.gif)
Βιώσιμος Tουρισμός: το εξαιρετικό παράδειγμα της Σλοβενίας - Της Θάλειας Θεοδωρίδη
thespro.gr
Τρίτη, Ιουλίου 10, 2018
Οι Σλοβένοι αποκαλούν τη χώρα τους «πράσινη, υγιεινή, ενεργή». Το σλόγκαν τους είναι «νιώθω τη Σλοβενία», ifeelsLOVEnia, γιατί πράγματι αυτή η χώρα ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις. Κυρίως όμως, δίνει ένα άριστο παράδειγμα καλών πρακτικών για τον τουρισμό.
Τουριστική Βιομηχανία και βιωσιμότητα
Ο τουρισμός ίσως αποτελεί την πιο ισχυρή βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο. Ιδιαίτερα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, αποτελεί τον άσσο στο μανίκι πολλών κρατών που έχουν πληγεί και που προσπαθούν να παραμείνουν βιώσιμα.
Ο μαζικός τουρισμός ωστόσο, μπορεί να ζημιώσει το περιβάλλον σε πολλά επίπεδα. Κάποιες περιοχές βιώνουν ήδη τις συνέπειες από τον υπερτουρισμό, όπως η Σαντορίνη, η Βενετία, κ.ά.
Για μια χώρα που βίωσε έντονα την οικονομική κρίση, όπως η Σλοβενία, η εμπειρία που προσφέρει στους επισκέπτες μετράει διπλά. Διαγράφοντας μια ταχύτατη πορεία ανάπτυξης, τα έσοδά της από τον τουρισμό (2016) αναλογούν στο 12,90% του ΑΕΠ (υψηλότερο πανευρωπαϊκά και παγκοσμίως) ενώ ο τομέας του τουρισμού είναι ο σημαντικότερος τομέας υπηρεσιών και απασχολεί το 12,90% του εργατικού δυναμικού. Eίναι αξιοσημείωτο ότι το 83% των επιχειρήσεων είναι οικογενειακές κι ότι επίσης παρατηρείται συγκέντρωση των μεγάλων ξενοδοχειακών κεφαλαίων σε αλυσίδες.
Πράσινη, γεμάτη λουλούδια, καθαρή και ήρεμη, η Σλοβενία έχει επενδύσει σε μια πολυκεντρική τουριστική ανάπτυξη με διαφορετικούς τομείς θεματικού τουρισμού: υγείας και ευεξίας, ορειβασίας, θαλάσσιου τουρισμού και χειμερινών σπορ.
Η πιο βιώσιμη χώρα στον κόσμο
Εικόνα 1: Λιουμπλιάνα, βραβευμένη πράσινη πρωτεύουσα 2016.
Η Σλοβενία δημιουργήθηκε ως ανεξάρτητο κράτος το 1991 μετά την απόσχισή της από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η μισή έκτασή της καλύπτεται από δάση, και έχει περίπου 2 εκ. κατοίκους. Το πράσινο από τις φλαμουριές (το εθνικό δέντρο), τις οξιές και τα πεύκα φτάνει ως εκεί που τελειώνει ο ορίζοντας. Οι κάτοικοι όμως, δεν αρκούνται σε αυτά που τους χάρισε η φύση, αλλά δεντροφυτεύουν τις αυλές τους με οπωροφόρα και καλλωπιστικά και συναγωνίζονται μεταξύ τους για τα πιο όμορφα λουλούδια στα μπαλκόνια τους. Τα φρέσκα λαχανικά δεν λείπουν από κανένα σπίτι γιατί η κηπουρική θεωρείται αυτονόητη. Η μελισσοκομία είναι επίσης ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Υπάρχουν πέντε τουλάχιστον μελισσοκόμοι ανά χίλιους κατοίκους. Ακόμη και στις ταράτσες των πολυκατοικιών στη Λιουμπλιάνα υπάρχουν πολύχρωμες κυψέλες. Η Σλοβενία καθιέρωσε μάλιστα και την Παγκόσμια Ημέρα Μελισσοκομίας.
