Κάποτε ήταν ο ποταμός των νεκρών. Σήμερα είναι ο ποταμός των ζωντανών.
Κάποτε ήταν ο ποταμός του θανάτου. Σήμερα είναι ο ποταμός της αναγέννησης , ο ποταμός της αθανασίας.

Αχέροντας , ο μυθικός ποταμός γιός του Ουρανού και της Γαίας αναφέρεται ως , ο σπουδαιότερος ποταμός της αρχαιότητας μετά τον Ωκεανό.

Πολλές οι αναφορές και οι μύθοι για τον παράξενο και μυστήριο ποταμό που μετέφερε τις ψυχές στον Κάτω κόσμο , στο βασίλειο του Άδη .

Στην αρχαιότητα τα νερά του ήταν μαύρα και πικρά ,λέει ο μύθος και δεν φύτρωνε τίποτα στις όχθες του .
Σήμερα τα νερά του είναι γλυκά και πεντακάθαρα με περισσότερα από 600 είδη βλάστησης στις όχθες του .
Κάποτε δεν μπορούσε κανείς να διασχίσει τις πύλες του Άδη, τις φύλαγε ο Κέρβερος ο φοβερός και τρομερός τερατόμορφος σκύλος με τα τρία κεφάλια και την φιδίσια ουρά.

Σήμερα οι πύλες είναι ανοιχτές , προσβάσιμες σε όλους και Κέρβερος δεν υπάρχει.

Αργότερα στα χρόνια της πρώτης χριστιανικής περιόδου, φτιάχτηκε ένας άλλος μύθος που λέει , ότι στις πηγές ζούσε ένας δράκος , τον σκότωσε όμως ο ‘Αγιος Δονάτος , πολιούχος της περιοχής και τα νερά του Αχέροντα μετατράπηκαν σε γλυκά. Έτσι άλλαξε και το όνομα της κοντινότερης πόλης που λεγόταν Ισορεία κι έγινε Γλυκή. Η δε πηγή και πύλη του Κέρβερου που λεγόταν Ομφαλός , λέγεται πλέον Πηγές Αχέροντα .
Τις διασχίζει όποιος θέλει σχετικά εύκολα , αρκεί να αντέξει τα παγωμένα νερά , που αναβλύζουν βρυχώμενα μέσα απο τα βουνά , δημιουργώντας «αχό» ή βρυχηθμό που σύμφωνα με μια ερμηνεία έχει πάρει το όνομά του ο ποταμός.



Το φαράγγι και οι πηγές έγιναν προσβάσιμες μετά το 1996 , όταν άνοιξε το μονοπάτι απο το χωριό προς τις πηγές. Μέχρι τότε η πρόσβαση στις πηγές ήταν δύσβατη κι επικίνδυνη. Το κρυφό πέρασμα το γνώριζαν μόνο οι Σουλιώτες, κάποιοι κυνηγοί και βοσκοί ή εκπαιδευμένοι ορειβάτες και πεζοπόροι αργότερα.

Οι Σουλιώτες ζούσαν ανάμεσα στα ψηλά βουνά , γνωστά ως βουνά Σουλίου ή Κασσόπεια όρη που βρίσκονται πάνω απο τις πηγές του Αχέροντα και το χωριό Γλυκή . Σ΄ένα κρυφό σημείο ανάμεσα τους , όπου τα βουνά σχεδόν διπλώνουν ,σχηματίζοντας ένα φυσικό τοίχος , βρίσκεται το Σούλι και τα άλλα Σουλιοτοχώρια.

Στο κατέβασμα του απο το Σούλι, ο ποταμός σχηματίζει ένα ελικοειδές φαράγγι που πλαισιώνεται απο πανύψηλα απότομα κι επιβλητικά βράχια . Οι πολλές εναλλαγές και χρωματικές αντιθέσεις με σπάνια και πολύ πλούσια χλωρίδα και πανίδα σχηματίζουν ένα παραδεισένιο τοπίο που σου κόβει την ανάσα. Ανεβαίνοντας απο τις πηγές ή πύλες του

Άδη , αν καταφέρεις και περάσεις τα δύσκολα σημεία , γιατί υπάρχουν κάποια , αυτό που αντικρύζεις μπορείς να το παρομοιάσεις μόνο με παράδεισο .

Ίσως γιαυτό είχε τοποθετηθεί από τον Άδη εκεί ο Κέρβερος για να φυλάει αυτόν τον πλούτο απο τους παρείσακτους ή τους ασεβείς.
Κάποτε ο Αχέροντας έδωσε νερό στους Τιτάνες ,λέει ο μύθος, ο Δίας θύμωσε και τον καταράστηκε να έχει μαύρα και πικρά νερά .

Στην πιο πρόσφατη ιστορία , ο Αχέροντας έδωσε νερό και προστάτεψε και τους Σουλιώτες . Τιτάνες και κείνοι μιας άλλης εποχής , προστάτεψαν το τόπο τους και την ελευθερία τους , με τίμημα την ίδια τους την ζωή και έμειναν στην ιστορία ως ήρωες.
Κατά μια έννοια νίκησαν τον θάνατο κι έγιναν αθάνατοι. Όπως οι ήρωες των αρχαίων μύθων , ο Οδυσσέας, ο Θησέας, ο Ηρακλής και ο Ορφέας, που ήταν οι μόνοι που κατέβηκαν στον κάτω κόσμο και γύρισαν ζωντανοί, έτσι και οι Σουλιώτες , διέσχιζαν τον Αχέροντα και το βασίλειο του Άδη – Βεζύρη παραμένοντας ζωντανοί .

Ανεβοκατεβαίνοντας μέσα από τα δύσβατα και κρυφά μονοπάτια του Αχέροντα, οι Σουλιώτες μετέφεραν τρόφιμα από τον κάμπο για τις οικογένειές τους και τα ζώα τους και κατάφερναν να επιβιώνουν στα άγονα βουνά σε πείσμα όλων των Αγάδων της εποχής που πάσχιζαν να τους υποτάξουν και δεν τα κατάφερναν επι 250 χρόνια , δίνοντας συνεχώς σκληρές μάχες.

Οι Σουλιώτες και το Σούλι έγιναν γνωστοί για το θάρρος και την ανδρεία τους όσο και για την αυτοθυσία τους. Λίγο πολύ όλοι έχουν ακούσει για το Κούγκι ή το Ζάλογγο αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν την πραγματική ιστορία του Σουλίου .
Το Σούλι και τα 11 χωριά του, ήταν μια ανεξάρτητη κι ελεύθερη Συμπολιτεία που άντεξε 250 χρόνια ελεύθερη επί Τουρκοκρατίας .

Οι Σουλιώτες δεν πολεμούσαν για να ελευθερωθούν αλλά πολεμούσαν για να μην σκλαβωθούν. Είχαν κερδίσει ήδη την ελευθερία τους , όταν αποφάσισαν να ανέβουν και να ζήσουν στα βουνά δημιουργώντας το δικό τους αυτόνομο και αυτοδιοικούμενο κράτος.

Αυτό που έκανε διαφορετικούς αυτούς τους γενναίους πολεμιστές ήταν η δύναμη της ψυχής τους και η μεγάλη τους πίστη στο Θεό. Πίστευαν στην αθανασία των ψυχών κι αυτό ήταν το πιο ισχυρό τους όπλο που τους έκανε ανίκητους.