Οι τιμές στα σχολικά είδη παραμένουν στα περυσινά επίπεδα, ωστόσο το κόστος για τα απολύτως απαραίτητα μπορεί να κυμαίνεται από 27 έως 130 ευρώ για μαθητές Δημοτικού, ενώ για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου μπορεί να ξεκινά από τα 25,5 ευρώ και να αγγίζει ακόμα και τα 150,3 ευρώ ανά παιδί.

Και χωρίς σε αυτά, φυσικά, να συμπεριλαμβάνονται σχολικά βοηθήματα ή βιβλία ξένων γλωσσών. Σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, υπάρχει ευρεία γκάμα σχολικών ειδών στην αγορά, που απευθύνεται σε όλα τα… βαλάντια, εντείνοντας έτσι τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, αλλά και τον… πόλεμο μεταξύ παραδοσιακών βιβλιοπωλείων και μεγάλων αλυσίδων παιχνιδιών και ειδών χαρτοπωλείου, αλλά και σούπερ μάρκετ.

«Οι τιμές δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες μεταβολές σε σχέση με πέρυσι. Είναι πάνω-κάτω στα ίδια επίπεδα. Ειδικά, στα τετράδια οι ελληνικές χαρτοβιομηχανίες προσπαθούν να κρατούν σταθερές τιμές στα τετράδια, καθώς είναι αντιμέτωπες με τις μεγάλες αλυσίδες που κάνουν εισαγωγή από την Κίνα σε πολύ χαμηλές τιμές, τα οποία βέβαια είναι πολύ χαμηλότερης ποιότητας. Για αυτό και είναι τόσο φθηνά», αναφέρει ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου στο κέντρο της Αθήνας.

Για παράδειγμα, το κλασικό μπλε τετράδιο (εισαγωγής) πωλείται σε μεγάλη αλυσίδα μόλις στα 0,39 ευρώ, όταν το αντίστοιχο επώνυμο ελληνικό κοστίζει 0,99 ευρώ, δηλαδή έως και 150% ακριβότερα! Αντίστοιχα, στα τετράδια σπιράλ δύο θεμάτων οι τιμές κυμαίνονται από 1,39 έως 4,49 ευρώ, με την ψαλίδα να ανοίγει στο 223% και στα σπιράλ 3 θεμάτων από 1,99 έως 6,49 ευρώ, παρουσιάζοντας απόκλιση μεγαλύτερη του 220%.

Μεγάλες είναι οι διαφορές των τιμών και στις σχολικές τσάντες, με του Δημοτικού να ξεκινούν από τα 9,99 ευρώ και να φτάνουν έως και τα 74,99 ευρώ και τις εφηβικές (Γυμνασίου και Λυκείου) να κυμαίνονται από 4,99 έως 54,99 ευρώ. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις κασετίνες, με τη φθηνότερη να στοιχίζει 2,49 ευρώ και την ακριβότερη 14,99 ευρώ (+502%).

Σε ό,τι αφορά στη γραφική ύλη, οι αποκλίσεις των τιμών είναι… χαοτικές, καθώς στις μεγάλες αλυσίδες υπάρχουν μολύβια και στιλό που κοστίζουν μόλις 0,05 ευρώ και 0,07 ευρώ αντίστοιχα και οι τιμές τους μπορούν να φτάσουν στα 1,39 και 4,99 ευρώ αντίστοιχα. Στις γόμες οι τιμές ξεκινούν από τα 0,15 ευρώ και αγγίζουν τα 2,49 ευρώ, στις ξύστρες οι απλές μεταλλικές πωλούνται μόλις 0,29 ευρώ και οι ακριβότερες διατίθενται στα 4,49 ευρώ. Στα διορθωτικά, ανάλογα με το μήκος της ταινίας, οι τιμές κυμαίνονται από 0,99 έως και 4,99 ευρώ.

Μεγάλο είναι το εύρος των τιμών και για τους μαρκαδόρους, με το σετ των 12 να κοστίζει από 1,39 έως 5,99 ευρώ και των 24 από 2,49 έως 6,99 ευρώ. Αντίστοιχα, οι ξυλομπογιές, το σετ των 12 ξεκινά από τα 0,95 ευρώ και φτάνει έως τα 3,99 ευρώ και το σετ των 24 από τα 1,59 έως τα 6,99 ευρώ, ενώ τα μπλοκ ζωγραφικής πωλούνται από 0,79 έως και 3,10 ευρώ.

Σχετικά με άλλα είδη που είναι απαραίτητα στους μαθητές, όπως τα γεωμετρικά όργανα, οι διαβήτες, τα ντοσιέ, οι διαφορές των τιμών είναι εξίσου σημαντικές. Για ένα σετ γεωμετρικών οργάνων οι γονείς μπορεί να καταβάλουν από 0,50 έως 5,95 ευρώ, για έναν διαβήτη από 0,59 έως 14,2 ευρώ και για ένα ντοσιέ από 0,79 έως 2,49 ευρώ.

Δεδομένου ότι και τα σχολικά είδη εντάσσονταν στη διάταξη για το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, που έληξε στις 30 Ιουνίου, το υπουργείο Ανάπτυξης εξετάζει αν θα τεθεί και φέτος σε εφαρμογή το «καλάθι των σχολικών», προκειμένου να συγκρατηθούν οι τιμές. Εφόσον, τελικά, ισχύσει, το καλάθι θα περιλαμβάνει τσάντες και κασετίνες και γραφική ύλη, όπως τετράδια, στιλό, μολύβια, γόμες, ξύστρες, μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, γεωμετρικά όργανα κ.λπ.

Το «εποχικό» αυτό καλάθι θα είναι διαθέσιμο, εκτός από τα σούπερ μάρκετ, και σε αλυσίδες παιχνιδιών και ειδών τεχνολογίας που πωλούν και σχολικά με τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ, ενώ θα μπορούν να συμμετάσχουν προαιρετικά όλα τα βιβλιοπωλεία, εφόσον το επιθυμούν. Πάντως, βιβλιοπώλες αλλά και εγχώριοι προμηθευτές έχουν εκφράσει ήδη την αντίθεσή τους με το μέτρο αυτό, σημειώνοντας ότι ευνοεί τους μεγάλους παίκτες και ότι οι ίδιοι δεν μπορούν να προσφέρουν τόσο χαμηλές τιμές.

Αποκαλυπτική μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας - Λιγοστέψαμε κατά 500.000 άτομα από το 2011 μέχρι το 2024 - Αιτία: η οικονομική κρίση, οι κοινωνικές προκλήσεις, η φυγή των νέων στο εξωτερικό, η ακριβή στέγη και η δύσκολη αγορά εργασίας

Δυσοίωνη είναι η πρόβλεψη αναφορικά με την μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας και την δημογραφική του γήρανση, καθώς το πρόσημο του ισοζυγίου γεννήσεων/θανάτων θα παραμείνει αρνητικό τα επόμενα 30 χρόνια, σύμφωνα με το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων – Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Στη σχετική ανάλυση με τίτλο «Δημογραφικό» και υπογεννητικότητα στην Ελλάδα σήμερα: δημογραφικές αδράνειες και κοινωνικές προκλήσεις», συντάκτης της οποίας είναι η Ιφιγένεια Κοκκάλη, επίκουρη καθηγήτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου, υπογραμμίζεται η κατάρρευση των γεννήσεων, που το 2023 έφτασαν τις 72,3 χιλ., δηλαδή ήταν περίπου οι μισές από αυτές που καταγράφηκαν ετησίως κατά μέσο όρο την εικοσαετία 1951-1970.

«Οι λόγοι που ευθύνονται για αυτήν την κατάρρευση δεν εντοπίζονται μόνο εντός του πεδίου της δημογραφίας, αλλά αφορούν συνολικότερα τις κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Μεταξύ των ετών 2011 και 2024, καταγράφονται σταθερά αρνητικά φυσικά ισοζύγια (γεννήσεις μείον θάνατοι), τα οποία -μαζί με τα επίσης αρνητικά μεταναστευτικά ισοζύγια της περιόδου- προκάλεσαν τη μείωση του πληθυσμού κατά σχεδόν 500 χιλ. άτομα.

Στην ανάλυση αναφέρεται ότι σήμερα η Ελλάδα καταγράφει από τους χαμηλότερους ετήσιους δείκτες γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη διαγενεακή γονιμότητα να κινείται στα 1,3-1,4 παιδιά/γυναίκα (στις γενεές που γεννήθηκαν γύρω από το 1980), δηλαδή, υπολείπεται σημαντικά του ορίου αναπαραγωγής (2,07 παιδιά/γυναίκα).

Παράλληλα, η Ελλάδα είναι μια σχετικά γερασμένη χώρα αφού σχεδόν το 23% των κατοίκων της είναι άνω των 65 ετών, ενώ το 2023 οι πάνω των 65 ήταν σχεδόν 1 εκατ. περισσότεροι από τους νέους 0-14 ετών.

Την ίδια στιγμή παρατηρείται και προοδευτική αύξηση των ποσοστών ατεκνίας, τα οποία για τις γενεές γύρω από το 1980 αφορούν πλέον περίπου 1 στα 5 άτομα.

Στην ανάλυσή της, η κυρία Κοκκάλη υπενθυμίζει επίσης ότι «η μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας ξεκίνησε από το 2011, και όχι νωρίτερα, λόγω ακριβώς της μαζικής εισόδου αλλοδαπών μεταξύ 1991 και 2010, που είχε ως αποτέλεσμα ένα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο κατά 795 χιλ. άτομα» και προσθέτει:

«Η μαζική είσοδος νέων κυρίως ατόμων σε αναζήτηση εργασίας συνέτεινε, εκτός των άλλων, στην επιβράδυνση της γήρανσης του πληθυσμού της Ελλάδας, στην αύξηση της γεννητικότητάς του και στην τόνωση της δημογραφικής δυναμικότητάς του, δεδομένου ότι η αύξηση του πληθυσμού της χώρας μεταξύ 1991 και 2011 αποδίδεται σχεδόν αποκλειστικά στην αύξηση του αριθμού των αλλοδαπών.

Η χρηματοπιστωτική κρίση άλλαξε τη φορά των ροών και το ισοζύγιο εισόδων-εξόδων έγινε και πάλι αρνητικό, όπως στην προ του 1990 εποχή. Κατά τη δεκαετία 2011-2021, οι έξοδοι συνεχίστηκαν, και αφορούν, αφενός, τους οικονομικούς μετανάστες που, έχοντας εγκατασταθεί στη χώρα κατά τις δυο προηγούμενες δεκαετίες, τώρα επιστρέφουν στις χώρες τους- αφετέρου, αφορούν τους νέους Έλληνες και νέες Ελληνίδες (25-34 ετών αλλά και 35- 45 ετών), οι οποίοι αποδημούν».

Στην ανάλυση επιχειρήθηκε να αναδειχθούν κι «άλλες πτυχές του δημογραφικού ζητήματος που σχετίζονται μεν με την “υπογεννητικότητα” αλλά αφορούν λιγότερο τη δημογραφία και περισσότερο τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα στο πεδίο των κοινωνικών πολιτικών». Και εστιάζει στις αιτίες φυγής των νέων αλλά και στο στεγαστικό.

«Στην ήδη βεβαρημένη πληθυσμιακή δομή της χώρας, θα μπορούσαμε να πούμε σχηματικά ότι το πλαίσιο ζωής στην Ελλάδα σήμερα φαίνεται πως είτε ωθεί τους νέους ανθρώπους στη φυγή, είτε στην ατεκνία. Και αυτά είναι πολύ βασικά διακυβεύματα, στην περίπτωση που θα θέλαμε να περιορίσουμε την υπογεννητικότητα και το εύρος της μείωσης του πληθυσμού της χώρας στις επόμενες δεκαετίες», αναφέρεται.