Οι τρεις μεγαλύτερες πόλεις της είναι η Λιουμπλιάνα με 280 χιλ., το Μάριμπορ με 95 χιλ. και η Ρωμαϊκή πόλη Τσέλιε με 40 χιλ. κατοίκους. Μπορεί να πρόκειται για μια μικρή χώρα, όμως οι υποδομές υπάρχουν παντού: πανεπιστήμια, μουσεία, θέατρα, ωδεία, σχολές χορού, αθλητικά κέντρα, χώροι εκδηλώσεων κλπ. Η γλώσσα είναι η σλοβενική ενώ η χώρα ανήκει στην ευρωζώνη από το 2007.
Μετά από ένα γρήγορο πέρασμα από τη Λιουμπλιάνα με τα μπαρόκ και art nouveau κτίρια, η οποία ανακηρύχτηκε πράσινη πρωτεύουσα για το 2016, προορισμός ήταν η νοτιοανατολική Σλοβενία με πρώτο σταθμό την περιοχή Rogaska Slatina. Η διαδρομή καταπράσινη και κατά μήκος των αυτοκινητόδρομων, κοντά στους οικισμούς, υπήρχαν ψηλά τοιχία για να εμποδίζουν την διάδοση των ηχητικών κυμάτων από τους θορύβους των οχημάτων προς τις κατοικίες. Δεν είναι τυχαίο που η Σλοβενία βραβεύτηκε από το National Geographic ως η πιο βιώσιμη χώρα στον κόσμο.
Rogaska: η πράσινη πόλη των 10 χιλιάδων κατοίκων
Η Rogaska βρίσκεται στα σύνορα με την Κροατία και την Αυστρία. Παρά το μικρό της μέγεθος, διαθέτει πολλά πολυτελή ιστορικά αλλά και νεόκτιστα ξενοδοχεία, εκ των οποίων τα δύο είναι πεντάστερα.
Εικόνα 2: Από τον τελευταίο όροφο του υπερσύγχρονου Ιατρικού Κέντρου στη Rogaska, φαίνονται τα πολυτελή ξενοδοχεία και τα spa στο Central Park της Rogaska.
Ένας βασικός λόγος που ελκύονται οι επισκέπτες είναι τα ιαματικά νερά και τα spa. Ένα υπερσύγχρονο ιατρικό κέντρο, Μedical Center Rogaska, βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και διαθέτει μέσα στο κτίριο ειδική πηγή για το «μαγικό» νερό Donat Μg, ένα νερό πλούσιο σε μαγνήσιο που θεραπεύει πολλές παθήσεις. Πολλοί είναι οι επισκέπτες που διαμένουν αρκετές ημέρες σε ξενοδοχεία, για να καταναλώσουν αυτό το «ελιξίριο ζωής» με τις οδηγίες των γιατρών.
H πολιτιστική ταυτότητα της μικρής πόλης είναι αισθητή παντού. Το ολοκαίνουριο μουσείο Αnin Dvor με το μίνιμαλ ντιζάιν, αποτελεί ένα πολιτιστικό μωσαϊκό: από τα φημισμένα κρύσταλλα Rogaska, στις γκραβούρες εποχής κι από τα οικογενειακά κειμήλια αριστοκρατών στα αυτόγραφα του Ντόναλντ Τραμπ και στην έκθεση κορμών δέντρων της Σλοβενίας.
Επίσης, τα αμέτρητα εκκλησάκια που συναντούμε και οι Εσταυρωμένοι στις εισόδους των κατοικιών μαρτυρούν την επίδραση του καθολικισμού και του λουθηρανισμού.
H πόλη των κρυστάλλων
Ο Πάπας, η Βασίλισσα Ελισάβετ, διάσημοι καλλιτέχνες, πρωταθλητές και πολιτικοί έχουν κρατήσει στα χέρια τους τα φημισμένα και πανάκριβα κρύσταλλα Rogaska. Το εργοστάσιο γυαλιού είναι ένα από τα δύο εργοστάσια της περιοχής (το άλλο είναι η εταιρεία φυσικών καλλυντικών Afrodita). Παράγει κρύσταλλα, με την δική του επωνυμία Crystal Rogaska, αλλά και για λογαριασμό διάσημων σχεδιαστών. Iδρύθηκε το 1927 και απασχολεί 1000 εργαζόμενους. Το κάθε χειροποίητο κομψοτέχνημα περνάει από εξονυχιστικούς ελέγχους προκειμένου να βγει τέλειο στην αγορά. Καθημερινά οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν όλη τη διαδικασία δημιουργίας των κρυστάλλινων αντικειμένων. Tα κρύσταλλα Rogaska είναι το σήμα κατατεθέν της περιοχής και διακοσμούν τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία και τις αίθουσες εκδηλώσεων.
