάτι χρόνια τώρα που ο θεσμός της αξιολόγησης είναι από τα πιο δημοφιλή θέματα συζήτησης: ναι – όχι - ναι μεν, αλλά … κι άλλες απόψεις και διχογνωμίες…  Και να, που το Π.Δ. 152/13 εφαρμόστηκε.  Ένα σύνολο κριτηρίων συνθέτει το προφίλ του κάθε εκπαιδευτικού, ο οποίος θα λαμβάνει μια θέση στην κατάταξη με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το Δόγμα του Σοκ στην Παιδεία

Πόσο τυχαίο είναι, σε μια εποχή με τόσο δυσμενείς οικονομικές και κοινωνικές συγκυρίες, να προωθείται με ζήλο ο θεσμός της αξιολόγησης στη δημόσια εκπαίδευση; Σκωτσέζικα ντους με τις οργανικές θέσεις, έλλειψη πιστώσεων, ελάχιστες προσλήψεις αναπληρωτών, διορισμοί-εξορίες, μακριά από το σπίτι και την οικογένεια,  περικοπές μισθών που αγγίζουν το 40%, περικοπές στην περίθαλψη, πειθαρχικές διατάξεις «προς γνώση και συμμόρφωση», διαθεσιμότητες, φημολογίες για μοριοδότηση εθελοντών, στοχοποίηση των εκπαιδευτικών, που καλούνται να αποδείξουν ότι δεν είναι οι ελέφαντες του δημοσίου τομέα.

 Έρχεται, λοιπόν, ο θεσμός της αξιολόγησης να μετρήσει την αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών κάτω από αυτές τις συνθήκες. Έρχεται, αφού προηγήθηκαν νόμοι και εγκύκλιοι που μιλάνε για ιεράρχηση, έμφαση στην πειθαρχία, στους υπηρεσιακούς κανόνες και την ατομική υπακοή. Τα μεμονωμένα περιστατικά, που σε κάθε κλάδο συμβαίνουν, παίρνουν διάσταση, παραβλέποντας το πραγματικό ισοζύγιο του εκπαιδευτικού έργου και ο εκπαιδευτικός λειτουργός, προβάλλεται στην κοινή γνώμη ως, εν δυνάμει, επίορκος δημόσιος υπάλληλος ενώ «ανάβει το πράσινο φως», έστω και στους λίγους δικομανείς πολίτες που έχουν ανάγκη, να νιώσουν παράγοντες, ακόμη και για 15 λεπτά δημοσιότητας.

Αξιολόγηση Επάρκειας ή Αντοχής;

Mια γρήγορη ματιά στο ιδεώδες του «Νέου Σχολείου» (ψηφιακού-αειφόρου ή όπως αλλιώς θέλετε):

·         Σχολικές αίθουσες- εξεταστικά κέντρα,  απογυμνωμένες από το οποιοδήποτε στοιχείο αισθητικής, με ντεσιμπέλ πίστας αεροδρομίου από την αντήχηση και την απουσία ηχο-απορρόφησης

·         Σχολεία χωρίς επαρκή θέρμανση το χειμώνα & με υψηλές θερμοκρασίες τους ζεστούς μήνες

·         Ανεπάρκεια τεχνολογικού εξοπλισμού και αδυναμία  συντήρησής του

·         Μειωμένη λειτουργικότητα (ή και απουσία) βασικών υποδομών: εργαστήρια, βιβλιοθήκες, αίθουσες προβολών, εξοπλισμένοι και κατάλληλοι χώροι άθλησης

·         Ανεπάρκεια εξειδικευμένου προσωπικού και δομών Ειδικής Αγωγής, στο όνομα της συνεκπαίδευσης

·         Ολοήμερα δημοτικά και νηπιαγωγεία, που παλεύουν να ανταποκριθούν στους αντισταθμιστικούς στόχους τους και  τους εκπαιδευτικούς να εκτελούν, χρέη τραπεζοκόμου και καθαριστή, χωρίς την υποστήριξη σταθερού βοηθητικού προσωπικού

·         Αύλειοι χώροι σε αντίφαση με το ιδεώδες αειφόρο περιβάλλον και με την ευθύνη της εφημερίας να κρέμεται πάνω από το κεφάλι του εκπαιδευτικού

Αφού λοιπόν, αξιολογήθηκαν και «επιλύθηκαν» όλα αυτά τα θέματα και πολλά ακόμη,  η πολιτεία προχωρά στην αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού. Λογική η απορία: η αξιολόγηση αφορά την επάρκεια του εκπαιδευτικού ή την αντοχή του σε αυτές τις συνθήκες εργασίας;

Στο κυνήγι των προσόντων …. κι όποιος προλάβει

Οι συζητήσεις για την αξιολόγηση, δημιούργησαν πίεση, για τη βαθμολογική και μισθολογική εξέλιξη, σε πολλούς εκπαιδευτικούς. Πολλοί εκπαιδευτικοί και κατ’ επέκταση υπάλληλοι, αναλώνονται στη συγκέντρωση μορίων μέσω πιστοποιήσεων, σεμιναρίων, μεταπτυχιακών κλπ. Για να κερδίσουν ένα πιθανό προβάδισμα. Ωραία και καλά όλα αυτά, εάν πραγματικά, μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους. Εάν, όμως, περιορίζονται στη συσσώρευση «χαρτιών», τότε μάλλον, τζάμπα χρόνος και χρήμα.