«Μια πρώτη διαπίστωση αφορά το γεγονός ότι η φυγή από την Ελλάδα δεν οφείλεται μόνον στην οικονομική κρίση, αλλά κυρίως στην εύρεση εργασίας αντίστοιχης του επιπέδου σπουδών, με προοπτικές ανέλιξης, αντίστοιχες απολαβές και καλές εργασιακές συνθήκες. Η δεύτερη αιτία της φυγής αφορά σε χρόνιες παθογένειες, όπως η έλλειψη αξιοκρατίας Η τρίτη αφορά ευρύτερα στους κοινωνικούς όρους διαβίωσης, όπως η ανοιχτή, ασφαλής, δυναμική και ανεκτική κοινωνία, αλλά και η γνωριμία με διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα», αναφέρεται στην ανάλυση.

Τέλος, το ζήτημα της στέγασης, που αναδεικνύεται σε μείζον τα τελευταία χρόνια, έρχεται να προστεθεί στα παραπάνω.

«Γνωρίζουμε, ωστόσο», προστίθεται στην ανάλυση, «ότι η συμβίωση των νέων ζευγαριών αυξάνει τις πιθανότητες έλευσης του πρώτου παιδιού και επιταχύνει τη δημιουργία οικογένειας. Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα αυξάνεται η ηλικία αποχώρησης από την οικογενειακή εστία, η μέση ηλικία στον γάμο και η αντίστοιχη στην απόκτηση των παιδιών. Αυτό, σωρευτικά, και σε συνδυασμό με άλλες αρνητικές παραμέτρους, έχει επιπτώσεις όχι μόνον στη δημιουργία οικογένειας και στην ηλικία τεκνοποίησης, αλλά και στον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν οι νεότερες γενιές».

Υπό έλεγχο τέθηκε η αγροτοδασική πυρκαγιά που ξέσπασε το απόγευμα του Σαββάτου (23/8) στην περιοχή Ράγιο Φιλιατών της Θεσπρωτίας και για την οποία είχε σταλεί μήνυμα από το 112.

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η φωτιά έχει σχεδόν σβήσει, ενώ οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Θεσπρωτίας την έθεσαν άμεσα υπό έλεγχο, πριν προλάβει να πάρει διαστάσεις.

Για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς κινητοποιήθηκαν 21 πυροσβέστες με μία ομάδα πεζοπόρου τμήματος της 5ης ΕΜΟΔΕ, 7 οχήματα και 2 αεροσκάφη τα οποία κάνουν τις τελευταίες ρίψεις, ενώ υπήρξε και συνδρομή από υδροφόρες των ΟΤΑ.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι για ένα τόσο μικρό περιστατικό, το οποίο αντιμετωπίστηκε γρήγορα και αποτελεσματικά, εστάλη μαζικό μήνυμα από το 112. 

Η πρακτική αυτή δείχνει πως ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας ενεργοποιείται πλέον σχεδόν αυτοματοποιημένα ακόμη και με το παραμικρό, προκαλώντας ποικίλα σχόλια στην τοπική κοινωνία. 

Από τη μία, θεωρείται θετικό ότι οι πολίτες ενημερώνονται έγκαιρα και με κάθε δυνατό τρόπο, από την άλλη όμως εκφράζονται επιφυλάξεις για το κατά πόσο η υπερβολική χρήση τέτοιων προειδοποιήσεων μπορεί να οδηγήσει σε εξοικείωση και ενδεχόμενη αδιαφορία των πολιτών σε περίπτωση πραγματικά σοβαρού κινδύνου.

Εξαιρετικά επείγον μήνυμα μέσω του 112 έλαβαν στις 17:45 το απόγευμα του Σαββάτου (23/8) οι κάτοικοι της Θεσπρωτίας. 

Η Πολιτική Προστασία ενημερώνει για αγροτοδασική πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην περιοχή Ράγιο Φιλιατών, στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας.

Οι πολίτες καλούνται να παραμείνουν σε αυξημένη ετοιμότητα, να παρακολουθούν τις επίσημες οδηγίες και να ακολουθούν τις εντολές των Αρχών.

Συνελήφθη σήμερα (23-08-2025) πρώτες πρωινές ώρες σε χωριό της Άρτας από αστυνομικούς του Αστυνομικού Τμήματος Άρτας αλλοδαπός, υπεύθυνος καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπου διαπιστώθηκε η λειτουργία ζωντανής ορχήστρας καθ’ υπέρβαση του επιτρεπόμενου ωραρίου χρήσης μουσικής, με αποτέλεσμα τη διατάραξη της νυχτερινής ησυχίας των κατοίκων.

Στην καρδιά των Σύβοτων, μέσα σε έναν προστατευμένο κόλπο με τιρκουάζ νερά, το Karvouno Beach Bar & Restaurant έχει καταφέρει να αναδείξει μια από τις πιο οργανωμένες και ποιοτικές εμπειρίες παραλίας στη Θεσπρωτία.

Με αμμώδη ακτή, άνετες ξαπλώστρες κάτω από ψάθινες ομπρέλες και προσεγμένο περιβάλλον με πλούσια βλάστηση, το Karvouno δεν προσφέρει απλώς μία μέρα στη θάλασσα – προσφέρει καλοκαιρινή απόλαυση υψηλού επιπέδου.

Η παραλία εξυπηρετείται από ένα πλήρως οργανωμένο beach bar, με προσωπικό που φροντίζει να μην σου λείψει τίποτα: από τον πρώτο καφέ της ημέρας, μέχρι τα κοκτέιλ που συνοδεύουν το ηλιοβασίλεμα. Και όλα αυτά, κατευθείαν στην ξαπλώστρα σου, με ταχύτητα και χαμόγελο.

Το μενού του beach bar είναι από τα δυνατότερα σημεία:

Όλα φρεσκομαγειρεμένα, με έμφαση στην ποιότητα των υλικών και το στιλ σερβιρίσματος.

Όσοι επιλέξουν να παραμείνουν για γεύμα ή δείπνο στο εστιατόριο του Karvouno, θα ανακαλύψουν μια πιο εκλεπτυσμένη πλευρά της γεύσης:

Φρέσκα θαλασσινά και επιλεγμένα κρεατικά, με συνταγές που τιμούν την ελληνική παράδοση αλλά αποδίδονται με μοντέρνο ύφος και φροντίδα.

Το σκηνικό ολοκληρώνεται με θέα στη θάλασσα και μια ατμόσφαιρα ιδανική για ζευγάρια, παρέες ή και πιο “ειδικές” περιστάσεις.

Το Karvouno διαθέτει ιδιωτική εξέδρα πρόσδεσης σκαφών, δίνοντας τη δυνατότητα σε επισκέπτες με σκάφος να προσεγγίσουν εύκολα, με ασφάλεια και άνεση. Είτε για σύντομη στάση, είτε για ολόκληρη μέρα, είναι μία επιλογή που καθιστά την εμπειρία μοναδική και από θαλάσσης.

Το Karvouno δεν είναι ένας ακόμη beach προορισμός. Είναι ένα καλοκαιρινό mood που συνδυάζει κομψότητα, φυσική ομορφιά και άψογη εξυπηρέτηση. Χωρίς υπερβολές, χωρίς φασαρία — μόνο με την ουσία: ποιοτικό καλοκαίρι δίπλα στο κύμα.

✔️ Διαθέσιμο δωρεάν parking για όλους τους επισκέπτες, δίπλα ακριβώς στην παραλία.

Ανοικτό καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 10 το βράδυ.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Τιτάνη» συνεχίζει τις καλοκαιρινές του προβολές με το θερινό σινεμά στο Καστρί. Τη Δευτέρα 25 Αυγούστου 2025, στις 21:00, στο Κηποθέατρο του Ιδρύματος Ηλία Σάρρα θα προβληθεί η βιογραφική ταινία «Florence: Φάλτσο Σοπράνο», σε σκηνοθεσία Στίβεν Φρίαρς, με πρωταγωνιστές τη Μέριλ Στριπ, τον Χιου Γκραντ και τον Σάιμον Χέλμπεργκ.

Η ταινία, παραγωγής 2016, αφηγείται την αληθινή ιστορία της Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς, μιας πλούσιας Νεοϋορκέζας που πιστεύει ότι έχει υπέροχη φωνή όπερας, ενώ στην πραγματικότητα είναι εντελώς φάλτσα. Ο σύζυγος και μάνατζέρ της συντηρεί την ψευδαίσθηση αυτή, μέχρι τη στιγμή που εκείνη αποφασίζει να δώσει το πιο μεγάλο της κονσέρτο στο περίφημο Carnegie Hall το 1944.

Η διάρκεια της ταινίας είναι 110 λεπτά, ενώ το αντίτιμο για τη συντήρηση του χώρου ανέρχεται στα 2 ευρώ.

Υπενθυμίζεται στο κοινό να φέρει μαζί του μαξιλάρι, αντικουνουπικό και ζακέτα για μεγαλύτερη άνεση.

Η Βλάχικη οικογένεια Βούλγαρη έλκει την καταγωγή της από το χωριό Καλαρρύτες των Τζουμέρκων. Οι Καλαρρύτες ήδη από τον 18ο αιώνα, αποτελούσαν σπουδαίο βιοτεχνικό κέντρο της Ηπείρου, όπου μαζί με το εμπόριο ασκούνταν και διδάσκονταν η τέχνη της ραπτικής, της υφαντικής αλλά και η τέχνη της ασημουργίας. Τα έργα των Καλαρρυτινών τεχνιτών του ασημιού έφτασαν να πωλούνται στις αγορές του Λιβόρνο, της Τεργέστης, της Βιέννης αλλά και μέχρι την Μόσχα και τις πόλεις της Αιγύπτου• σε αρκετές περιπτώσεις μέσω εμπορικών οίκων που ίδρυσαν στις πόλεις αυτές. Το 1815 σε έναν πληθυσμό περίπου 200 οικογενειών, δραστηριοποιούνταν σπουδαίοι ασημουργοί όπως ο Αθανάσιος Τζημούρης, ο αρχιχρυσικός του Αλή Πασά, ο Γεώργιος Μπάφας, δημιουργός του περιφημότερου έργου εκκλησιαστικής αργυρογλυπτικής στην Ελλάδα, της λάρνακας του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο, ο Δημήτρης Παπαγεωργίου, που όπως λέγεται πληρωνόταν μια λίρα για κάθε χτύπημα του καλεμιού του• και άλλοι, όπως o Παπαμόσχος, o Παπαγεωργίου, οι Πολυχρόνηδες και ο Κωνσταντίνος Βούλγαρης.

Όμως την άνοιξη του 1821 οι Έλληνες οπλαρχηγοί εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι τα περισσότερα τουρκικά και αλβανικά στρατεύματα είχαν αποσυρθεί από τη περιοχή των Τζουμέρκων, εξαιτίας της ρήξης του Αλή Πασά με τον Σουλτάνο Μαχμούτ Β΄ και την επακόλουθη πολιορκία του κάστρου των Ιωαννίνων, κήρυξαν την επανάσταση στην περιοχή. Οι σημαντικές επιτυχίες των επαναστατών στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως η κατάληψη της γέφυρας της Πλάκας και των Καλαρρυτών, θορύβησε τον πολιορκητή του κάστρου των Ιωαννίνων Χουρσίτ Πασά, ο οποίος διέταξε να μεταβεί στα Τζουμέρκα ο Ισμαήλ Πασάς και να καταπνίξει την επανάσταση. Οι ισχυρές δυνάμεις του Ισμαήλ δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστούν από τους ολιγάριθμους επαναστάτες, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή των περισσοτέρων χωριών των Τζουμέρκων και την λαφυραγώγησή τους. Οι κάτοικοι των χωριών για να γλυτώσουν τα αντίποινα αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν, μεταξύ αυτών και η οικογένεια του Κωνσταντίνου Βούλγαρη, η οποία μετοίκησε και εγκαταστάθηκε στην Παραμυθιά. Ο Κωνσταντίνος με έδρα την Παραμυθιά δραστηριοποιήθηκε αρχικά ως τεχνίτης και πλανόδιος πωλητής ασημικών στα χωριά της Ηπείρου.