Εικόνα 3: Ηall of Fame. Glass Factory Rogaska
Ταξίδι σε άλλες εποχές
Το Ανοικτό Μουσείο του Rogatec, Muzej na prostem Rogatec, ανήκει στον ομώνυμο Δήμο και είναι το μεγαλύτερο ανάμεσα στα τρία εθνογραφικά πάρκα της Σλοβενίας τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή πληροφόρησης για την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Τα αυθεντικά σπίτια, του 19ου και ως τα μισά του 20ου αι., οι αποθήκες για τα αγροτικά προϊόντα, οι στάβλοι, τα κοτέτσια, οι κήποι και οι αμπελώνες μας μεταφέρουν σε μια αλλοτινή εποχή στη ζωή των σλοβένων αγροτών αλλά και ευγενών. Στο παλιό μπακάλικο θα δει κανείς αυθεντικά σκεύη, υφάσματα και παπούτσια, ζυγαριές και μια τεράστια κόκκινη ταμειακή μηχανή. Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από δωρεές των ίδιων των κατοίκων. Ειδική μουσειοπαιδαγωγός ξεναγεί τους επισκέπτες με κάθε λεπτομέρεια και διαδραστικότητα στις καθημερινές συνήθειες των παλιών Σλοβένων, ενώ πραγματοποιούνται και εργαστήρια παραδοσιακής μαγειρικής, κηροπλαστικής κ.ά.
Εικόνα 4: Ανοικτό Μουσείο Rogatec.
Bότανα, σοκολάτες και ελάφια
Το βραβευμένο «χρυσό χωριό» Olimia είναι από τα ωραιότερα χωριά της Ευρώπης και ανήκει στον Δήμο Podčetrtek, τον πιο τουριστικό Δήμο της περιοχής. Στο Μοναστήρι της Olimje οι Παυλικιανοί μοναχοί, οι οποίοι εδώ και 120 χρόνια εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι, δεν προσεύχονται απλώς, αλλά στον κήπο του μοναστηριού καλλιεργούν βότανα και ανθοϊάματα τα οποία και πωλούν στους επισκέπτες στο φαρμακείο τους με αρχαία ιστορία.
Εικόνα 5: Εκκλησία, Μοναστήρι και αρχαίο Φαρμακείο Olimje
Δίπλα ακριβώς βρίσκεται το εργοστάσιο σοκολάτας ενώ λίγο πιο πάνω στον λόφο βρίσκεται μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, η χώρα των παραμυθιών ένα μίνι-πάρκο με μάγισσες και νεράιδες μέσα στο δάσος. Τα ελάφια ξεπροβάλλουν απρόσμενα από παντού έτοιμα να φωτογραφηθούν με τους επισκέπτες.
Spa και χαλάρωση
Ο σημαντικότερος πόλος έλξης όμως είναι τα υπερσύγχρονα spa με τα ιαματικά νερά. Οι πηγές Olimia απέφεραν 20 εκ. ευρώ έσοδα κατά το 2017. Πολυτελείς εγκαταστάσεις, αίθουσες συνεδρίων, πισίνες για ενήλικες και παιδιά, υδρομασάζ, ξαπλώστρες, μπαρ για κοκτέιλ, νεροτσουλήθρες και γήπεδα γκολφ προσφέρονται απλόχερα στους επισκέπτες. Ιταλοί, Αυστριακοί, Γερμανοί, Κροάτες, Ολλανδοί, Άγγλοι, Ούγγροι, Σέρβοι, Ισραηλινοί και Τσέχοι αποτελούν την πλειονότητα και ακολουθούν πολλοί άλλοι λαοί. Ξενοδοχεία κάθε κατηγορίας, μικρές μονοκατοικίες, κάμπινγκ αλλά και πολυτελή glamping παρέχουν πλήρεις υπηρεσίες στον οικογενειακό τουρισμό. Κι όλα μέσα στο πράσινο και στα τιτιβίσματα των πουλιών.
