ΟΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ

ΟΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ

Ένα ιδιαίτερο έτος φτάνει στο τέλος του και μια νέα χρονιά ξεκινά, μαζί με νέες προσδοκίες και δυνατότητες. 

Κάθε τέτοια περίοδο, συνήθως, επιλέγουμε να κάνουμε απολογισμό ή ανασκόπηση της χρονιάς που πέρασε, καταγράφοντας όσα συνέβησαν, όσα καταφέραμε, όσα δεν καταφέραμε, πώς τα αξιολογήσαμε, συνοδευόμενα από μια νέα στοχοθεσία για το έτος που έρχεται. Στο παρόν άρθρο προτείνουμε έναν νέο τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας αυτής, τον οποίο ονομάζουμε αναστοχασμό. 

Σε αντίθεση με την ανασκόπηση, η οποία είναι μια σύντομη επανεξέταση και παρουσίαση των σημαντικότερων σημείων ενός συνόλου, στην προκειμένη ενός ημερολογιακού έτους, ο αναστοχασμός προκύπτει μέσα από την παρατήρηση των δράσεων μου από ένα άλλο, ανώτερο επίπεδο. Ο αναστοχασμός αποτελεί μια μεταγνωστική (δηλαδή, γνώση για τη γνώση) διαδικασία καθώς ανατροφοδοτεί την πράξη και καθοδηγεί τις σκέψεις και κατ’ επέκταση τις ενέργειες των ατόμων. Ο αναστοχασμος προτείνεται εδώ, ώστε να μπορέσει να δει κανείς από μια απόσταση τις δράσεις του, τις αλληλεπιδράσεις με τρίτους και τα αποτελέσματα αυτών, για το έτος που πέρασε. Έτσι, με μεγαλύτερη πλέον επίγνωση, να θέσει νέους στόχους για το έτος που διαδέχεται το προηγούμενο και να βρει τι βοηθά και τι όχι στην υλοποίησή τους. 

Αυτό μπορεί κανείς να το κάνει με πολλούς τρόπους. Για κάποιους, είναι μια διαδικασία που μπορεί να γίνει με μια απλή καταγραφή. Σε άλλους, ταιριάζουν πιο "παιχνιδιάρικες" διαδικασίες. Προτείνεται τότε η δημιουργία σχεδιαγράμματος, η γραφή κειμένου, η ζωγραφική ή η δημιουργία κολάζ. 

Προτείνουμε να επιλέξτε μια μέρα ή κάποιες ώρες της ημέρας που θα είστε χαλαροί και δεν θα έχετε επιτακτικές υποχρεώσεις να εκπληρώσετε, να φορέσετε άνετα ρούχα, να καθίσετε σε έναν χώρο που θα ορίσετε ως δικό σας και να αφιερώσετε αυτή τη διαδικασία στον εαυτό σας. 

Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικασία. 

ΤΟ ΕΤΟΣ ΠΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ 

1ο στάδιο 

Προτείνουμε να σκεφτείτε: 

Ποια είναι η αυθόρμητή μου εντύπωση/η πρώτη μου σκέψη για τη χρονιά που πέρασε; Τι βαθμολογία θα έβαζα στη χρονιά από το 1 μέχρι το 10; 

Πώς θα μπορούσε αυτή να μεγαλώσει κατά μια μονάδα; (Πχ από 6 να γίνει 7) 

Τι αν έκανα διαφορετικά θα το πετύχαινα αυτό; 

2ο στάδιο 

Ποιοι από τους στόχους μου επιτεύχθηκαν και ποιοι όχι; 

Ενδεικτικοί τομείς: 

● Ο εαυτός μου 

● Σχέσεις με οικογένεια 

● Συντροφικες σχέσεις 

● Φιλικές σχέσεις 

● Κατοικίδια 

● Εργασιακός τομέας/σπουδές 

● Υγεία/σώμα 

● Ελεύθερος χρόνος 

● Άλλο 

3ο στάδιο 

Στη συνέχεια θέτω στον εαυτό μου ερωτήσεις όπως: 

● Πως αυτά που έκανα εξυπηρέτησαν τους στόχους του 2020; 

● Τι από αυτά που έκανα εμπόδισαν την εκπλήρωση των στόχων μου; 

● Τι ή/και ποιος με βοήθησε να ανταπεξέλθω στις προκλήσεις που συνάντησα; Με ποιον τρόπο; 

● Τι άλλο θα μπορούσα να είχα κάνει; 

● Πως κατάφερα αυτά που κατάφερα; Τι έκανα για να τα καταφέρω; 

● Ποια από αυτά που έκανα θα με βοηθούσαν να εκπληρώσω τους στόχους του επόμενου έτους; 