Στην Παραμυθιά γεννήθηκε ο γιος του Γεώργιος (Γιώργης), ο οποίος αφού έμαθε από τον πατέρα του την τέχνη του αργυροχόου, την άσκησε μαζί του στο μικρό κατάστημα που ίδρυσε στο κέντρο της πόλης, στην θέση «Κριθαροπάζαρο». Εκεί κατασκεύαζαν και πωλούσαν τα ασημένια δημιουργήματά τους, όπως περιδέραια, βραχιόλια, πόρπες και ζώνες. Ο Γεώργιος παντρεύτηκε την Παραμυθιώτισσα Ελένη Γεωργίου Στρουγγάρη και η οικογένεια απέκτησε έντεκα παιδιά, αλλά από αυτά έμελλε να επιβιώσει μόνο ένα, ο Σωτήριος. Ο τελευταίος γεννήθηκε στην Παραμυθιά το 1857 όπου και έλαβε στοιχειώδη μόρφωση, καθώς από πολύ μικρή ηλικία εργαζόταν στο κατάστημα του πατέρα του, μαθαίνοντας και ασκώντας και αυτός σύμφωνα με την οικογενειακή παράδοση την τέχνη της αργυροχοΐας. Όμως λόγω της ανεξέλεγκτης βίας και της αναρχίας που επικρατούσε στην Παραμυθιά, της πυρκαγιάς του 1873 που κατέστρεψε το κατάστημα και μια απόπειρας ληστείας το 1876, η οικογένεια Βούλγαρη αναγκάστηκε το 1877 να μετακομίσει στην κοντινή Κέρκυρα. Στο ισόγειο ενός σπιτιού στο Σαν Ρόκο, άνοιξαν ένα μικρό κατάστημα με κοσμήματα και ο Σωτήριος εκεί γνώρισε τον μετέπειτα συνεργάτη του, Δημήτριο Κρέμο, έναν επίσης βλάχο αργυροχόο από τo Νυμφαίο της Φλώρινας. Mαζί με τον Κρέμο μετανάστευσαν στην Ιταλία, όπου λίγο αργότερα, λόγω διαφωνιών, ο Σωτήριος μόνος του ίδρυσε την εταιρεία S. Bulgari που μετεξελίχθηκε στον διάσημο οίκο πολυτελών αντικειμένων BVLGARI, συνεχίζοντας να κατασκευάζει ελληνικού τύπου στολίδια σε ασήμι μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.

Στην συλλογή του Βρετανικού Μουσείου (Eu1997,10.1) εκτίθεται περίτεχνο κόσμημα κεφαλής, χυτό, από κράμα αργύρου, το οποίο αποδίδεται στον Γιώργη Βούλγαρη με εκτιμώμενη ημερομηνία κατασκευής μεταξύ 1870 και 1900. Το κόσμημα με συνολικό μήκος 41 εκατοστά και ύψος 6,5, αποτελείται από σειρά δώδεκα τετράγωνων πλακών που η κάθε μια φέρει στην κορυφή την φιγούρα ενός πτηνού. Από το κάτω μέρος των τετράγωνων πλακών κρέμονται πέντε φυλλόμορφα μενταγιόν, δύο κυκλικά και στο ένα άκρο μια μάσκα λιονταριού με ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά, ενώ δύο πλάκες σε κάθε άκρο δεν φέρουν μενταγιόν. Οι πλάκες, που συνδέονται μεταξύ τους με μεντερσέ και περαστό πείρο, χωρίζονται σε δυο εξάδες από μια οβάλ πλάκα με ανθρωπόμορφη φιγούρα που κρατά δόρυ. Την μια εξάδα συμπληρώνει μια ορθογώνια πλάκα με φυτικό μοτίβο που φέρει διπλή αλυσίδα και άγκιστρο τύπου S για να κουμπώνει. Αν και το Μουσείο προσδιορίζει ως πιθανό τόπο προέλευσης την Κέρκυρα, επισυνάπτει κείμενο στο οποίο αναφέρει ότι τρία από τα στοιχεία που εντοπίζονται σε αυτό το κομμάτι, το κεφάλι του λιονταριού, η κυκλική ροζέτα και η φιγούρα με δόρυ (πιθανώς ο Άγιος Γεώργιος) είναι πολύ κοντά σε αυτά που χρησιμοποίησε ο Γιώργης Βούλγαρης στα κοσμήματα που δημιούργησε στην Παραμυθιά, γύρω στα 1870.

*Ο Δονάτος Μπόλοσης είναι ιστορικός, ερευνητής της τοπικής ιστορίας της Θεσπρωτίας και συγγραφέας του βιβλίου Ο Μίχο Λίας (1918-2013).

Την Κυριακή 24 Αγούστου, κινητή μονάδα αιμοδοσίας, θα βρίσκεται στο αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλογου Αγορας, από τις 09:30 έως τις 13:00, στα πλαίσια των δράσεων της εθελοντικής αιμοδοσίας.

Υπενθυμίζουμε πως οι εθελοντές αιμοδότες, θα πρέπει να προσκομίζουν τον αριθμό ΑΜΚΑ τους

Γιατί να δώσω αίμα; Τα οφέλη της αιμοδοσίας: Ο οργανισμός μας διαθέτει έξι λίτρα από εκείνη την κόκκινη ουσία που τρομάζει πολλούς, αλλά χωρίς αμφιβολία αποτελεί το «υγρό της ζωής»…

Η εθελοντική αιμοδοσία σώζει ζωές. Είναι η προφανής και κυριότερη αιτία για την οποία γινόμαστε αιμοδότες. Το αίμα μας χρησιμοποιείται για τις ανάγκες των ιατρικών κέντρων της χώρας όταν κάποιος ασθενής αντιμετωπίζει ανάγκες μετάγγισης και βοηθούμε να υπάρχει διαθέσιμο απόθεμα για αυτές τις περιπτώσεις.

Η αιμοδοσία μας γλιτώνει από ασθένειες. Κι όμως, δεν σώζουμε μόνο τους παραλήπτες από πιθανές επιπλοκές ασθενειών, αλλά και τους ίδιους μας τους εαυτούς. Πώς γίνεται αυτό; Σύμφωνα με ιατρικές μελέτες, όταν δίνουμε αίμα αποβάλλονται μαζί του από τον οργανισμό οι αχρείαστες ποσότητες σιδήρου, οι οποίες όταν συσσωρεύονται και παραμένουν σε μεγάλο ποσοστό στο αίμα μας, μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων. Με την «αποσιδήρωση» που συντελείται κατά την αιμοδοσία, αμέσως βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος, ενώ ο οργανισμός προστατεύεται μέχρι και από εγκεφαλικό, έμφραγμα ογκογενέσεις ή και επιτάχυνση της γήρανσης. Τα παραπάνω ευρήματα για την αιμοδοσία αφορούν κυρίως τους άνδρες, αλλά και τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, καθώς μέχρι τότε ο περιττός σίδηρος αποβάλλεται ούτως ή άλλως μέσω της έμμηνης ρύσης.

Τα ψυχολογικά οφέλη της αιμοδοσίας. Καθόλου αμελητέα δεν είναι η αίσθηση ότι έχουμε βοηθήσει, ότι έχουμε συμβάλλει με το «κόκκινο λιθαράκι» μας στην βελτίωση της υγείας κάποιου συνανθρώπου μας. Ο αλτρουισμός αυτής της πράξης μας κάνει να αισθανόμαστε ηθικά υπερήφανοι και να περιμένουμε πως και οι υπόλοιποι θα έκαναν το ίδιο σε περίπτωση δικής μας ανάγκης.

Ο συνεχής έλεγχος της υγείας μας. Όταν προχωρούμε τακτικά σε εθελοντική αιμοδοσία, το αίμα μας υπόκειται συνεχώς σε εργαστηριακό και κλινικό έλεγχο και έτσι μένουμε ενημερωμένοι για την αιματολογική μας υγεία.

Τα αποθέματα που σώζουν. Η εθελοντική αιμοδοσία όχι μόνο γλιτώνει τους κοντινούς συγγενείς των ασθενών που έχουν ανάγκη από την αγωνία της εύρεσης της κατάλληλης ομάδας αίματος, αλλά δημιουργεί αποθέματα που είναι χρήσιμα για πολλούς λόγους. Αφενός υπάρχει περισσότερο αίμα για περιόδους που παρουσιάζεται μεγαλύτερη ανάγκη στα νοσοκομεία (για παράδειγμα τους καλοκαιρινούς μήνες) και αφετέρου τα ελληνικά ιδρύματα δεν αναγκάζονται να προχωρήσουν σε «εισαγωγή» αίματος από ξένες χώρες επειδή δεν επαρκεί το διαθέσιμο ελληνικό.

Η Ήπειρος βρέθηκε στο επίκεντρο των καταγγελιών για αυθαιρεσίες και παρανομίες στις παραλίες, σύμφωνα με τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας MyCoast, που λειτουργεί από το Υπουργείο Οικονομικών.

Μόνο μέσα σε τρεις μήνες, η Πάργα συγκέντρωσε 400 καταγγελίες, καταγράφοντας τη χειρότερη εικόνα σε όλη την Ήπειρο. Οι περισσότερες αφορούσαν αυθαίρετη κατάληψη έκτασης (108), παρακώλυση πρόσβασης (66) και έλλειψη ναυαγοσώστη (34). Σημαντικός αριθμός καταγγελιών έγινε και για αλλοίωση της μορφολογίας της ακτής (38), ελλιπή καθαριότητα (23), ελλιπείς υποδομές (41), μη ανάρτηση πινακίδων (52) και παρακώλυση πρόσβασης σε ΑμεΑ (38).

Η Ηγουμενίτσα – Σύβοτα ακολούθησε με 90 καταγγελίες, εκ των οποίων σχεδόν οι μισές (48) για αυθαίρετη κατάληψη έκτασης. Εντοπίστηκαν επίσης προβλήματα σε ελεύθερη πρόσβαση (16), μορφολογία ακτής (9), απουσία ναυαγοσώστη (4) και καθαριότητα.

Για τις παραλίες της Πρέβεζας έγιναν 27 καταγγελίες, με τις 15 να αφορούν σε αυθαίρετη κατάληψη έκτασης. Στην πλατφόρμα δηλώθηκαν επίσης 7 περιπτώσεις από τα Γιάννενα και μία από την περιοχή του Ζηρού.

Σε όλη τη χώρα, από τα μέσα Μαΐου έως τα μέσα Αυγούστου, κατατέθηκαν 11.512 καταγγελίες, εκ των οποίων οι 9.920 ήταν ανώνυμες. Στην κορυφή της λίστας βρέθηκαν η Χαλκιδική, η Ανατολική Αττική, οι Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα.

Η πλειονότητα αφορούσε ξαπλώστρες χωρίς άδεια χρήσης αιγιαλού (7.449 περιπτώσεις), ενώ ακολουθούν εμπόδια στην πρόσβαση, αλλοίωση της μορφολογίας, απουσία ναυαγοσώστη, παρακώλυση πρόσβασης ΑμεΑ, ανεπαρκείς υποδομές και καθαριότητα.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, οι καταγγελίες φέτος είναι μειωμένες στο μισό σε σχέση με πέρυσι, γεγονός που αποδίδεται σε καλύτερη οργάνωση και αυστηρότερους ελέγχους. Οι παραβάτες αντιμετωπίζουν πρόστιμα από 2.000 έως 60.000 ευρώ.

Η εφαρμογή MyCoast είναι διαθέσιμη δωρεάν σε κινητά τηλέφωνα και tablets, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να καταγγέλλουν παρανομίες είτε επώνυμα είτε ανώνυμα.