Δια Βίου Επιμόρφωση

Μια βασική παράμετρος για την αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων, είναι η επιμόρφωση, δηλαδή η εκπαίδευση σε επιμέρους τομείς, καθώς και η επικαιροποίηση της γνώσης. Τα σεμινάρια που γίνονται, συνήθως, από τους σχολικούς συμβούλους, αφορούν στην επιμέρους εκπαιδευτική διαδικασία και είναι απαραίτητα.  Όμως υπάρχουν κι άλλοι τομείς  που σχετίζονται άμεσα με το εκπαιδευτικό έργο, για τους οποίους δεν γίνονται σεμινάρια, ούτε υπάρχει καθολική πρόσκληση και συμμετοχή των εκπαιδευτικών (στα σεμινάρια του ΙΝ.ΕΠ. η επιλογή των συμμετεχόντων, μετά από δική τους αίτηση, είναι ιδιαίτερα περιορισμένη) :

·         Επιμόρφωση στη Δημόσια Διοίκηση, εφόσον τα σχολεία είναι μέρος της, που θα καθοδηγεί τους εργαζόμενους εκπαιδευτικούς να έχουν καλύτερη γνώση  του δημόσιου μηχανισμού. Διαχείριση κρίσεων και συγκρούσεων, καλλιέργεια επικοινωνιακών δεξιοτήτων με βιωματικά εργαστήρια

·         Επιμόρφωση στην Οργάνωση και Διοίκηση σχολικών μονάδων, για όλο το διδακτικό προσωπικό. Επιστημονική κι όχι εμπειρική Διαχείριση και διεκπεραίωση διαδικασιών, διοργάνωση και συντονισμός δράσεων, γνώση της νομολογίας, συμμετοχή στους συλλογικούς θεσμούς (υπηρεσιακά - σχολικά συμβούλια, σύλλογοι, επιτροπές κλπ). Εκπαίδευση στη Συμμετοχική Ηγεσία, σε βάσεις ισότιμης συνεργασίας

·         Επιμόρφωση, συχνά και μεθοδικά, στην Ειδική Αγωγή, για όλες τις ειδικότητες, έτσι ώστε οι μαθησιακές δυσκολίες και οι αναπτυξιακές διαταραχές να μην αποτελούν ένα άγνωστο πεδίο και να καλλιεργηθεί κλίμα ενσυναίσθησης για τους μαθητές με ειδικές εκπ/κές ανάγκες.

·         Νέες Τεχνολογίες, με διαρκή επικαιροποίηση γνώσεων, με εξειδικευμένες παρεμβάσεις για κάθε σχολική μονάδα κι όχι συσσώρευση γενικών πληροφοριών

Ο Μεγάλος «Χαμένος»: ο Μαθητής

Η παραγωγικότητα και η αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου είναι συνάρτηση όλων των πτυχών που συνθέτουν το παζλ της εκπαίδευσης. Τα οργανικά και λειτουργικά ζητήματα στις σχολικές μονάδες, μέχρι στιγμής, δεν αντιμετωπίζονται με την τυπική εκτέλεση του καθήκοντος, αλλά με κατάθεση ψυχής των εκπαιδευτικών.

 Θεσμοί που επιβάλλονται, υπό την απειλή ποσοστώσεων, και καλλιεργούν κλίμα αβεβαιότητας, διάσπασης και καχυποψίας, δεν έχουν θέση στην εκπαίδευση, αλλά και σε κανένα κλάδο. Η αλληλεγγύη ανάμεσα στους εργαζομένους είναι προαπαιτούμενο για την επίτευξη των κοινών επιδιώξεων: ανθρώπινες συνθήκες στα σχολεία, σύνθεση εκπαιδευτικών οργανισμών και φορέων από ικανούς ανθρώπους, διαφύλαξη των κεκτημένων δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών και προστασία από ενδεχόμενες διοικητικές-κοινωνικές και πολιτικές αυθαιρεσίες.

Μια κρατική πολιτική με στόχο την αναβάθμιση της Δημόσιας Παιδείας, θα καλλιεργούσε, όλες εκείνες, τις συνθήκες και θα παρείχε την υποκίνηση, ώστε οι εκπαιδευτικοί να αποδίδουν στο μέγιστο και οι μαθητές να ωφελούνται στο μέγιστο. Τα διοικητικά μέτρα, περιορίζονται μόνο στη διαμόρφωση ενός απρόσωπου «εργοστασιακού» μηχανισμού της δημόσιας διοίκησης, διεκπεραιωτικού χαρακτήρα,  με τελικό αποδέκτη και μεγάλο χαμένο της υπόθεσης, το μαθητή.