Εικόνα 6: Olimia, τουριστικές κατοικίες.
Τουρισμός, σπιτικές μαρμελάδες και λεμονάδα
Ο αγροτουρισμός είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη Σλοβενία. Πολλά παλιά σπίτια μετατράπηκαν σε μικρά ξενοδοχεία 6-8 δωματίων αλλά και καινούρια κατασκευάστηκαν με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Κυριολεκτικά χτισμένα μέσα στο δάσος, προσφέρουν απόλυτη ηρεμία και χαλάρωση. Το κελάιδισμα των πουλιών και το κρώξιμο των βατράχων είναι οι μόνοι ήχοι που ακούγονται. Σπιτικές μαρμελάδες και αρωματικό τσάι από βότανα προσφέρονται γιο πρωινό ενώ τα γεύματα βασίζονται επίσης σε τοπικά βιολογικά προϊόντα. Πολλές από τις επιχειρήσεις διαθέτουν και μικρά spa. Επισκέπτες, κυριολεκτικά από όλο τον κόσμο έρχονται εδώ ξανά και ξανά για να ηρεμήσουν από τους θορύβους των πόλεων. Ατελείωτα χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων ξετυλίγονται πλάι στους κεντρικούς δρόμους.
Γευστικές παραδοσιακές σούπες, χειροποίητα ζυμαρικά, φρέσκιες σαλάτες, νόστιμο κρέας αλλά και ιταλική κουζίνα ή fusion, προσφέρονται από τα εστιατόρια ενώ τα σπιτικά λικέρ και η φρεσκοστυμμένη λεμονάδα δεν λείπουν από πουθενά.
Εικόνα 7: Pomona, οικογενειακή αγροτουριστική επιχείρηση στη Rogaska Slatina.
Η χώρα με τους φανατικούς επισκέπτες
Με έντονη οικολογική συνείδηση των πολιτών της, η Σλοβενία αναδεικνύει την πολιτιστική της ταυτότητα με αυθεντικότητα και αξιοπιστία. Δεν περιμένει τους τουρίστες να την ανακαλύψουν αλλά κάνει ένα δυνατό μάρκετινγκ και branding, με ειλικρίνεια όμως και χωρίς καμιά υπερβολή. Είναι μια χώρα πεντακάθαρη, ήσυχη, με αισθητική, χωρίς τις φωνές και τις δυνατές μουσικές των μπαρ να αλλοιώνουν τον χαρακτήρα της. Οι μικρές πόλεις της εξελίσσονται σε μεγάλα επιχειρηματικά κέντρα. Οι εργαζόμενοι και οι υπεύθυνοι σε κάθε χώρο είναι πολύγλωσσοι και εκπαιδευμένοι. Κάθε χώρος διαθέτει ενημερωτικά φυλλάδια σε διάφορες γλώσσες.
Η Σλοβενία έχει αντιληφθεί την στροφή από τον μαζικό τουρισμό σε στοχευμένο ποιοτικό κοινό αλλά και την άρρηκτη σχέση που έχει ο τουρισμός με το περιβάλλον. Έχει επιλέξει να επενδύσει στον θεματικό και οικογενειακό τουρισμό και βγαίνει κερδισμένη. Οι επισκέπτες της γίνονται φανατικοί θαυμαστές της και γυρίζουν ξανά και ξανά. Το δυνατό της χαρτί είναι ότι προβάλλεται επιτυχώς ως μια χώρα που προσφέρει ποιότητα ζωής στους κατοίκους της αλλά και στους επισκέπτες της και αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα τουριστικής ανάπτυξης και περιβαλλοντικής διαχείρισης.
*Η Θάλεια Θεοδωρίδη είναι επικοινωνιολόγος ΜΑ.
.gif)
.gif)
.gif)
.gif)
.png)
.jpg)