Η Διοίκηση του e-ΕΦΚΑ ανακοινώνει ότι τη Δευτέρα, 25 Αυγούστου 2025, θα πραγματοποιηθεί η καταβολή αναδρομικών ποσών σύμφωνα με το άρθρο 34 του Ν. 5018/2023, για το χρονικό διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2021 έως 31 Μαρτίου 2023 σε 47.055 δικαιούχους συνταξιούχους που λαμβάνουν μέρισμα από τα Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, για τους οποίους έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκκαθάρισης.

Επιπλέον κατά τη διαδικασία εκκαθάρισης προέκυψαν:

Καλείστε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 67 και 67Α του ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκαν με αυτές των άρθρων 6 και 7 του ν.5056/2023, να συμμετάσχετε στην ειδική δίμηνη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου που θα διεξαχθεί δια ζώσης και ταυτόχρονα με τηλεδιάσκεψη στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημαρχιακού Μεγάρου Ηγουμενίτσας (οδός Σουλίου αρ.3), στις 3 Σεπτεμβρίου 2025 ημέρα Τετάρτη για λογοδοσία της Δημοτικής Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν.5056/2023 (Α’163) «Ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας δημοτικής αρχής - Προσθήκη άρθρου 67Α στον ν.3852/2010».

Έως την Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025 ώρα 12:00’ οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι πρόεδροι των συμβουλίων των δημοτικών κοινοτήτων και οι πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων, μπορούν να καταθέσουν εγγράφως στο προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου με έντυπο ή με email (katsimanis@1345.syzefxis.gov.gr) έως ένα (1) θέμα ο καθένας το οποίο αφορά στο έργο της δημοτικής αρχής. 

Σημαντική άνοδο παρουσίασε η θερμοκρασία την Παρασκευή 22 Αυγούστου, με τον καιρό να παραμένει γενικά αίθριος. Ωστόσο, θα σημειωθούν τοπικές καταιγίδες κυρίως στα δυτικά και στα βόρεια. Στο βόρειο Ιόνιο, στην περιοχή της Κέρκυρας, των Διαποντίων νήσων και των Παξών, αλλά και στις παραθαλάσσιες περιοχές της Ηπείρου, θα εκδηλωθούν έως το μεσημέρι έντονες βροχές και καταιγίδες. Παράλληλα, στα ηπειρωτικά θα σημειωθούν τοπικοί όμβροι τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες, ενώ το βράδυ στα δυτικά θα σχηματιστούν κατά τόπους ομίχλες.

Οι άνεμοι θα πνέουν στο Ιόνιο, στα βόρεια ηπειρωτικά και στο βόρειο Αιγαίο από νότιες – νοτιοδυτικές διευθύνσεις με ένταση 3 έως 5 μποφόρ, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές θα επικρατήσουν δυτικοί άνεμοι 4 έως 6 μποφόρ. Στα νότια τμήματα η ένταση θα φτάσει τοπικά έως και τα 6 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα σημειώσει αισθητή άνοδο στα ανατολικά και νότια ηπειρωτικά, φτάνοντας τους 37 με 39 βαθμούς και τοπικά τους 40. Στα δυτικά, τα βόρεια, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και στην Κρήτη θα κυμανθεί από 34 έως 36 βαθμούς, ενώ στην υπόλοιπη νησιωτική χώρα θα φτάσει τους 30 με 32.

Συγκεκριμένα, στη Δυτική Μακεδονία θα κυμανθεί από 17 έως 32, στην υπόλοιπη Μακεδονία και στη Θράκη από 18 έως 37, στη Θεσσαλία από 20 έως 39, στην Ήπειρο από 19 έως 34, στη Στερεά Ελλάδα από 20 έως 36, στην Εύβοια θα αγγίξει τοπικά τους 40, στην Πελοπόννησο από 21 έως 37, στα νησιά του Ιονίου από 19 έως 32, στα νησιά του Βορείου και του Ανατολικού Αιγαίου από 17 έως 36, στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα από 19 έως 34, στη Ρόδο από 24 έως 36 και στην Κρήτη από 21 έως 37, με τοπικά 38 βαθμούς Κελσίου.

Στο βόρειο Ιόνιο (στην περιοχή Κέρκυρας – Διαποντίων νήσων- Παξών) και τις παραθαλάσσιες περιοχές της Ηπείρου νεφώσεις με σποραδικές βροχές και καταιγίδες, κατά τόπους έντονες μέχρι το μεσημέρι. Στις υπόλοιπες περιοχές αρχικά γενικά αίθριος, αλλά βαθμιαία θα αναπτυχθούν τοπικές νεφώσεις στα ηπειρωτικά και θα εκδηλωθούν όμβροι κυρίως στα ορεινά. Τα φαινόμενα θα σταματήσουν από αργά το απόγευμα.

Άνεμοι: Από νότιες διευθύνσεις 3 με 5 μποφόρ και από το απόγευμα από δυτικές διευθύνσεις με την ίδια ένταση.

Θερμοκρασία: Από 18 έως 35 με 36 βαθμούς Κελσίου. Στο Ιόνιο και την Ήπειρο η μέγιστη θα είναι 5 με 6 βαθμούς χαμηλότερη.

Ο Σύλλογος Εργαζομένων Ο.Τ.Α. Νομού Θεσπρωτίας, στο πλαίσιο της οργάνωσης και ενημέρωσης των εργαζομένων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τον νέο Πειθαρχικό Κώδικα των Δημοσίων Υπαλλήλων καθώς και για την προκήρυξη της απεργίας την Πέμπτη 28 Αυγούστου, αποφάσισε την πραγματοποίηση τριών (3) Περιφερειακών Συσκέψεων.

Οι Περιφερειακές Συσκέψεις θα πραγματοποιηθούν:

Η παρουσία σας κρίνεται απαραίτητη.

Το Δ.Σ.

Με μέριμνα του Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής πραγματοποιήθηκε διακομιδη 31χρονου, ο οποίος έχρηζε άμεσης νοσοκομειακής περίθαλψης από το λιμάνι της Κέρκυρας στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας, με Περιπολικό σκάφος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.,

Η αποχώρηση της «Κιβωτού του Κόσμου» από την ακριτική Πωγωνιανή αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για ολιστική στρατηγική ανάπτυξης των ακριτικών περιοχών της Ηπείρου. Τα τελευταία χρόνια η δημογραφική συρρίκνωση, η μείωση μαθητών και η αποψίλωση κοινωνικών και εκπαιδευτικών δομών απειλούν τη βιωσιμότητα των χωριών και τη συνοχή των κοινοτήτων. Η παράταξη μας ‘Ηπειρος Όλον- Τόπος να ζεις ως αντιπολίτευση προτείνουμε:

-Επιδοτούμενη στέγαση και φορολογικά κίνητρα για νέες οικογένειες που εγκαθίστανται σε ακριτικά χωριά.

-Οικονομική στήριξη για διατροφή, μετακίνηση και συμμετοχή σε πολιτιστικά και αθλητικά προγράμματα.

-Αντιστρέφεται η τάση εγκατάλειψης των χωριών.

-Διασφαλίζεται η πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση και την κοινωνική ζωή.

-Υποστηρίζεται η βιωσιμότητα σχολείων και τοπικών δομών.

-Κίνητρα για τη δημιουργία τοπικών συνεταιρισμών για αγροτικά προϊόντα.

-Κέντρα επιχειρηματικότητας (incubators) για μικρές τεχνολογικές και κοινωνικές επιχειρήσεις σε συνεργασία με πανεπιστήμια.

-Στοχευμένο ποσό μέσω του προγράμματος «Τουρισμός για όλους» μόνο για ορεινούς όγκους και παραμεθόριες περιοχές.

-Κίνητρα για νέες καλλιέργειες ή ανάπτυξη των υφιστάμενων.

-Δημιουργεί θέσεις εργασίας στην περιοχή.

-Αξιοποιεί βιώσιμα τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους.

-Ενισχύει την τοπική οικονομία και την αυτονομία των κοινοτήτων.

-Ενισχύει την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.

3. Στήριξη της εκπαίδευσης και της τοπικής κοινωνίας Πρόταση -Επένδυση σε ψηφιακή υποδομή στα σχολεία. -Δημιουργία κοινοτικών κέντρων μάθησης για μαθητές και κατοίκους. -Πρόγραμμα μεντόρων σε συνεργασία με ιδρύματα και επιχειρήσεις.

-Κάθε σχολείο λειτουργεί ως πυρήνας ζωής και κοινωνικής συνοχής.

-Μειώνεται το χάσμα δεξιοτήτων με τα αστικά κέντρα.

-Ενθαρρύνεται η συμμετοχή των κατοίκων στην εκπαίδευση και την κοινωνική ζωή.

-Μειώνονται τα έξοδα μετακίνησης σε αστικά κέντρα για φροντιστηριακή εκπαίδευση.

-Μετατροπή κενών κτιρίων (π.χ. της «Κιβωτού») σε πολυχώρους παιδείας, πολιτισμού και μικρών επιχειρήσεων.

-Δυνατότητα φιλοξενίας εκπαιδευτικών και κοινωνικών προγραμμάτων.

-Φιλοξενία digital nomage.

-Διατηρεί τη ζωντάνια της περιοχής.

-Δημιουργεί υποδομές για νέες δραστηριότητες και τοπικές επιχειρήσεις.

-Ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την εκπαίδευση χωρίς μεγάλα έργα υποδομής.

-Δωρεάν ή επιδοτούμενη μεταφορά μαθητών και εργαζομένων.

-Βελτίωση οδικών και ψηφιακών υποδομών.

-Υποστήριξη κινητών υπηρεσιών (π.χ. βιβλιοθήκες, ιατρικές μονάδες).

-Ενισχύει τη σύνδεση με τα αστικά κέντρα χωρίς να αναγκάζει οικογένειες να μετακινηθούν.

-Υποστηρίζει σχολεία και τοπική οικονομία.

-Μειώνει την κοινωνική απομόνωση και ενισχύει τη βιωσιμότητα των χωριών.

Η Περιφέρεια Ηπείρου οφείλει να σταματήσει τις αποσπασματικές λύσεις και να χαράξει ολιστική στρατηγική για τις ακριτικές περιοχές, που συνδέει εκπαίδευση, κοινωνική στήριξη και βιώσιμη οικονομία. Το κλείσιμο της «Κιβωτού», αλλά και άλλων δομών εκπαίδευσης, δεν πρέπει να είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, πρέπει να γίνει αφορμή για δράση που θα διασφαλίσει το μέλλον των παιδιών και των κοινοτήτων μας. Δεν μπορούμε να μείνουμε θεατές μιας συνεχιζόμενης καταστροφής της Ελληνικής επαρχίας πρέπει γίνουμε πρωταγωνιστές της βιωσιμότητας και της ανάπτυξης της.

Όταν μέσα σε μια εξαετία, οι ήδη υψηλές τιμές ανεβαίνουν 40% ή 45% ή 50%, είναι προφανές ότι η μπάλα παίζεται, πλέον, σε άλλο γήπεδο, με άλλους κανόνες.

Ο λόγος για τις εξοχικές κατοικίες, που άλλοτε ήταν συνυφασμένες με την αποκαλούμενη “μεσαία τάξη”, αλλά πλέον είναι προνόμιο των “βαριών” πορτοφολιών, που συνήθως είναι αλλοδαπής προέλευσης. Αν και ακόμα και στα γνωστά, παραθαλάσσια θέρετρα της Αττικής οι τιμές έχουν ξεφύγει (π.χ. πάνω από 2.500 ευρώ/τμ η μέση ζητούμενη τιμή στη Ν. Μάκρη), εκεί που πραγματικά οι τιμές έχουν εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, είναι τα νησιά, κυρίως του Αιγαίου, ξεπερνώντας ακόμα και τα 7.000 ευρώ/τμ!