● Ποια εμπόδια συνάντησα; Ποια η στάση μου απέναντι τους; Έκανα κάτι για να τα ξεπεράσω; Τί ήταν αυτό; Θα το ξαναέκανα; Γιατί ναι/γιατί όχι; Σε τι θα με ωφελούσε; 

● Ποιοι επηρεάστηκαν από την εκπλήρωση ή όχι των στόχων μου; Πώς αντέδρασαν; Τι έκανα εγώ μετά; 

4ο στάδιο 

Αν στη χρονιά που πέρασε έβαζα έναν τίτλο, ποιος θα ήταν αυτός; 

Αν από τη χρονιά που πέρασε έβγαζα ένα απόφθεγμα ποιο θα ήταν αυτό; 

Στο σημείο αυτό μπορώ να χρησιμοποιήσω τη φαντασία και τη δημιουργικότητα μου, ζωγραφίζοντας ή γράφοντας κάτι, σαν ενθύμιο για τη χρονιά που πέρασε. 

ΟΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ 

1ο στάδιο 

Προτείνουμε να σκεφτείτε: 

Ποιοι είναι οι στόχοι που θέτω για το 2021; 

Ενδεικτικοί τομείς: 

● Ο εαυτός μου 

● Σχέσεις με οικογένεια 

● Συντροφικες σχέσεις 

● Φιλικές σχέσεις 

● Κατοικίδια 

● Εργασιακός τομέας/σπουδές 

● Υγεία/σώμα 

● Ελεύθερος χρόνος 

● Άλλο 

Οι στόχοι μπορούν να καταγραφούν σε λίστα ή μπορούν και να πάρουν σώμα και μορφή. Παράδειγμα: δημιουργούμε ένα πόστερ με τους στόχους μας σε μορφή φωτογραφίας, ζωγραφικής, κλπ και το τοποθετούμε σε κάποιο σημείο του σπιτιού. Η οπτική επαφή με το έργο μπορεί να μας προσφέρει κίνητρο και δέσμευση στο στόχο. 

2ο στάδιο 

Αναστοχαζομαι: 

● Τι παρατηρώ σε σχέση με τους στόχους που έθεσα; Που έδωσα λιγότερη και που περισσότερη έμφαση; Τι παρατηρώ σε σχέση με τους στόχους που έθεσα την προηγούμενη χρονιά; Άλλαξε κάτι; Αν ναι, που πιστεύω ότι οφείλεται αυτό; 

● Σε τι θα με ωφελήσουν οι στόχοι που θέτω για το νέο έτος; Πώς φαντάζομαι ότι θα με βοηθήσουν μακροπρόθεσμα; Τι θέλω να κερδίσω; 

● Αν ήθελα το 2021 να είναι μια “καλή” χρονιά για μένα, ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα έκανα το πρωί της 1ης Ιανουαρίου; Από που θα ξεκινούσα; Ποιο θα ήταν το πρώτο μου βήμα; 

● Τι διαφορετικό θα πρέπει να κάνω για να πετύχω τους στόχους του 2021; Τι δεν θα έκανα ξανά; Τι καινούργιο θα έκανα που δεν έκανα την προηγούμενη χρονιά; 

● Από πού θα καταλάβαινα ότι οι στόχοι μου εκπληρώθηκαν; 

● Από πού θα το καταλάβαιναν οι άλλοι; 

3ο στάδιο 

Αν ξεκινούσα τη νέα χρονιά με ένα μοτο για να με ακολουθεί σε όλη την πορεία του, ποιο θα ήταν αυτό; 

Ο αναστοχασμός οφείλει να είναι μια διαδικασία που θα προκύπτει διαρκώς στην καθημερινότητά μας κατά τη διάρκεια της χρονιάς και όχι μόνο στην αρχή και στο τέλος της. Έτσι, είμαστε διαρκώς σε επαφή με τον εαυτό μας και τις δράσεις μας, κάτι που μας καθιστά ικανούς να διαπραγματευόμαστε και να προσαρμοζόμαστε εκ νέου στις συνθήκες και στις ανάλογες απαιτήσεις της ζωής μας. Εξάλλου, το ημερολογιακό έτος είναι μια συμβατικά ορισμένη χρονική περίοδος, ο χρόνος κυλά συνεχώς κι εμείς εξελισσόμαστε και προχωράμε μέσα σε αυτόν. Επομένως, δεν χρειάζεται να περιμένουμε μια καινούργια χρονιά για να διεκδικήσουμε όσα δεν διεκδικήσαμε την προηγούμενη. Μπορούμε να το κάνουμε κάθε επόμενη στιγμή.

Ευαγγελία Κυριακού Χατζηαποστόλου, ψυχολογος, εκπαιδευόμενη συστημικη ψυχοθεραπευτρια  

Μαντώ Λιώνη, αναπτυξιακή ψυχολογος MSc, εκπαιδευόμενη συστημικη ψυχοθεραπευτρια