Ποιοι αγοράζουν; Σύμφωνα με την έρευνα του Spitogatos Insights, οι top επενδυτές στην εγχώρια αγορά εξοχικής κατοικίας είναι οι Αμερικανοί, οι Γερμανοί, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι ξένες επενδύσεις συνολικά στην αγορά ακινήτων, έφτασαν πέρσι στα 2,750 δισ ευρώ, ενώ στο α’ 3μηνο του 2025 διαμορφώνονται στα 357 εκατ. Ευρώ, με μια τάση “φρεναρίσματος”. Γιατί αγοράζουν; Γιατί πολύ απλά ειδικά οι ελληνικές εξοχικές κατοικίες, αν και ακριβές για τις δικές μας τσέπες, παραμένουν φτηνότερες σε σχέση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, άρα πιο ελκυστικές για χώρες με μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό το ζωηρό και έμπρακτο ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών, ώθησε και συνεχίζει να ωθεί προς τα πάνω τις τιμές.

Στα νησιά του Ιονίου, η μέση ζητούμενη τιμή (ΜΖΤ) πώλησης κατοικιών αυξήθηκε κατά 49,3% την περίοδο 2019-2025, φτάνοντας σήμερα (2ο τρίμηνο 2025) τις 2.389 €/τ.μ. Στην Κρήτη, η άνοδος είναι επίσης θεαματική, με τη ΜΖΤ να διαμορφώνεται στις 2.105 €/τ.μ., καταγράφοντας αύξηση 40,4% σε σχέση με το 2019. Τα νησιά του Αιγαίου συνεχίζουν να σημειώνουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις, με τη ΜΖΤ πώλησης κατοικίας το 2025 να φτάνει τις 2.778 €/τ.μ., αυξημένη κατά 38,9% από το 2ο τρίμηνο του 2019.

Το πραγματικό... πάρτι έχει στηθεί στα νησιά των Κυκλάδων, που αποτελούν πόλο έλξης για τους ξένους, όντας συνυφασμένες με το “ήλιος- θάλασσα”.

Κατά το 2ο τρίμηνο του 2025, τα περισσότερα Κυκλαδονήσια καταγράφουν αυξήσεις στις ΜΖΤ πώλησης κατοικιών, με εξαίρεση τη Νάξο, τη Σέριφο και τη Σίκινο, όπου οι τιμές παραμένουν σχετικά σταθερές σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Σημαντική ετήσια άνοδος, άνω του 20%, παρατηρείται σε Αντίπαρο και Φολέγανδρο, συγκριτικά με το 2ο τρίμηνο του 2024. Τα ακριβότερα νησιά των Κυκλάδων την ίδια περίοδο είναι η Μύκονος, η Αντίπαρος και η Πάρος, με τις τιμές να κλιμακώνονται πέρα από τις 5.000 ευρώ/τμ.

Σε υψηλά επίπεδα διαμορφώνονται οι τιμές και στα νησιά του Αργοσαρωνικού, αφού ο συνδυασμός της φυσικής ομορφιάς με την κοντινή απόσταση από την Αθήνα, είναι καταλυτικός. Η Ύδρα είναι το πιο ακριβό νησί της περιοχής για αγορά κατοικίας, με τη μέση ζητούμενη τιμή (ΜΖΤ) πώλησης να βρίσκεται στις 6.500 €/τ.μ. Εστιάζοντας στην κτηματαγορά των Σποράδων και ειδικότερα στην αγορά κατοικίας, παρατηρείται θεαματική αύξηση της μέσης ζητούμενης τιμής (ΜΖΤ) για κατοικίες προς πώληση, άνω του 30%, στην Αλόννησο κατά το 2ο τρίμηνο του 2025 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, με τη ΜΖΤ να φτάνει τις 2.672 €/τ.μ. Η Σκιάθος παραμένει το ακριβότερο νησί των Σποράδων, με τη ΜΖΤ πώληςη να ανέρχεται στις 3.273 €/τ.μ.

Τα Δωδεκάνησα αποτελούν έναν ακόμη δημοφιλή προορισμό για πολλούς επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, χάρη στην πλούσια φυσική ομορφιά και την ιστορική τους κληρονομιά. Παράλληλα, διαθέτουν πολυάριθμα ελκυστικά σημεία για αγορά κατοικίας. Στην κορυφή των πιο ακριβών νησιών των Δωδεκανήσων κατατάσσεται η Πάτμος, ενώ ακολουθεί η Σύμη, με ΜΖΤ πώλησης κατοικίας στις 3.043 €/τ.μ., μετά από σημαντική ετήσια αύξηση άνω του 30%. Αξιοσημείωτη ετήσια αύξηση στη ΜΖΤ πώλησης κατοικίας κατά το 2ο τρίμηνο του 2025 σημειώθηκε και στην Κάλυμνο. Τα δημοφιλέστερα νησιά των Δωδεκανήσων για τους δυνητικούς αγοραστές από την Ελλάδα και το εξωτερικό που αναζητούν κατοικία προς πώληση είναι η Ρόδος, η Κως και η Κάλυμνος.

Η Ικαρία, γνωστή για τις πολιτιστικές της εκδηλώσεις, τις παραδοσιακές γιορτές και τον μοναδικό τρόπο ζωής που συνδέεται με τη μακροζωία, παραμένει το νησί του Βορείου Αιγαίου με τις υψηλότερες μέσες ζητούμενες τιμές (ΜΖΤ) κατοικιών προς πώληση. Αντίθετα, η Σάμος καταγράφει τις πιο προσιτές τιμές για αγορά κατοικίας, με ΜΖΤ στα 950 €/τ.μ. Όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου παρουσίασαν αυξήσεις στις MZT πώλησης, με τη Χίο όμως να σημειώνει τη μεγαλύτερη άνοδο (+7,1%).

Το πιο ακριβό σημείο της Κρήτης για αγορά κατοικίας αποτελεί η Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) Χανίων, όπου σημειώθηκε σημαντική ετήσια αύξηση της ΜΖΤ πώλησης κατοικιών, της τάξης του 22% κατά το 2ο τρίμηνο του 2025. Στην αντίπερα όχθη, οι οικονομικότερες επιλογές εντοπίζονται στην ΠΕ Ηρακλείου.

Η Εύβοια, πέρα από το ότι αποτελεί το 2ο μεγαλύτερο νησί της χώρας, προσφέρει πολλούς προορισμούς για καλοκαιρινές διακοπές αλλά και για εξορμήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με εύκολη πρόσβαση ακόμη και με το αυτοκίνητο. Η δημοφιλία του νησιού παραμένει σταθερή, γεγονός που αντανακλάται και στις αυξήσεις των ζητούμενων τιμών σε πολλούς προορισμούς, όπως τα Στύρα, το Μαρμάρι και η Κύμη, με τη μεγαλύτερη άνοδο, λίγο πάνω από 15%, να καταγράφεται στα Στύρα. 

Σε αναζήτηση κατοικίας βρίσκονται εδώ και λίγο καιρό οι φοιτητές που πέρασαν σε σχολές μακριά από το σπίτι τους. Η μετατροπή διαμερισμάτων σε καταλύματα Airbnb αλλά και τα ακριβά ενοίκια βάζουν εμπόδια σε γονείς και παιδιά, ιδιαίτερα στις μεγάλες και στις τουριστικές πόλεις.

Δυσκολότερη και ακριβότερη είναι η αναζήτηση φοιτητικής στέγης σε τουριστικές περιοχές καθώς στην πλειονότητα τους τα μικρά διαμερίσματα διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση.

Ο Θέμης Μπάκας, πρόεδρος κτηματομεσιτικού δικτύου E-real estates, σημειώνει ότι «στα Χανιά για 35-45 τμ ξεκινάμε από 500 ευρώ».

Στο λιγότερο τουριστικό Ηράκλειο για αντίστοιχα τετραγωνικά το μέσο ζητούμενο μίσθωμα είναι στα 400 ευρώ.

Ο Κώστας Αράπογλου, μεσίτης στο Ηράκλειο διευκρινίζει ότι «13. 46.56 αναφέρει ότι «μπορούν να ψάξουν και να βρουν εκτός των κέντρων των πόλεων πιο εύκολα, ή να νοικιάσουν από Οκτώβριο μέχρι Μάιο».

Στην Αθήνα τα ζητούμενα μισθώματα για μικρά διαμερίσματα έχουν αυξηθεί κατά 10% σε σχέση με πέρυσι.

Ο κ. Μπάκας προσθέτει ότι «έως 50 τμ , 7 στα 10 έχουν ζητούμενο μίσθωμα πάνω από 500 ευρώ».

Σύμφωνα με τους μεσίτες, η πιο ακριβή περιοχή για τους φοιτητές ενδέχεται να είναι η Κέρκυρα. Για να βρει κάποιος σπίτι στο κέντρο θα χρειαστεί να πληρώσει ακόμα και 750 ευρώ για 50 τετραγωνικά.

Μετατόπιση και ανακατανομή της τρίμηνης θερινής κατανάλωσης των περίπου 7 δισ. ευρώ από το εμπόριο στις υπηρεσίες διαπιστώνει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Βασίλης Κορκίδης.

Ο κ. Κορκίδης σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ σχετικά με την πορεία των θερινών εκπτώσεων, οι οποίες λήγουν στο τέλος Αυγούστου, ανέφερε τα εξής παρακάτω:

«Ενώ η συνολική εικόνα του λιανικού εμπορίου παρουσιάζει βελτίωση με ελαφρά ανοδική τάση, ύστερα από περίπου δύο χρόνια καθοδικής πορείας, δυστυχώς αυτό δεν ισχύει σε πολλούς εμπορικούς κλάδους και για τις περισσότερες πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις λιανικής.

Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία στοιχεία του ΙΟΒΕ και ενώ οι εκπτώσεις βαίνουν τυπικά προς το τέλος τους, τα ταμεία των εμπόρων δείχνουν να είναι φτωχότερα φέτος από το ίδιο χρονικό διάστημα πέρυσι.

Η εικόνα των θερινών εκπτώσεων είναι αρνητική, και δεν μπορεί να αναστραφεί με σχεδόν μία εβδομάδα να υπολείπεται μέχρι το τέλος Αυγούστου. Οι φετινές εκπτώσεις ανέδειξαν το έλλειμμα στο διαθέσιμο εισόδημα, τη μειωμένη αγοραστική δύναμη, τις λιγότερες αυθόρμητες αγορές και τη πτώση τής κατά κεφαλήν κατανάλωσης, που άλλωστε υπολείπεται κατά 19% από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Επίσης, φέτος παρατηρήθηκε εντονότερα η μετατόπιση και ανακατανομή της τρίμηνης θερινής κατανάλωσης των περίπου 7 δισ. ευρώ από το εμπόριο στις υπηρεσίες σε ποσοστό ανάλογο με τη μείωση που κατέγραψε η λιανική στην ένδυση-υπόδηση, τα είδη σπιτιού, τις ηλεκτρικές συσκευές, τα έπιπλα, και άλλα διαρκή αγαθά.

Οι Έλληνες καταναλωτές επέλεξαν φέτος στις καλοκαιρινές εκπτώσεις, αντί για καταναλωτικά προϊόντα, να «αγοράσουν διακοπές». Προηγήθηκαν οι λογαριασμοί, τα μπάνια και ακολούθησαν οι αγορές. Στον ιδιωτικό τομέα το επίδομα αδείας ύψους 1,6 δισ. ευρώ στη πλειονότητα του πήγε σε εισιτήρια και διαμονή σε τουριστικούς προορισμούς.

Η επιδείνωση του φετινού τζίρου εκτιμάται σε πρώτη εκτίμηση των τοπικών εμπορικών συλλόγων χαμηλότερα έως και 20%, ενώ οι προσδοκίες της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, καταγράφουν τη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων εννέα μηνών.

Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους κατά τους προσεχείς 12 μήνες φαίνεται να επιδεινώνονται, με σχεδόν το 60% να φοβάται ή να αναμένει ελαφρά ή αισθητή χειροτέρευση, δηλαδή μια εκτίμηση, που εκτός από τις τρέχουσες θα επηρεάσει και τις μελλοντικές αγορές τους».

Τελικά, όπως σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, ούτε οι καλοκαιρινές εκπτώσεις δεν κατάφεραν να λειτουργήσουν ως “αντίδοτο” στον πληθωρισμό, που συνεχίζει να προβληματίζει σοβαρά τα νοικοκυριά και να επιδρά αρνητικά στην ελληνική αγορά.

Το ταξίδι με το τρένο σε σύγκριση με το αεροπλάνο κατά μήκος της Ευρώπης είναι ακριβότερο στο 54% των περιπτώσεων, σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσίευσε σήμερα η Greenpeace Europe.

Η μη κυβερνητική οργάνωση ανέλυσε 109 διασυνοριακά ταξίδια και 33 ταξίδια μέσα στην ίδια χώρα. Σε όλες τις περιπτώσεις, το δρομολόγιο με τρένο ήταν «λογικά» εφικτό, είτε κατά τη διάρκεια της ημέρας είτε κατά διάρκεια της νύχτας.

Το τρένο είναι έως και 26 φορές ακριβότερο σε σύγκριση με το αεροπλάνο, σύμφωνα με τις συγκρίσεις που έκανε η Greenpeace, η οποία επικαλείται το ακραίο παράδειγμα μιας διαδρομής Βαρκελώνη-Λονδίνο, που έχει κλειστεί πριν από έναν μήνα: 389 ευρώ για το τρένο έναντι 14,99 ευρώ για το αεροσκάφος.

«Είναι σαφές πως οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να πάρουν το αεροπλάνο για να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, ακόμα κι όταν υπάρχει μια προσιτή σιδηροδρομική σύνδεση», επισημαίνει η περιβαλλοντική μκο.

Η Γαλλία είναι η χώρα όπου τα διασυνοριακά σιδηροδρομικά ταξίδια είναι ακριβότερα σε σύγκριση με τις πτήσεις, όπου «το 95% όλων των δρομολογίων ήταν ακριβότερο τουλάχιστον 6 στις 9 ημέρες», σύμφωνα με την ίδια έκθεση.

Τα νυχτερινά τρένα συνιστούν, σύμφωνα με τη ΜΚΟ, «την καλύτερη επιλογή για τις διαδρομές μεγάλης απόστασης που σέβονται το κλίμα», ακόμα κι αν είναι «σε γενικές γραμμές ακριβότερες» από τις πτήσεις χαμηλού κόστους.

Η Greenpeace ελπίζει οι σιδηροδρομικές μεταφορές να γίνουν «συστηματικά φθηνότερες σε όλες τις διαδρομές κατά μήκος της Ευρώπης» και καταγγέλλει το γεγονός ότι η κηροζίνη δεν φορολογείται, την ώρα που «οι σιδηροδρομικές εταιρείες υπόκεινται σε φόρους για την ενέργεια, σε ΦΠΑ και σε υψηλά τέλη πρόσβασης σε πολλές χώρες».

Αντιθέτως, σε εθνική κλίμακα, οι σιδηροδρομικές συνδέσεις είναι λιγότερο ακριβές από εκείνες με το αεροπλάνο για ένα «70% εξ αυτών», σύμφωνα με την Greenpeace Europe.

Το τρένο είναι ένα από τα μέσα μεταφοράς με τις λιγότερες εκπομπές CO2 ανά επιβάτη-χιλιόμετρο, σε αντίθεση με το αεροπλάνο που είναι πιο ρυπογόνο.

Η ένοπλη αντίσταση των Ελλήνων ενάντια στους Οθωμανούς, μετά από μία περίοδο σκληρών συγκρούσεων, κατά τον 15ο και τον αρχόμενο 16ο αι., αλλάζει χαρακτήρα. Οι κατακτημένοι Έλληνες καταφεύγουν μαζικά στις ορεινές περιοχές και αναπτύσσεται ένα νέο είδος ενόπλων, οι «κλέφτες», σύντομα δε, από τα μέσα του 17ου αι., οι αρματολοί. Ορισμένες περιοχές, ορεινές και ναυτικές, καθίστανται εν τοις πράγμασι ιδιαίτερες «επικράτειες» ή μικροεπικράτειες, όπως θα υπαινιχθεί ο Κανταρτζής. Η Μάνη, η Χιμάρα, τα Ψαρά, το Σούλι, τα Σφακιά, τα Άγραφα, ο Ταΰ­γετος, ο Όλυμπος[1], αποτελούν μερικές από αυτές τις εστίες μιας ένοπλης «δυαδικής εξουσίας», οι οποίες ενισχύονται καθ’ όλον τον 18ο αι. και σταδιακώς επιχειρούν να ενταχθούν σε ένα ενιαίο επαναστατικό σώμα, όπως θα κάνουν ήδη στη διάρκεια των Ορλωφικών και κατ’ εξοχήν στη διάρκεια της Επανάστασης.

Σταδιακώς, μέσα από τη διαδικασία της σύγκρουσης με τους Οθωμανούς, και τη διαμόρφωση μιας ισχυρής λαϊκής παράδοσης –το πλήθος των δημοτικών τραγουδιών που εξυμνούν τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων ενόπλων–, μέσα από την ισχυρή θρησκευτική συνείδηση των ορεινών ή νησιωτικών πληθυσμών, τέλος μέσα από τη συμμετοχή σε κοινούς επαναστατικούς αγώνες, από το 1770 και μετά, οι ένοπλοι Έλληνες μεταβάλλονται, από κλέφτες και αρματολούς[2], σε επαναστατικές δυνάμεις με εθνική συνείδηση, σε αυτές που προσβλέπει ο Ρήγας στον Θούριο και τα επαναστατικά άσματά του.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποτελεί ίσως το αρχέτυπο αυτού του μετασχηματισμού. Γεννήθηκε το 1770, μέσα στην επανάσταση, «εἰς ἕνα βουνό, εἰς ἕνα δένδρο ἀποκάτω»[3].

Ἐ­γεν­νή­θη­κα στα 1770. Ὅ­ταν ἐ­γλύ­τω­σα ἀ­πὸ τὴν Κα­στά­νιτ­ζα εἴ­μουν χρό­νων 10. Δι­α­μο­νὴ Μά­νης χρό­νι­α 2. Εἰς τὴν Ἁ­λω­νί­σθε­να χρό­νι­α 3. Εἰς τὰ Σαμ­πά­σι­κα χρό­νι­α 12. Ἐ­πο­χὴ τῆς νε­ό­τη­τος, 5 χρό­νι­α ἀ­νύ­παν­δρος καὶ ἄλ­λους 7 χρό­νους ὑ­παν­δρευ­μέ­νος· 27 χρό­νους εἴ­χα ὅ­ταν μὲ ἐ­πρω­το­κυ­νή­γη­σαν. Ἀρ­μα­τω­λὸς καὶ κλέφ­της ἀλ­λη­λο­δι­α­δό­χως χρό­νι­α 5. Φερ­μά­νι Βα­σι­λι­κὸ δι­ὰ ἐμένα καὶ τὸν Πε­τι­με­ζὰ στὰ 1802. Τὸ δεύ­τε­ρο φερ­μά­νι τὸν Ἰ­α­νου­ά­ρι­ον 1806, καὶ τὸ Πα­τρι­αρ­χι­κὸ Συ­νο­δι­κό. 36 χρό­νων ἤ­μουν ὅ­ταν ἐ­πή­γα εἰς τὴν Ζά­κυν­θο. 50 χρό­νους εἴ­χα ὅ­ταν ἐβ­γῆ­κα εἰς τὴν ἐ­πα­νά­στα­σι.

Ο Μακρυγιάννης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Νικηταράς, ο Καραϊσκάκης, έχουν μια ανάλογη διαδρομή. Προφανώς, ο Κολοκοτρώνης χρημάτισε και «κλέφτης», δηλαδή λήστευε και Έλληνες – όχι μόνο τους Τούρκους. Προφανώς χρημάτισε και «κάπος», ερχόταν σε συνδιαλλαγή με τους Οθωμανούς και επέβαλλε την τάξη. Πολλοί άλλοι ήταν ενταγμένοι στις στρατιωτικές δυνάμεις του Αλή, όπως ο Ανδρούτσος, ο Καραϊσκάκης, ο Αθανάσιος Διάκος. Πολλοί έρχονταν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους για την κατάληψη των αρματολικιών ενώ, συχνά-πυκνά, υπέγραφαν «καπάκια»[4] (συμφωνίες) με τους κατακτητές.

Κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί θεώρησαν αυτές τις πρακτικές ασυμβίβαστες με την ύπαρξη εθνικής συνείδησης. Όμως, στην πραγματικότητα, όπως όλοι οι Έλληνες, ήταν και αυτοί υπήκοοι των Οθωμανών, ικανοί για πράξεις ηρωισμού αλλά και πράξεις απεχθείς, ακόμα και αποτρόπαιες[5]. Οι Μανιάτες, π.χ., στην κατάληψη της Τριπολιτσάς, ξεγύμνωσαν ακόμα και τους Έλληνες. Όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι ταυτόχρονα ήταν αδάμαστοι πολεμιστές και πολλοί προσέφεραν αφειδώλευτα τη ζωή τους στον αγώνα.

Σε αυτό το εγχείρημα της «αποδόμησης των εθνικών μύθων», προνομιακή θέση κατέχει και η κατάρριψη του «μύθου» των Σουλιωτών[6]. Η αποδομητική σχολή θέλει να καταδείξει, αν χρειαστεί βιάζοντας τα ιστορικά στοιχεία, πως οι Σουλιώτες δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πρωτόγονες φάρες, αλβανικής καταγωγής και γλώσσας, οι οποίες δεν διέθεταν κάποια εθνική ή έστω πρωτοεθνική συνείδηση.

Οι Σουλιώτες[7]

Γύρω στα 1600, πολλοί χριστιανοί ίδρυσαν το χωριό Σούλι, στα Κασσιώπεια όρη, 100 χλμ. ΝΑ των Ιωαννίνων, σε ένα μικρό οροπέδιο, 600 μέτρα πάνω από την κοίτη του Αχέρoντα[8]. Τότε είχαν ενταθεί οι πιέσεις στους χριστιανούς αγρότες και ο κεφαλικός φόρος είχε ανέβει από τα 40 άσπρα ετησίως, το 1574, στα 150 το 1596, και στα 240 το 1630[9] ενώ είχαν πολλαπλασιαστεί οι εξισλαμισμοί.

Οι εξεγερμένοι αγρότες, που εκστράτευσαν μαζί με τον Διονύσιο Φιλόσοφο, το 1611, στα Γιάννενα, προέρχονταν στο μεγαλύτερο μέρος τους από τα χωριά της Παραμυθιάς και, μετά την αποτυχία της εξέγερσης, σκορπίστηκαν στα βουνά, και το Σούλι, ενώ αυξήθηκε και η μετανάστευση προς τα Ιόνια Νησιά[10]. Από τη συρροή καταδιωκόμενων ή εξεγερμένων πληθυσμών –«κατέφυγον εἰς Σούλιον ἅπαντες οἱ λίθον ξηρὸν ἀντὶ δούλου θανάτου ἀσμένως προαιρούμενοι»– μέχρι το 1740, στην ίδια δύσβατη περιοχή, δημιουργήθηκαν τρία ακόμα χωριά, Κιάφα, Σαμονίβα και Αβαρίκο –το «Τετραχώρι»– ενώ, στους πρόποδες και στις πλαγιές των Κασσιώπειων ορέων, βρίσκονταν άλλα εφτά χωριά, κυριευθέντα διά των όπλων μετά το 1744. Τα έντεκα χωριά, της «Σουλιώτικης Συμπολιτείας», είχαν πληθυσμό 6.000 κατοίκους – 2.000 ήταν οι πολεμιστές. Επί πλέον, έως το 1760, είχαν απελευθερώσει 66 χωριά ακόμα[11] –τα λεγόμενα «παρασουλιώτικα»– και, τα 77 χωριά συγκροτούν έναν νέο (ημι)αυτόνομο σχηματισμό, στην καρδιά της οθωμανικής κυριαρχίας[12].

Η κοινωνική οργάνωση των Σουλιωτών διατηρούσε ως πρωταρχικό κύτταρο την οικογένεια, ενώ περισσότερες οικογένειες συγκροτούσαν φάρες. Τα 47 γένη μέσω των αρχηγών ή των αντιπροσώπων τους διατηρούσαν μία μορφή γερουσίας[13]. Όταν όμως επρόκειτο να ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις συγκαλούνταν συνέλευση όλων των αρρένων από το σύνολο των χωριών[14].

Από τα Ορλωφικά στον «πόλεμο των Τριών Ιμπερίων»

Η ύπαρξη αυτής της ανυπότακτης κοινότητας, στην καρδιά της Ηπείρου, ανησυχούσε ιδιαίτερα την Πύλη. Από τα τέλη του 17ου αι., αρχίζουν οι επιθέσεις, που αποκρούσθηκαν όλες και, κάποιες φορές, οι Σουλιώτες κατεδίωξαν τους Τούρκους μέχρι τα Γιάννενα. Πριν τον Αλή πασά, αριθμούνται έξι αχρονολόγητες και δύο χρονολογημένες μεγάλες αναμετρήσεις[15] – η σπουδαιότερη το 1772, στα Ορλωφικά,[16].

Αλλά ο μεγάλος αντίπαλός τους, μετά το 1787, ήταν ο νέος πασάς των Ιωαννίνων, ο Αλής, ο οποίος, για να επεκτείνει την (ημι)αυτόνομη εξουσία του, δεν μπορούσε να ανεχτεί την ύπαρξη ελληνικής αντιεξουσίας στην Ήπειρο, οι δε πρώτες επιθέσεις του είναι άμεσα συνδεδεμένες με τον πόλεμο του 1787-1792. Η εκστρατεία που οργάνωσε ο Αλής έληξε άδοξα, καθώς ο Χασάν Ιμπραήμ-αγάς «επήλθε κατά του Σουλίου λαύρος και γαύρος, αλλά συντριβείς απήλθε μαύρος και άραχνος».

Αμέσως μετά το τέλος του ρωσοτουρκικού πολέμου, το 1792, ο Αλής πραγματοποιεί ο ίδιος εκστρατεία εναντίον του Σουλίου και ο Άγγλος διπλωμάτης, Γουίλιαμ Ήτον (William Eton), παραθέτει περιγραφή του διερμηνέα των Γάλλων, ο οποίος βρισκόταν στο παλάτι των Ιωαννίνων.

«Ο πασάς επιτέθηκε στην Κιάφα, αλλά οπισθοχώρησε τρεις φορές με μεγάλες απώλειες… Ο Μπότσαρης άφησε 400 άνδρες στο οχυρό της Τρύπας και έστειλε 400 άλλους να στήσουν ενέδρα στο δάσος. Όταν είδε ότι ο εχθρός, που έφθανε τις 4.000, προχωρούσε, χτύπησε ένα κουδούνι, το σύνθημα της γενικής επίθεσης. Η ενέδρα δεν άφηνε καμία δυνατότητα για οπισθοχώρηση. Ήταν εκτεθειμένοι από παντού στα πυρά των Σουλιωτών, οι γυναίκες από τις ράχες κυλούσαν κάτω μεγάλες πέτρες (και) εκτός από τους 140 που παραδόθηκαν, όλοι οι άλλοι σκοτώθηκαν. Ο πασάς μόλις σώθηκε και έσκασε δύο άλογα…και, φοβούμενος για την ασφάλεια της πρωτεύουσάς του, έστειλε έναν Δεσπότη να προτείνει ειρήνη»[17].

Αυτή την ιστορική σύγκρουση, έχει απαθανατίσει σχετικό δημοτικό τραγούδι:

Αρ­βα­νι­τιὰ μα­ζώ­χτη­κε, πά­γει τὸ Κα­κο­σού­λι.[ ]

Ὁ Κου­τσο­νί­κας χού­ϊ­α­ξεν ἀ­πὸ τὸν Ἀ­βα­ρί­κο.

«Μην τὸ φο­βᾶ­σαι πα­πα­διά, ςτὸ νοῦ σου μὴ τὸ βά­νῃς

τώ­ρα νὰ δγὴς τὸν πό­λε­μο, τὰ κλέ­φτι­κα ντου­φέ­κια

πῶς πο­λε­μοῦν ἡ κλε­φτου­ριὰ κι αὐ­τ’ οἱ Κα­κο­σου­λι­ῶ­τες».

[ ] κι ὁ Μπό­τσα­ρης ἐ­φώ­να­ξε μὲ τὸ σπα­θὶ ςτὸ χέ­ρι

«Έ­λα πα­σᾶ τί κά­κι­ω­σες καὶ φεύ­γεις μὲ μεν­ζί­λι!

Γύρ­να ἐ­δῶ στὸν τό­πο μας· ςτὴν ἔ­ρη­μη τὴν Κιά­φα

ἐ­δῶ νὰ στή­σεις τὸ θρο­νὶ σου νὰ γί­νεις καὶ σουλ­τά­νος» [18].

Η ασφυξία του Σουλίου

Όμως μετά από δεκατέσσερα χρόνια άοκνων προσπαθειών, ο Τεπελενλής θα κατορθώσει να εκδιώξει τους Σουλιώτες. Αρχικώς, τον Οκτώβριο του 1798, κατέλαβε τη γαλλοκρατούμενη Πρέβεζα και κατέσφαξε τους κατοίκους της, με τραγικές συνέπειες για τους Σουλιώτες, μια και οι κύριοι σταθμοί ανεφο­διασμού τους ήταν η Πρέβεζα και η Πάργα.

Ακολούθησε η απώλεια των περισσότερων παρασουλιώτικων χωριών και η κατασκευή φρουρίων περιμετρικά του Σουλίου. Τον Ιούνιο του 1800, ο πασάς, εφοδιασμένος με σουλτανική διαταγή, επιχείρησε νέα επίθεση επικεφαλής 15.000 ανδρών και, παρόλο που απέτυχε να καταλάβει το Σούλι, ολοκλήρωσε την περικύκλωσή του. Η Πάργα αποφεύγει πλέον να εφοδιάσει τους Σουλιώτες, οι οποίοι απευθύνονται για βοήθεια στην Επτάνησο Πολιτεία και, σε επιστολή τους, πασχίζουν απελπισμένα να πείσουν τους Ρώσους για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός ενιαίου μετώπου.

Τορα οτι να ορισετε καμετε. [ ]. Ε­μης σιμερα και αβριο το ασκερι το εχουμε απανου μας. Δησκολα θελα μας ματαηδητε αν δεν μας κηβερνισετε. [ ] απο την Χριστιανοσίνη δεν εφανηκε εργα Χριστιανοσινης.[ ] Μηνα εμης τον έχομε τον Τουρκον οχτρον και η αφεντια σας τον εχετε φιλον;.. [19]

Σε άλλη επιστολή, προς στις αρχές της Κέρκυρας, συνδέουν για πολλοστή φορά την τύχη τους με το σύνολο των Ελλήνων (των «Ρωμαίων»)[20].

ο σκοπος του Αλη πασα και ολον των Τουρκων ειναι να χαλασουν ολους τους Ρωμαιους που βρισκονται εις την Ρουμελη και πασκουν με κάθε τροπον να λαβουν τον τοπον μας ὅπου ειναι δυνατος.

1 Αλοναρίου 1800 από Σουλη.

Στις απεγνωσμένες προσπάθειές τους για βοήθεια, αποστέλλουν τον Περραιβό στο Παρίσι, να ζητήσει τη βοήθεια του Ναπολέοντα ενώ, απευθύνουν επιστολή ακόμα και στον Κοραή, , ο οποίος όμως τους καλεί να αντέξουν μόνοι, με τη βοήθεια του Θεού και του «ἐ­ξολοθρευτὴ ἀγγέλου» του, διότι δεν υπήρχαν ευρωπαϊκές δυνάμεις πρόθυμες να τους συνδράμουν:[21].

Οι Σουλιώτες είχαν μείνει χωρίς συμμάχους. Στην Ευρώπη, πρυτανεύει η στρατηγική της ακεραιότητας της οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι Έλληνες υποχρεώνονται, δια πυρός και σιδήρου, να δράσουν αυτόνομα: οι Σουλιώτες, ο Ρήγας, ο Ζαχαριάς, ο Βλαχάβας, ο Νικοτσάρας, ο Καραΐσκος, ο Κατσαντώνης, κ.ά, θα πληρώσουν με το αίμα τους τη νέα διεθνή συγκυρία, θα μεταβληθούν στο προζύμι μιας συνειδητοποίησης που θα πάρει σάρκα και οστά με την Επανάσταση.

Το τέλος

–Ἄχ, τὶ μαντάτα νὰ σᾶς πῶ; τὶ νὰ σᾶς μολογήσω;

Πῆραν τὸ Σούλι, πήρανε κι’ αὐτὸ τὸν Ἀβαρίκο,

Πῆραν τὴν Κιάφα τὴν κακή, πῆραν καὶ τὸ Κιοῦγκι

Κ’ ἔκαψαν τὸν καλόγερο μὲ τέσσαρες νομάτους[22].

Εν τέλει, τον Σεπτέμβριο του 1803, οι Τούρκοι μπαίνουν στο Σούλι, με προδοσία του Πήλιου Γούση, του οποίου ο Αλής κρατάει όμηρο τον γαμπρό. Οι Σουλιώτες συμπτύσσονται στην εκκλησία του Αγίου Δονάτου, ενώ ο καλόγερος Σαμουήλ, με εξακόσιους μαχητές, κρατάει το κάστρο της Αγίας Παρασκευής, στο Κούγκι.

Στις 12 Δεκεμβρίου, υπογράφεται η συνθηκολόγηση, σύμφωνα με την οποία θα επέστρεφαν 30 όμηροι από τα Γιάννενα, οι Σουλιώτες θα αποχωρούσαν για την Πάργα με τα όπλα τους.[23] Δύο χιλιάδες Σουλιώτες, με αρχηγούς τους Φώτο Τζαβέλα, Δήμο Δράκο, και Τζίμα Ζέρβα, κατευθύνονται προς την Πάργα. Άλλοι χίλιοι περίπου, με αρχηγούς τον Κίτσο Μπότσαρη και τον Κουτσονίκα, φεύγουν για το Ζάλογγο. Μικρότερες ομάδες φεύγουν για το Βουλγαρέλι και άλλα κοντινά χωριά.

Και ενώ η κολώνα του Τζαβέλα έχει φτάσει στην Πάργα, εκείνη του Κίτσου Μπότσαρη και του Κουτσονίκα χτυπιέται στα στενά του Ζαλόγγου από τον Βελή και, στις 17 Δεκεμβρίου 1803, εξήντα Σουλιώτισες θα πέσουν από τους βράχους του Ζαλόγγου, αφού πρώτα έριξαν στο βάραθρο τα ίδια τα παιδιά τους, προτιμώντας το θάνατο από την ατίμωση. Η Αγία Παρασκευή και το Κούγκι, ανατινάζονται από τον Σαμουήλ στις 16 ή 17 Δεκεμβρίου.

Ο κύριος όγκος των Σουλιωτών θα διοχετευθεί στην Κέρκυρα, και μθα ζουν σε άθλιες συνθήκες, ενώ οι Ρώσοι προέβησαν, τον Μάρτιο του 1805, στη σύσταση στρατιωτικού σώματος, επανδρωμένου με Σουλιώτες, τους καλούμενους «Αλβανικούς λόχους»[24].

Το 1820, θα κληθούν να συμπράξουν με τα σουλτανικά στρατεύματα εναντίον του «φιρμανλή» Τεπελενλή, με αντάλλαγμα την ανάκτηση των χωριών τους. Επειδή δεν τηρήθηκαν οι όροι της συμφωνίας, οι Σουλιώτες ήλθαν σε συνεννόηση με τον Αλή, ο οποίος τους επέτρεψε την άμεση επανεγκατάσταση στο Σούλι. Αλλά, μετά τον θάνατό του, τον Ιανουάριο του 1822, και την πολιορκία τους από τις σουλτανικές δυνάμεις, θα ακολουθήσει η οριστική πλέον αποχώρηση από τον τόπο τους, τον Αύγουστο του 1822.

Συνωστισμένες στο Ζάλογγο

Η εθνοαποδομητική σχολή των ιστορικών θα επιχειρήσει να κατεδαφίσει τον «μύθο των Σουλιωτών», αν χρειαστεί παραχαράσσοντας τα ιστορικά στοιχεία, για να δείξει πως οι Σουλιώτες δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πρωτόγονες φάρες, αλβανικής καταγωγής και γλώσσας, οι οποίες δεν διέθεταν κάποια εθνική ή έστω πρωτοεθνική συνείδηση. Οι Σουλιώτες «εξελληνίζονται» επιγενέστερα : «εξελληνισμός και ενσωμάτωση στην υπόθεση της Ελληνικής Επανάστασης, τους πολιτικο-στρατιωτικούς στόχους και το εθνικό της όραμα, αποτελούν τις δύο όψεις της νέας πραγματικότητας, στην οποία εντάσσονται οι Σουλιώτες»[25].

Θα επιχειρήσουν μάλιστα να αποδομήσουν τις πιο παραδειγματικές στιγμές αλλά και μορφές του αγώνα τους, την Δέσπω Μπότση, τη Λένω Μπότσαρη και προπαντός τον χορό του Ζαλόγγου. Άλλωστε ο Φώτος Τζαβέλας[26], δεν ήταν ήρωας αλλά πράκτορας του Αλή πασά, ο οποίος ανατίναξε, για λογαριασμό του Αλή, το Κούγκι, αυτός και όχι ο Σαμουήλ!. Διαβάζουμε σχετικά από τη Βάσω Ψιμούλη:

«…στρατεύματα του Αλή [ ] επιτίθενται αιφνιδιαστικά στους Σουλιώτες που έχουν καταφύγει στο Ζάλογγο. Στη διάρκεια της διεξαγόμενης σε στενωπούς και μονοπάτια του όρους, μάχης, μέρος των γυναικοπαίδων κατακρημνίστηκε είτε απωθούμενο στην άκρη του γκρεμού από τους οπισθοχωρούντες μαχητές είτε με απόφαση των γυναικών να προτιμήσουν γι’ αυτές και τα παιδιά τους τον εκούσιο θάνατο παρά μια οδυνηρή αιματοχυσία και αιχμαλωσία. Αγνοούμε, ωστόσο, αν αυτό συνέβη «εν χοροίς και άσμασι», όπως περιγράφει ο Περραιβός … πλάθοντας έτσι τον δεύτερο ηρωικό μύθο μετά απ’ αυτόν της αυτοπυρπόλησης του Σαμουήλ»[27].

Και όμως ο δημιουργός του «μύθου» των ασμάτων είναι ίδιος ο Φρανσουά Πουκεβίλ(!), που είχε γράψει, το 1821:

«Ηρωικό θάρρος εξήντα γυναικών [ ]. Ρίχνουν τα παιδιά τους πάνω στους πολιορκητές, σαν να ήταν πέτρες· έπειτα, ψάλλοντας τον επιθανάτιο ύμνο τους και κρατώντας η μια το χέρι της άλλης, ρίχτηκαν στο βάθος της αβύσσου»[28].

Ο έτερος των αμφισβητιών του Ζαλόγγου, ο Αλέξης Πολίτης θα γράψει με τη σειρά του: «Ο Χορός του Ζαλόγγου αποτελεί, μαζί με τις μυθοποιημένες εκδοχές των κλεφταρματολών και των αλλεπάλληλων εξεγέρσεων κατά των Οθωμανών, το συμπληρωματικό ταίρι του Κρυφού σχολειού: παιδεία και ανδρεία συνιστούν τα αγκωνάρια κάθε ιδεολογήματος για την εξαιρετική ελληνική φυλή»[29].

[1] Βλ. σχετικά, Αργ. Παπαδοπετράκης, Ιστορία των Σφακίων, ό.π.· Απόστολος Δασκαλάκης, Η Μάνη και η Οθωμανική Αυτοκρατορία (1453-1821), Αθήνα 1923· Ανάργυρος Γ. Κουτσιλιέρης, Ιστορία της Μάνης, Εκδ. Δ. Ν. Παπαδήμα, Αθήνα 1966· Κώστας Χατζηαντωνίου, Χιμάρα, Το άπαρτο κάστρο της Βορ. Ηπείρου, Διόρασις, Αθήνα 2002.

[2] Δημήτρης Θ. Τσιάμαλος, Οι Αρματολοί της Ρούμελης, Παπαζήσης, Αθήνα 2009· Σαράντος Ι. Καργάκος, Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης, Ο δάσκαλος της κλεφτουριάς: Θρύλος και πραγματικότητα,Ι. Σιδέρης, Αθήνα· Τάκης Κανδηλώρος, Ο αρματωλισμός της Πελοποννήσου 1500-1821, Δ.Ν. Καραβίας, Αθήνα 22006· Τ. Βουρνάς, Αρματολοί και κλέφτες, ό.π.· Περικλής Ροδάκης, Κλέφτες και Αρματολοί, Η ιστορικοκοινωνική διαμόρφωση του ελλαδικού χώρου στα χρόνια της Τουρ­κο­κρατίας,Ελληνικά Γράμματα, τ. Α΄-Β΄,Αθήνα 1999· Δημήτρης Σταμέλος, Νικηταράς, Εστία, Αθήνα 2000· Δημήτρης Φωτιάδης, Καραϊσκάκης, Αθήνα 1956.

[3] Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής…, ό.π.,σ. 5.

[4] Βλ. σχετικά, Kωστής Παπαγιώργης, Τα καπάκια: Βαρνακιώτης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος, Καστανιώτης, Αθήνα 2003.

[5] Βλ. Βασίλης Καραποστόλης, Διχασμός και εξιλέωση, Πατάκης, Αθήνα 2010.

[6] Βλ. Βάσω Ψιμούλη, Σούλι και Σουλιώτες, Εστία, Αθήνα 42006· Αλέξης Πολίτης «Ο “χορός του Ζαλόγγου”. Πληροφοριακοί πομποί, πομποί αναμετάδοσης, δέκτες πρόσληψης», στο Μύθοι και ιδεολογήματα στη σύγχρονη Ελλάδα, ΕΣΝΠΓΠ–ΣΜ, Αθήνα 2007, σσ. 267-298.

[7] Βλ. αναλυτικότερα τη μελέτη μου, Συνωστισμένες στο Ζάλογγο, Γ.Κ., VΙΙ.

[8] Ο Περραιβός, στην 3η έκδοση της Ιστορίας του Σουλλίου και Πάργας, γράφει: «… ἡ χρονολογία τοῦ Σουλλίου πιθανὸν νὰ μὴν ὑπερβαίνῃ τὰ διακόσια πεντήκοντα ἔτη». [1857, σ. 14]. Λ. Δρούλια, Β. Κόντη, Ηπειρωτική Βιβλιογραφία, 1571-1980, α΄ Αυτοτελή δημοσιεύματα, ΕΙΕ, Αθήνα 1984 και Β. Κόντη, Ηπειρωτική Βιβλιογραφία, γ΄ Μελέτες και Άρθρα 1811-1980, ΕΙΕ, 1999.

[9] Βλ. Β. Ψιμούλη, Σούλι…, ό.π., σ. 89.

[10]Το 1627, ο βεζίρης Κινάν πασάς απαίτησε να επιστρέψουν οι 5.000 Ηπειρώτες που είχαν διαφύγει στην Κέρκυρα, ενώ, το 1632, οι αρχές αναφέρουν την έλευση 2.000 Ηπειρωτών, «άλλοι μεν διότι επείνον και εστερούντο εργασίας και άλλοι φεύγοντες την τυραννίαν». Κ. Μέρτζιος, «Το εν Βενετία Κρατικόν Αρχείον»,HX, 15 (1940), σσ. 42, 44.

[11] I. Λαμπρίδης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τχ. 3, 10, Αθήνα 1888-1890, επανέκδ. 1971· Χρ. Περραιβός, Ιστορία του Σουλλίου και Πάργας, ό.π., 1857, σσ. 17-18.

[12] Βλ. I. Λαμπρίδης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, ό.π., τχ. 10, σσ. 23-25.

[13] Χρ. Περραιβός, Ιστορία…, ό.π., 1857, σσ. 15, 17.

[14] Β. Ψιμούλη, ό.π., σ. 295.

[15] Π. Α. Σαλαπάντας, Το Σούλι, ήτοι τα ηρωϊκά θαύματα των Σουλιωτών και Σουλιωτιδών, Αθήνα 1860, σσ. 14-16.

[16] Βλ. Π. Κοντογιάννης, Οι Έλληνες κατά τον πρώτον…, ό.π.· Λ. Κουτσονίκας, Γενική ιστορία…, ό.π., τ. Α΄, σ. 9· Χρ. Περραιβός, Ιστορία…, ό.π., 1857, σσ. 20-21.

[17] Στην πραγματικότητα, ο Λάμπρος Τζαβέλας πέθανε μετά από δύο χρόνια, εξαιτίας των τραυμάτων του.

[18] Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, τ. Α΄, ΠEK, Ηρά­κλειο 2000, σ. 188 Arnold Passow, Ρωμαίικα Τραγούδια, Teubner, Λειψία 1860, σσ. 150-151.

[19] Βλ. Δ. Σάρρος, «Γράμματα αναφερόμενα εις τους αγώνας του Σουλίου και της Πάργης», ΗΧ, 1 (1926) και ΗΧ, 2 (1927), σσ. 273-275.

[20] Δ. Σάρρος, «Γράμματα…», ΗΧ, 1 (1926), σσ. 149-150 και ΗΧ, 2 (1927), σσ. 274-275.

[21] Βλ. Αδ. Κοραής, Αλληλογραφία, τ. Β΄, Αθήνα 1966, ΟΜΕΔ, σ. 78.

[22] Passow, 156-157, Fauriel, I, 203.

[23] N. Κασομούλης, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833. Προτάσσεται ιστορία του αρματωλισμού, τ. 1ος, Αθήνα 1939, σσ. 54-56.

[24] Βλ. Αγγ. Παπακώστας (επιμ.), «Απομνημονεύματα του Γέροντος Σουλιώτου Αγωνιστού Εικοσιένα…», Μνήμη Σουλίου, τ. Δ΄, Αθήνα 1978, σσ. 154-155.

[25] Β. Ψιμούλη, Σούλι…, ό.π., σ. 471.

[26] Η Β. Ψιμούλη για να στηρίξει μάλιστα την κατασυκοφάντηση του Φώτου και του Σαμουήλ προβαίνει σε ανοικτή παραποίηση των πηγών, όπως έχω καταδείξει στο βιβλίο μου για το Σούλι– βλ. ΓΚ VII, σσ. 97-133.

[27] Β. Ψιμούλη, Σούλι…, ό.π., σσ. 439-440.

[28] F.-C.-H.-L Pouqueville, τ. 5, Παρίσι 1821, σ. 185.

[29] Α. Πολίτης, «Ο “χορός του Ζαλόγγου”…», ό.π., σ. 282.